De emotiethermometer: voor het meten van psychologische pijn

Hoewel het ervaren van pijn onvermijdelijk is, kunnen we omgaan met het lijden dat voortkomt uit deze emotionele ervaring. Een strategie die kan helpen, is het bepalen van de intensiteit ervan. Hiervoor kun je een emotionele thermometer gebruiken.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 05 mei, 2023

De beroemde Japanse schrijver Haruki Murakami beweert dat psychologische pijn een reeks onvermijdelijke emoties is. Ze horen bij het leven , want soms doet “het leven pijn.” Velen van ons vinden het echter moeilijk om te benoemen wat we voelen. Bovendien vinden we het moeilijk om intensiteit toe te schrijven aan onze emoties.

“Je slecht voelen” kan verschillen in intensiteit en ernst. Je kunt je bijvoorbeeld zo voelen omdat je je partner hebt verloren. In deze omstandigheid word je overweldigd door emoties als angst, verlangen en ellende. Aan de andere kant voel je je misschien slecht omdat je gewoon een zware dag hebt, waardoor je je slechts licht geïrriteerd voelt.

Een naam geven aan je gevoelens en een cijfer geven aan de intensiteit waarmee je je negatieve emoties ervaart is essentieel. Het is belangrijk omdat het je helpt betekenis te geven aan je mentale pijn en daarnaar te handelen. Eén manier is door het onder ogen te zien in plaats van het contact met je emotionele kosmos te vermijden.

Psychologische pijn

Psychologische pijn is een menselijke ervaring. Het is universeel en raakt de geest van iedereen op een bepaald moment tijdens zijn reis door het leven. Psychologische pijn ontstaat door het onderlinge verband tussen de menselijke biologie (Spaanse link), de psychologie en de sociale en culturele context.

Boeddhisten geloven dat pijn deel uitmaakt van de normale gang van zaken in het leven. Bovendien denken ze dat we als mens, wanneer we geconfronteerd worden met de ervaring van pijn, kunnen kiezen om die onder ogen te zien of te vermijden. Het vermijden van pijn staat echter gelijk aan lijden. Het is de emotie die ontstaat als we contact met menselijke ervaringen vermijden, zelfs als die aversief zijn.

Lijden heeft ook andere namen gekregen. Zo wordt het in de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) geïdentificeerd als ervaringsvermijdingsstoornis (Spaanse link) .

Langs deze lijnen ligt de eerste stap om psychisch onder ogen te zien in het weten uit welke emoties ze bestaan. In dit verband kan het nuttig zijn om het Wiel der Emoties van Plutchik te gebruiken. Een tweede stap is te weten met welke intensiteit we de emoties ervaren die ons belagen.

Het meten van psychologische pijn

Er zijn veel manieren om psychische pijn te meten. Sommige zijn verfijnder dan andere. Ze kunnen bijvoorbeeld variëren van een vragenlijst of een psychologische evaluatieschaal tot een kleine oefening met een narratieve thermometer.

Eén doel van het meten van psychologische pijn is het bepalen van de topografische parameters ervan (Crespo et al., 2008). In deze context verwijzen de parameters naar het volgende:

• Hoe vaak heb je je zo gevoeld? En, hoe vaak verschijnt de pijn?
• Hoe intens ervaar je die? Om dit te meten kun je gebruik maken van een emotionele thermometer.
• In welke gebieden van je anatomie voel je de pijn, als die er al is? Om een voorbeeld te geven: angst wordt vaak ervaren in de maagkuil.
• Op welk moment verschijnt het? Dit verwijst naar de chronologie ervan. Je kunt je bijvoorbeeld slecht voelen vlak voor een bepaalde stressvolle gebeurtenis, terwijl je je na het verschijnen ervan slechter voelt. Het betekent weten hoe lang de pijn duurt en of de cycli ervan variëren.

