Zes theorieën over liefde
Waarom worden we verliefd? Waarom houden sommige vormen van liefde stand en andere niet? Psychologen en onderzoekers op gebieden als biologie, sociologie en filosofie hebben verschillende theorieën over liefde voorgesteld. Dit om te verklaren hoe en waarom we verliefd worden.
Verliefdheid is een vorm van liefde waarbij intense gevoelens van aantrekkingskracht optreden, zonder een gevoel van verbintenis. Het komt meestal voor in het beginstadium van een relatie en kan zich ontwikkelen tot meer duurzame liefde. In dit artikel zullen we zes theorieën over liefde de revue laten passeren om dit bijzondere stadium beter te kunnen begrijpen.
1. De neurobiologische theorie van de liefde
De cortex, de mediane insula, het voorste cingulaat, de hippocampus, delen van het striatum en de nucleus accumbens zijn allemaal betrokken bij de liefde. Bij één onderzoek (Engelse link) werd vastgesteld dat wanneer deelnemers keken naar het gezicht van de persoon op wie ze verliefd waren, specifieke gebieden van hun hersenen werden geactiveerd.
Dit waren de mediale insula, de anterieure cingulate cortex, en segmenten van het dorsale striatum. Er waren er echter ook die gedeactiveerd leken. Daartoe behoorden delen van de rechter prefrontale cortex, de bilaterale pariëtale cortex en de temporale cortex of kwab.
Veel van de hersengebieden die geactiveerd worden als we verliefd worden liggen in dezelfde buurt als die waar hoge concentraties neuromodulatoren voorkomen, zoals dopamine. Ze zijn betrokken bij beloning, verlangen, verslaving en euforie.
Het vrijkomen van deze stof geeft ons een goed gevoel en de toename ervan gaat samen met de afname van serotonine. Serotoninedepressie tijdens verliefdheid is vergelijkbaar met wat OCD-patiënten ervaren. Onder invloed van Cupido besteden we veel tijd aan het denken aan die andere persoon, net zoals de obsessieve niet ophoudt te denken aan wat hun angst opwekt.
Verliefdheid is ook in verband gebracht met zenuwgroeifactoren die correleren met de intensiteit van romantische gevoelens. Daarnaast spelen oxytocine en vasopressine een rol bij verliefdheid. Beide zijn in feite bijzonder gerelateerd aan gehechtheid en hechting en worden bij vrouwen geloosd tijdens orgasme, bevalling en borstvoeding.
Om verliefdheid te laten plaatsvinden, moet dus vanuit dit perspectief de werking of inwerking van verschillende neurochemicaliën en de activering en deactivering van bepaalde corticale en subcorticale gebieden geïntegreerd zijn.
2. De driehoekstheorie van de liefde
Binnen Sternbergs driehoekstheorie van de liefde zijn er drie componenten. Die zullen we hieronder nader uitwerken.
Privacy
Dat is de nabijheid die ieder voor de ander voelt en de sterkte van de band die hen verbindt. Intimiteit is meestal stabiel in de tijd en kan op de een of andere manier gecontroleerd worden. De component speelt een middelgrote rol in kortdurende relaties, maar is volledig relevant in langdurige relaties (Sternberg, 1986).
Passie
Het is een verlangen van grote intensiteit dat gepaard gaat met een sterke neiging om eenheid met de ander te zoeken. Het is gebaseerd op romantische gevoelens, fysieke aantrekkingskracht en seksuele intimiteit met de partner.
Passie is meestal instabiel en schommelt vaak. Mensen kunnen meestal niet controleren of het al dan niet aanwezig is, maar ze zijn zich er uiterst bewust van. Deze component van de liefde is meestal uiterst belangrijk in kortdurende relaties. Dat gezegd hebbende, speelt het ook een relatief belangrijke rol in langdurige relaties (Sternberg, 1986).
Commitment
Dit is de wil om een band met de ander in stand te houden. Wanneer een relatie deze component heeft, probeert het paar alle tegenslagen te overwinnen en de genegenheid te bestendigen, voorbij de omstandigheden.
Commitment omvat cognitieve elementen die betrokken zijn bij het nemen van beslissingen over het bestaan en de langdurige inzet van de relatie. Net als de intimiteitscomponent heeft deze de neiging stabiel te blijven.
Combinaties van deze componenten resulteren in verschillende soorten liefde. Bijvoorbeeld, het combineren van intimiteit en commitment resulteert in compassievolle liefde. Anderzijds leidt een combinatie van passie en intimiteit tot romantische liefde.
3. De integrale theorie van de liefde
De psychologie heeft verschillende vormen van liefde beschreven. In al die vormen lijkt de rol van aantrekking, gehechtheid-betrokkenheid en zorg (AAC) consistent te zijn.
Het AAC-model kan men volledig samevatten in vier fundamentele factoren: aantrekking, verbondenheid of resonantie, vertrouwen en respect. Het biedt een nieuw kader dat liefde in al zijn vormen kan verklaren (Tobore, 2020).
Aantrekking
Zowel gehechtheid als aantrekkingskracht spelen een rol in de obsessie of passie die in de liefde wordt gezien. Aantrekking beïnvloedt de betrokkenheid in een relatie. Het wordt beïnvloed door de waargenomen waarde of aantrekkelijkheid van de relatie.
Verbinding of resonantie
Verbinding is de sleutel tot betrokkenheid, zorg en intimiteit. Het creëert een gevoel van eenheid in relaties. Versterkt factoren zijn onder andere nabijheid, vertrouwdheid, gelijkenis en gedeelde positieve ervaringen.
