Vier niet-stimulerende medicijnen voor de behandeling van ADHD

Niet-stimulerende medicijnen zijn een veilige en effectieve optie bij de behandeling van ADHD. We vertellen je wanneer ze kunnen worden gebruikt en wat hun effecten zijn.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 31 juli, 2023

Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) maakt het dagelijks leven moeilijk. Kinderen en volwassenen met deze aandoening hebben moeite om zich te concentreren, voelen zich rusteloos en opgewonden en hebben een slechte zelfcontrole. Bovendien kunnen ze hulp nodig hebben bij het kalmeren, organiseren en het beheersen van hun aandacht. Een alternatief zijn niet-stimulerende medicijnen.

Het is belangrijk om te vermelden dat farmacologische interventie niet in alle gevallen van ADHD nodig is. En de meeste eerstelijns medicijnen voor de behandeling van deze stoornis zijn stimulerende middelen. Soms is echter een niet-stimulerend medicijn nodig, in plaats daarvan of als aanvullende behandeling.

Farmacologische behandeling van ADHD

ADHD is een aandoening die gepaard gaat met aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. Dit lijkt het gevolg te zijn van een verstoring in de werking van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline (Clark e.a., 1987).

Beide stoffen zijn gerelateerd aan iemands vermogen om gedrag te reguleren, zich te concentreren op doelen, te anticiperen op gebeurtenissen en alert te blijven op de middellange termijn. Daarom kan elke verandering in hun niveau afleidbaarheid, angst of motorische rusteloosheid veroorzaken.

Om dit fenomeen te corrigeren worden medicijnen gebruikt die bekend staan als stimulerende middelen, gebaseerd op methylfenidaat of amfetaminen. Handelsnamen als Concerta, Ritalin en Adderall klinken je misschien bekend in de oren. Ze wekken activering op in het catecholaminerge systeem van dopamine en noradrenaline (Aboitiz et al., 2012).

Deze medicijnen hebben tientallen jaren van studie en onderzoek achter zich die hun effectiviteit ondersteunen in termen van symptoomverbetering. Maar er zijn ook een aantal niet-stimulerende medicijnen die in bepaalde gevallen voordelig zijn of als aanvullende behandeling kunnen worden gebruikt.

Niet-stimulerende medicijnen voor ADHD

Niet-stimulerende medicijnen zijn een nieuwer alternatief dat ADHD-symptomen kan verlichten of verbeteren. Het zijn veilige en effectieve medicijnen die, omdat ze geen stimulerende middelen bevatten, geen verslaving veroorzaken. Het zijn dus niet-gecontroleerde middelen. Laten we eens kijken naar de vier belangrijkste soorten.

1. Atomoxetine

Dit medicijn is een selectieve remmer van de noradrenaline-heropname. Het blokkeert de heropname van deze stof en verhoogt het niveau ervan in de synaptische ruimte. Daarom draagt het bij aan het verbeteren van de aandacht en het verminderen van impulsiviteit en hyperactiviteit.

Momenteel wordt atomoxetine beschouwd als eerstelijnsbehandeling voor ADHD (Montoya e.a., 2009). Bovendien was het het eerste medicijn in zijn categorie dat werd opgenomen.

Ondanks het feit dat er minder wetenschappelijk bewijs beschikbaar is over dit medicijn dan over stimulerende medicijnen, toont het effectiviteit bij het minimaliseren van symptomen. Het heeft ook een positieve rol bij de behandeling van andere comorbide stoornissen. Bijvoorbeeld depressie en oppositionele defiantiestoornis (Cheng e.a., 2007).

2. Viloxazine

Dit niet-stimulerende middel is onlangs goedgekeurd voor de behandeling van ADHD en is veelbelovend. Viloxazine werkt, net als atomoxetine, door het noradrenalinegehalte in de hersenen te moduleren. Verder onderzoek is nodig, maar het lijkt effectief te zijn in het verminderen van de ernst van de symptomen. Het wordt ook goed verdragen (Johnson et al., 2020).

