Unschooling: een educatief alternatief

Steeds meer gezinnen oefenen hun vrijheid van keuze tot het uiterste uit als het om het onderwijs van hun kinderen gaat. Ze hebben besloten met het systeem te breken en kijken naar andere alternatieve stromingen, zoals unschooling. Ouders die voor deze methode kiezen hebben ingezien dat er veel meer bij komt kijken dan alleen maar het leerplan los te laten. Het wordt een levensstijl van leren, waarin ouders en kinderen samen plezier beleven aan het verkennen van hun interesses en passies, terwijl ze al doende leren.

We zijn drastisch toe aan een verandering in de manier waarop we naar kinderen kijken en hun opvoeding begrijpen. Dat komt omdat kinderen al een geheel zijn en, idealiter, moeten we dat geheel toelaten zich te manifesteren. In feite zou opvoeden moeten betekenen dat we kennis aan hen onttrekken, het eruit laten komen en tot bloei laten komen, niet dat we hen academische kennis bijbrengen.

Vanuit het paradigma van alternatief onderwijs gelooft men dat kinderen al verbonden zijn met hun innerlijke zelf. Het zijn inderdaad wij, als volwassenen, en de omgeving die hen losmaken van hun ware zelf.

Unschooling is een alternatieve pedagogische optie. Het stelt voor de echtheid van kinderen te respecteren: hun interesses, passies, ritmes, en zelfs hun motorische behoeften. Laten we er meer over te weten komen.

Unschooling en zijn oorsprong

De pedagogische trend van unschooling ontstond uit de theorieën van John Holt (Spaanse link). Hij was een Amerikaanse auteur en opvoeder. In zijn boek, Teach Your Own, stelde hij voor kinderen en adolescenten te bevrijden van formeel onderwijs, dat volgens hem het creatieve vermogen waarmee ze geboren zijn remt en beperkt.

Unschooling betekent het respecteren van de natuurlijke leerprocessen van kinderen en vooral van hun intellectuele en emotionele ritmes.

De nadruk moet niet liggen op hoe goed ze iets kunnen, maar op wat ze doen, wat hen motiveert , wat hen interesseert, en wat hen gepassioneerd maakt. Hun passies bevorderen, niet ontmoedigen, moet de eigenlijke functie zijn van elke volwassene in hun leven. Het identificeren van hun talenten is essentieel, want we hebben de mensheid allemaal iets te bieden.

De vrijheid van iedereen, jong of oud, om te kiezen waarom, wat, wanneer, hoe en van wie ze dingen leren is een sleutelelement in het werk van John Holt. Het concept van unschooling (Spaanse link) stelt natuurlijk of autonoom leren voor.

Niemand stuurt het kind van buitenaf, tenzij zij het zelf zijn die belangstelling voor iets in het bijzonder tonen of het nodig hebben. Een voorbeeld is hoe kinderen hun moedertaal leren spreken. Door er aan blootgesteld te worden, leren ze het. Dat gebeurt door onderdompeling, niet door van iemand les te krijgen.

Implicaties van unschooling

Unschooling bevordert een permanente dialoog met kinderen om de te bespreken onderwerpen vast te stellen. Kinderen worden aangemoedigd te spelen, te onderzoeken, en te vragen zonder grenzen of schema’s. Ze onderzoeken op eigen houtje, met de bewuste en verantwoordelijke begeleiding van hun ouders.

Zo zijn lezen, optellen of aftrekken geen vaardigheden die op een bepaalde leeftijd of uit een al te gestructureerd systeem verworven worden. In feite ontstaan ze op natuurlijke wijze, wanneer elk kind spontaan geïnteresseerd is in de ontwikkeling ervan.

Unschooling is een radicalere onderwijsmethode dan homeschooling (Spaanse link). Het houdt in dat een leeromgeving gecreëerd wordt die gebaseerd is op het inzicht dat mensen het best leren als ze geïnteresseerd en betrokken zijn, en als ze persoonlijk betrokken en gemotiveerd zijn.

Het kind een stem geven

Conventionele scholen zijn georganiseerd voor het gemak van het dagelijks leven van volwassenen, niet van kinderen. Ze zijn niet bevorderlijk voor de ontwikkeling van creativiteit. Integendeel, ze onderdrukken het. Niemand kijkt naar het kind of zijn werkelijke behoeften. Daarom is het absoluut noodzakelijk dat ze meer inspraak krijgen.

Unschooling blaast de ouder-kind relaties nieuw leven in. Het biedt de mogelijkheid om als gezin met vreugde en passie te leven. Daarnaast kan het gezin zo gezonde relaties opbouwen in een omgeving waar kinderen vrij zijn om te ontdekken en tot de mensen op te groeien waarvoor ze geboren zijn.

De waarde van intrinsieke motivatie bij het leren

Wil een kind leren, dan moet zijn intrinsieke motivatie gewekt zijn. Dat is de soort die van binnenuit komt, uit het hart, niet de uitwendige motivatie die afhangt van beloningen, bedreigingen en straffen.

We zijn geneigd te denken dat om te leren er iemand moet zijn om te onderwijzen. De ware motor van leren is echter nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie.

Er moet niet iemand aan te pas komen die beslist wat geleerd moet worden, wanneer, en in welk tempo. In feite is helpen leren niet hetzelfde als willen onderwijzen. Bij unschooling is de hoofdpersoon in feite niet degene die wil onderwijzen, maar degene die wil, verlangt, of moet leren.

Kinderen uit het systeem

Traditioneel formeel onderwijs dwingt het kind zijn ritme te onderdrukken omdat het zich moet aanpassen aan de groep of de leraar. Iedereen moet hetzelfde doen op hetzelfde moment en op dezelfde manier. Het onderwijs is gericht en geforceerd. Deze depersonalisatie verwijdert het kind volledig van zijn ware zelf.

Bovendien maakt het hen uiteindelijk los van hun levensdoel. Daardoor bereiken veel kinderen de adolescentie volledig ontkoppeld en zonder zelfs maar te weten wie ze zijn, waar ze vandaan komen, of waar ze heen willen.

Unschooling nodigt gezinnen en opvoeders uit om te vertrouwen, te leren geduldig te zijn, en te aanvaarden dat elk moment van echt leren zal komen. Dat gezegd hebbende, als volwassenen is het moeilijk voor ons om op ware menselijke mogelijkheden te vertrouwen, omdat zo weinigen op de onze vertrouwden.

De grote uitdaging voor volwassenen is inderdaad te leren vertrouwen dat een kind in staat is zich autonoom te ontwikkelen.

Concluderend, om toegang te krijgen tot het wezenlijke wezen van elk kind en zijn aangeboren talenten, moeten ze in staat gesteld worden zich te verbinden met hun eigen ritmes in een veilige omgeving, in emotioneel opzicht. Met andere woorden, ze moeten mogen zijn wie ze zijn, zodat ze kunnen komen waar ze heen willen.