Yūgen: het bereiken van een diep bewustzijn van het universum
Wanneer was de laatste keer dat je voelde dat iets je nogal diep leek? Soms kan een gezegde, een gedicht, een verhaal of zelfs een specifiek scenario deze emotie in je opwekken. Het is transcendent en waardevol en er schuilen bepaalde interessante betekenissen achter. Het is een unieke ervaring die moeilijk onder woorden te brengen is, maar die iedereen begrijpt.
We zouden zelfs kunnen zeggen dat het ervaren van de sensatie van diepte de lagen van egoïsme van onze psychologische starheid verwijdert. Het nodigt je uit om je open te stellen voor een interessante werkelijkheid die je verrijkt, opwindt en je op zijn beurt op een of andere manier verlicht. Zou het niet heerlijk zijn een leven lang te zoeken naar elementen die je dit gevoel geven?
Het was de oosterse wereld die dit concept voor het eerst verkende, meer bepaald de Japanners. De Japanse cultuur nam inderdaad een term van Chinese oorsprong over, yūgen, om het mysterie te beschrijven dat veroorzaakt wordt door de verschijnselen die een gevoel van diepte in de mens opwekken. Het werd zo relevant dat het een van de zeven basisfundamenten van de Zen-filosofie werd.
Het idee dat de mysteries van onze wereld diep zijn en niet in woorden kunnen worden uitgelegd, is een idee dat diep geworteld is in alle vormen van kunst.
Yūgen is een subtiele combinatie tussen wat tegelijkertijd inspiratie en introspectie opwekt. Het verbindt ons met schoonheid en ook met onszelf en nodigt ons uit tot reflectie.
Yūgen, de schoonheid van het mysterie dat niet verklaard kan worden
De eerste keer dat de term yūgen in het Westen werd gehoord was dankzij de filosoof, D.T. Suzuki (1870-1966). In feite was hij een van de grootste promotors van Zen in de wereld. Hij beschreef het als een gevoel waarbij de menselijke geest zich identificeert met de totaliteit van een bepaald verschijnsel. Plotseling lijkt iets dat eindig was oneindig te worden.
Het lijkt er echter op dat we, door te proberen het gevoel van diepte te definiëren, de magie ervan wegnemen. Misschien was het om deze reden dat men in het Oosten het begrip yūgen assimileerde, om het over te brengen naar de kunst, als een geschikt middel om dit soort ervaring op te wekken.
In de 12e eeuw probeerden figuren als de monnik-dichter Saigyo, een liefhebber van de schoonheid van de natuur, gevoelens van pijn, melancholie en symbolische transcendentie over te brengen in zijn gedichten, en zo de essentie van Zen te vatten.
Dauwdruppels
Aan draden geregen
van spinnenwebben –
dat zijn de attributen
die deze wereld versieren-Saigyo-
De kunst om te weten hoe te observeren en te voelen
Alan Watts, de bekende Britse filosoof, was ook echt gepassioneerd door de zenfilosofie en het begrip yūgen. Hij zag het dagelijks in de lucht, waar de wilde ganzen vaak in de dikke wolken verdwenen. Ook bij het wandelen door gebieden die het verst van de beschaving verwijderd zijn, waar de natuur het won van de opmars van de mens.
Een verlaten spoorlijn, een meer bij dageraad, een kasteel in puin na een stormachtige middag. Yūgen is een bedwelmende ervaring die alleen ontstaat bij hen die weten hoe ze rustig kunnen observeren en zich toestaan de vreemdheid van de natuur, van de mens en de kunst te voelen.
Volgens Watts leven de meesten van ons in overlevingsmodus en zijn ze geobsedeerd door het begrijpen van de werkelijkheid. Om yūgen te ervaren moeten we echter ontsnappen aan onze gewone mentale patronen en gewoon voelen. Niets meer.
Want niet alles heeft een verklaring in dit leven. Inderdaad, het omarmen van mysterie maakt ons wijs en stilt onze angst om betekenis te geven aan elk aspect om ons heen.
“Je moet je subjectieve zorg bij jezelf laten. Anders leg je jezelf op aan het object en leer je niet. Je poëzie ontstaat vanzelf als jij en het object één zijn geworden, als je diep genoeg in het object bent gedoken om het te kunnen zien. Hoe goed je poëzie ook is uitgedrukt, als je gevoel niet natuurlijk is, als het object en jezelf gescheiden zijn, dan is je poëzie geen ware poëzie, maar gewoon je subjectieve vervalsing.”
–Matsuo Bashō (1644-1694)-
De essentie van yūgen is overal
Yūgen gaat niet over het je voorstellen van een andere wereld waarmee je aan deze wereld kunt ontsnappen. Yūgen is een uitnodiging voor je om het mysterie te waarderen van de wereld waarin je leeft. Je kunt het ervaren in elke omgeving die een inspirerend gevoel van zowel diepte als verwarring opwekt.
Bovendien kan het overal voorkomen. Bijvoorbeeld bij een boek of een persoon wiens gesprek je het gevoel doet ervaren. In deze gevallen is wat je leest en hoort transcendent, geldig, wijs en verrijkend. Deze waarnemingen zijn brandstof voor je hersenen, die vaak roestig worden door je dagelijkse routines, je gehaastheid en alle nieuwe technologieën waarmee je omringd bent.
Alan Watts wees erop dat het nuttig is om aandacht te besteden aan de drempels. De deuren, de ramen, de gaten in de bomen, de heuvels, de wolken, de plassen…. Plaatsen waar je je geest kunt onderdompelen.
Later, bij thuiskomst, is er niets beter dan potlood en papier te pakken en te beschrijven wat je voelde. In feite zijn er mysterieuze hoekjes in het dagelijks leven waar de essentie van yūgen verborgen ligt.
Het gevoel van diepte schuilt vaak in droevige realiteiten
De Universiteit van Genève heeft in 2017 een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd waaruit bleek dat we meestal nadenken over de diepte van het leven door boeken te lezen die droevige verhalen vertellen. Hetzelfde gebeurt met elk verhaal of anekdote die we horen en die onze emoties wakker maken.
Op de een of andere manier ligt yūgen in je empathisch vermogen en in je emotionele verbinding met de werkelijkheid van anderen. Er zijn bepaalde feiten die je ontroeren en je de schoonheid en betekenis doen ontdekken die in ons allemaal schuilt. In feite is het begrip zenfilosofie overal aanwezig, ook in je hart.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Cova, Florian & Deonna, Julien & Sander, David. (2017). “That’s Deep!”: The Role of Being Moved and Feelings of Profundity in the Appreciation of Serious Narratives. 10.1007/978-3-319-63303-9_13.
- Matsuo Basho: The Narrow Road to the Deep North and Other Travel Sketches; translated by Nobuyuki Yuasa. London: Penguin, 1966. Additional references: R. H. Blyth, A History of Haiku (2 vols.). Tokyo: The Hokuseido Press, 1964; T. D. Suzuki, Zen and Japanese Culture. London: Routledge & Kegan Paul, 1959.