De pijn die je voelt is echte pijn. Dat komt omdat je een mens bent. Dit is een belangrijk punt omdat je vaak berichten leest en hoort die draaien om oppervlakkig geluk, wanneer oké zijn de norm is, in plaats van de uitzondering. Het valideren van je emotionele ervaring van pijn is echter uiterst belangrijk.

De emotiethermometer: de intensiteit van gevoelens begrijpen

Psychologische pijn is, als menselijke ervaring, buitengewoon subjectief. Zo kan een emotie door de ene persoon worden ervaren met een intensiteit van tien of als ‘uitzonderlijk pijnlijk’. Voor een ander kan het daarentegen slechts een intensiteit van drie of ‘licht pijnlijk’ zijn.

Daarom stellen we voor een eenvoudige emotionele thermometer te gebruiken. Die loopt van één tot tien en is gebaseerd op pijn van minimale tot maximale intensiteit” (Delgado, 2018).

De emotiethermometer

• Als je op het minimale niveau of één zit, ben je waarschijnlijk in orde en in harmonie met je emoties.
• Als je op het tweede niveau zit, ervaar je misschien lichte prikkelbaarheid bij bepaalde ups en downs in je leven. Je bent echter waarschijnlijk in staat om jezelf af te leiden en enkele aangename bronnen van versterking te vinden die je een goed gevoel geven.
• Als je je ergert en irriteert aan een groot aantal factoren, zou je op het derde niveau kunnen zitten. Er zijn een aantal factoren die ervoor zorgen dat je ongemak toeneemt, ook al ben je in staat er effectief mee om te gaan en voel je je daarna beter.
• Het vierde niveau heeft een eigen naam: slechte dagen. Hoewel je in staat bent om integer met stressoren om te gaan, begin je jezelf te verwaarlozen. Daarom moet je aandacht besteden aan het soort activiteiten die je kunnen helpen, zoals het omarmen van je sociale leven of sporten.
• Op niveau nummer vijf is pijn een constante waar je dagen omheen beginnen te draaien. Als je dit soort mentale pijn voelt, zal je geestelijk welzijn waarschijnlijk beginnen te verslechteren. In dit stadium doe je er goed aan contact op te nemen met een vertrouwde gezondheidsprofessional.
• Psychische pijn van intensiteit zes duidt op gevaar. Als de pijn het onmogelijk maakt om de taken, activiteiten en/of hobby’s uit te voeren die je leuk vindt, moeten er alarmbellen gaan rinkelen. In feite kun je lijden aan anhedonie.
• Op niveau zeven verschijnt de gevarenzone. Soms, als je je echt slecht voelt, zou je kunnen besluiten tot uitstelgedrag om de aanpak van stressoren te vermijden, denkend dat morgen weer een dag is. Dit brengt echter het risico met zich mee dat je pijn in stand wordt gehouden en chronisch wordt. Rumineren is typisch in dit stadium.
• Op niveau acht en negen doen zich talrijke angstig-depressieve symptomen voor. De pijn dringt door in verschillende gebieden van je leven en neemt je over. Het beïnvloedt je intermenselijke en gezinssfeer, en ook je werk en studie.
• Als je je identificeert met niveau tien intensiteit van psychische pijn, en je voelt je meerdere dagen zo, dan moet je je vertrouwde professional bezoeken. De maximale graad zou geclassificeerd kunnen worden als een acute pijncrisis. Als je die vermijdt, in plaats van onder ogen te zien, kan er een depressie ontstaan. Dat is een vriend die je zeker niet wilt.

Conclusie

Weten met welke intensiteit je geestelijke pijn ervaart, kan een grote hulp zijn. Je moet er inderdaad altijd rekening mee houden als je vaak intense psychische pijn ervaart.

Het vaststellen van deze continuïteit biedt je waardevolle informatie. In feite vertelt het je of je copingstrategieën werken of dat je de hulp van een deskundige moet inroepen.