Vertrouwen
Vertrouwen is cruciaal voor liefde en speelt een belangrijke rol bij relatie-intimiteit en zorgzaamheid evenals bij gehechtheid. Vertrouwdheid is een noodzakelijke voorwaarde voor vertrouwen, en voor een bevredigende relatie.
Respect
Dit is essentieel in de liefde(Engelse link) en in alle intermenselijke relaties. Het is cruciaal voor de inzet en tevredenheid van relaties (Hendrick & Hendrick, 2006) en voor hun intimiteit en gehechtheid.
Hoewel deze factoren onafhankelijk van elkaar kunnen werken, heeft de verzwakking van de ene een negatieve invloed op de andere. Bovendien moduleert de versterking van de ene positief de andere en de staat van liefde.
4. Het kleurenwielmodel
In zijn boek, The Colors of Love, presenteert John Lee een andere theorie over liefde. Hij vergelijkt de stijlen van liefde met het kleurenwiel. Met andere woorden, net zoals er drie primaire kleuren zijn, zijn er drie primaire stijlen van liefde. Dat zijn de volgende:
Eros
Lee beschrijft deze stijl als sensueel, intens en geladen met passie. Erotische minnaars zouden geneigd zijn om seksuele bevrediging en esthetisch genot na te streven en ook te prioriteren.
Ludos
Dit type liefde verwijst naar degenen die liefde opvatten als plezier. Ze doen samen binnen- en buitenactiviteiten, plagen, verwennen en halen ook onschuldige streken uit met elkaar. Ze verplichten zich zelden of nooit te veel.
Opslag
Het gaat hier om de gezinsliefde tussen ouders en kinderen, broers en zussen en familieleden. Dit soort liefde kan zich ook ontwikkelen uit vriendschap, waarbij mensen die interesses en verplichtingen delen geleidelijk aan genegenheid voor elkaar ontwikkelen.
De combinatie van deze drie stijlen kan de volgende secundaire liefdesstijlen opleveren:
- Manie (obsessieve liefde) Combinatie van Eros en Ludus.
- Pragma ( Realistische en praktische liefde) Integratie van Ludus en Storge.
- Agape (onbaatzuchtige liefde) Partnerschap tussen Eros en Storge.
5. De gehechtheidstheorie van de liefde
Deze theorie (Engelse link) suggereert dat iemands gehechtheidsstijl gedeeltelijk wordt gevormd door de relatie die hij of zij in de kindertijd had met zijn of haar gehechtheidsfiguren. Hetzelfde patroon van interactie zet zich voort in de volwassenheid, waar het vervolgens deel gaat uitmaken van romantische relaties.
De drie volwassen gehechtheidsstijlen zijn als volgt:
- Angstig/Ambivalent. Iemand met deze stijl maakt zich bijvoorbeeld zorgen dat zijn partner niet van hem houdt.
- Vermijdend. Iemand met deze stijl voelt zich ongemakkelijk bij het benaderen van anderen.
- Veilig. Iemand met deze gehechtheid maakt zich geen zorgen dat iemand hem in de steek laat en is ook niet bang dat een ander te dicht bij hem komt.
Deze theorie stelt dat onze liefdes- en gehechtheidservaringen onze overtuigingen beïnvloeden. Op zijn beurt beïnvloedt dit ook de uitkomsten van onze relaties.
6. Compassievolle liefde versus gepassioneerde liefde
De psychologe, Elaine Hatfield (Engelse link) stelde voor dat er twee basistypen liefde zijn: compassievolle liefde en gepassioneerde liefde.
- Compassievolle liefde: respect, gehechtheid, genegenheid en vertrouwen. Het ontwikkelt zich meestal vanuit gevoelens van zowel begrip als respect.
- Hartstochtelijke liefde: intense emoties, seksuele aantrekkingskracht, bezorgdheid en genegenheid. Als het wederzijds is, voelen mensen zich opgetogen en vervuld. Als dat echter niet zo is, voelen ze zich ontmoedigd en hopeloos.
Er zijn veel theorieën over hoe we verliefd worden. Tot op zekere hoogte is het een weerspiegeling van individuele variabiliteit. Het is hoe dan ook echt moeilijk om dit complexe en heerlijke gevoel te definiëren.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Bartels, A., & Zeki, S. (2000). The neural basis of romantic love. Neuroreport, 11(17), 3829-3834.
- Cherry, K. (2022, 21 de abril). 5 psychological theories od love. https://www.verywellmind.com/theories-of-love-2795341
- Hatfield, E. (1982). Passionate love, companionate love, and intimacy. In Intimacy(pp. 267-292). Springer, Boston, MA.
- Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. In Interpersonal Development(pp. 283-296). Routledge.
- Hendrick, C., Hendrick, S. S., & Zacchilli, T. L. (2011). Respect and love in romantic relationships. Acta de investigación psicológica, 1(2), 316-329.
- Hendrick, S. S., & Hendrick, C. (2006). Measuring respect in close relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 23(6), 881-899.
- Myers, E (2022, Jan 31). Sternberg’s Triangular Theory and the 8 Types of Love. Simply Psychology. www.simplypsychology.org/types-of-love-we-experience.html
- Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological review, 93(2), 119.
- Tobore, T. O. (2020). Towards a comprehensive theory of love: The quadruple theory. Frontiers in Psychology, 11, 862.
- Zeki, S. (2007). The neurobiology of love. FEBS letters, 581(14), 2575-2579.