3. Guanfacine

Er is nog een groep niet-stimulerende medicijnen die bekend staan als alfa-adrenerge agonisten. Guanfacine is zo’n medicijn. Het bindt aan de postsynaptische alfa-2A adrenerge receptor en genereert resultaten die vergelijkbaar zijn met die van noradrenaline (Álamo et al., 2016). Dit komt de cognitieve prestaties en impulscontrole ten goede.

Onderzoek ondersteunt het gebruik van dit medicijn voor de behandeling van ADHD. Een artikel (Engelse link) gepubliceerd in CNS Drug Reviews suggereert ook dat het effectief zou kunnen zijn bij het verbeteren van hyperactiviteit bij kinderen met pervasieve ontwikkelingsstoornissen.

4. Clonidine

Dit middel heeft hetzelfde werkingsmechanisme als guanfacine en is een alfa-agonist. Er is zowel een verlengde afgifte als een sneller werkend type clonidine dat gebruikt wordt als monotherapie of als aanvullende therapie.

Zoals gerapporteerd in een review (Engelse link) in Adolescent Health, Medicine and Therapeutics, laten beide varianten verbetering zien in ADHD-symptomen bij kinderen en adolescenten.

Waarom niet-stimulerende medicijnen gebruiken bij ADHD?

Stimulerende medicijnen hebben een lange geschiedenis en daarom een grotere wetenschappelijke ondersteuning. Maar, zoals voorgesteld door het Child Mind Institute (Engelse link), kunnen niet-stimulerende medicijnen voor ADHD worden gebruikt als stimulerende medicijnen niet lijken te werken, niet goed worden verdragen, of als er een geschiedenis van verslaving is bij de patiënt.

Ze verdienen ook de voorkeur als de patiënt symptomen heeft (zoals angst) die verergerd of verergerd worden door stimulerende middelen. Beide soorten drugs kunnen gecombineerd worden om de gewenste resultaten te krijgen. Het hangt allemaal af van het specifieke geval.

Er moet altijd rekening worden gehouden met de volgende aspecten van deze medicijnen:

• Ze houden 24 uur aan , in tegenstelling tot stimulerende middelen die tussen de zes en twaalf uur aanhouden.
• Ze werken niet onmiddellijk. Het kan zelfs twee tot vier weken duren voordat de volledige effecten merkbaar zijn.
• Hoewel ze meestal goed worden verdragen, kunnen ze bijwerkingen hebben. Bijvoorbeeld misselijkheid, verlies van eetlust, stemmingswisselingen en slaperigheid. Daarnaast moet de bloeddruk worden gecontroleerd, omdat deze medicijnen de bloeddruk kunnen verhogen of verlagen.
• Het is cruciaal voor de patiënt om tijdens het hele proces een medische follow-up te hebben. Alleen een professional kan de medicatie voorschrijven en de nodige veranderingen aanbrengen in geval van bijwerkingen of ineffectiviteit. Bovendien moet men de medicatie geleidelijk en alleen onder medisch toezicht afbouwen.

Niet-stimulerende medicijnen voor ADHD zijn nuttig

Artsen kunnen niet-stimulerende medicijnen voor ADHD voorschrijven. De patiënt of familie kan dit ook aanvragen. Ze zijn echter niet de enige behandelingsoptie. In feite kunnen ze gecombineerd worden met stimulerende medicijnen en ook succesvol gecombineerd worden met psychotherapie.

Hoewel deze medicijnen helpen om de symptomen te stabiliseren of te verbeteren, ontslaan ze de patiënt niet van het aanleren van een reeks zelfregulerende vaardigheden zodat ze dagelijks beter kunnen functioneren. Sterker nog, een combinatie van beide alternatieven zal bijdragen aan het welzijn en de kwaliteit van leven van de patiënt.

Een onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in Co gnitive Therapy and Research toonde aan dat, in de ogen van ouders, atomoxetine samen met psychotherapie superieur lijkt te zijn in het verbeteren van ADHD symptomen bij kinderen.

Tot slot, als je de diagnose ADHD hebt gekregen, is het essentieel dat je naar een professional gaat. Zij kunnen je geval evalueren en je de meest geschikte aanpak voorstellen en begeleiden.