Het glymfatisch systeem reinigt de hersenen en bevordert het welzijn

Het glymfatisch systeem is verantwoordelijk voor het verwijderen van afvalstoffen uit het centrale zenuwstelsel (CZS). Wil je weten hoe je de werking ervan kunt bevorderen voor een betere gezondheid van de hersenen? We geven je hieronder de sleutels.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 23 september, 2022

Het glymfatisch systeem verwijdert afvalstoffen en giftige deeltjes uit je hersenen. In feite is de werking ervan essentieel voor een adequate cardiovasculaire, immuun-, en vasculaire gezondheid. Maar deze complexe macroscopische kanalen, gevormd door astrogliale cellen, hebben ook een ander voordeel: ze bevorderen het geestelijk welzijn.

Deze eliminatie van oplosbare eiwitten, afvalstoffen en overtollig extracellulair vocht dat door het centrale zenuwstelsel, de hersenen en het ruggenmerg loopt, vermindert het risico op Alzheimer. Het beschermt ook tegen neurovasculaire, hemorrhagische en ischemische aandoeningen. Het bevordert zelfs een goede nachtrust.

Het glymfatisch systeem werd in 2012 ontdekt door een groep onderzoekers van de Universiteit van Rochester (Engelse link). Dr. M. Nedergaard en zijn collega’s merkten, na het gebruik van fluorescerende markers om de stroom van hersenvocht van het subarachnoïdale gebied naar de hersenen te volgen, iets op dat hun aandacht trok. Iets dat, tot dan toe, door velen ontkend was.

Het glymfestelsel reinigt je hersenen

Tot voor kort nam men aan dat in het centrale zenuwstelsel lymfevaten ontbraken. Maar, zoals we eerder vermeldden, verscheen in 2012 een studie van Dr. Nedargaard en collega’s. Die herformuleerde namelijk dit idee.

Als gevolg daarvan weten we nu hoe de hersenen zich reinigen. Meer in het bijzonder reinigt het glymfatische systeem de met afvalstoffen beladen interstitiële vloeistof van het centrale zenuwstelsel (CZS).

Het glymfatische systeem vernietigt niet alleen al die schadelijke en niet-helpende elementen, maar helpt ook om elementen als glucose, aminozuren, lipiden, en sommige neurotransmitters om te leiden. Het belang van dit geheel van banen, kanalen en groepen cellen bevordert zelfs ook de regulering van het intracraniële vloeistofvolume en de immuungezondheid van het centrale zenuwstelsel.

Het lijkt bijna onmogelijk dat we dit systeem niet eerder kenden. Maar dankzij nieuwe neuro-imaging technieken ontrafelen we nu enkele van de intiemste mysteries van de hersenen. De wetenschap dat de hersenen hun eigen afvalverwijderingssysteem hebben toont de implicatie aan die het glymfatisch systeem heeft voor de neurologische en psychologische gezondheid.

Het glymfatisch netwerk beschermt je hersenen en bevordert het welzijn

Sinds de aanwezigheid van het glymfatisch systeem in de hersenen ontdekt werd, is het onderzoek over dit onderwerp gestaag toegenomen. Zo publiceerde de Yale School of Medicine in 2019 een interessante studie (Engelse link). In feite bevestigden ze dat de juiste eliminatie van hersenafval cognitieve achteruitgang voorkomt en gezond ouder worden in stand houdt.

Bovendien beweren andere deskundigen dat er meer diepgaand over dit onderwerp gedaan moet worden om een specifieke reden. Dit is het feit dat men vermoedt dat het glymfatisch systeem de sleutel zou kunnen zijn tot het begrijpen van de aanwezigheid van neurodegeneratieve en demyeliniserende ziekten. Ook hydrocephalus en bepaalde hoofdpijnen.

Het glymfatisch netwerk loopt door de dura mater die de hersenen bedekt, en ook door de hersenzenuwen en de grote vaten in de uitgangen van de schedel. Een goede of slechte doorbloeding van dit systeem kan van cruciaal belang zijn voor je geestelijk welzijn en voor de gezondheid van je hersenen.

Hoe kun je voor je glymfatisch systeem zorgen?

Het glymfatisch systeem verwijdert mogelijk neurotoxische afvalstoffen, zoals β-amyloïde (Engelse link), een voorloper van de ziekte van Alzheimer. We willen dat het optimaal functioneert, zodat we kunnen genieten van de mogelijkheden van onze executieve functies, een goede gezondheid van de hersenen hebben, en ons emotioneel goed voelen.

Hier zijn enkele strategieën om de juiste activiteit van je glymfatisch systeem te bevorderen.

1. Zorg voor je nachtelijke rust

Dit is uiterst belangrijk. Het glymfatisch systeem werkt vooral tijdens de slaap en sluit zich af tijdens je wakkere uren. Dat betekent dat het hebben van een diepe en aanhoudende slaap gedurende zeven tot acht uur van essentieel belang is om je hersenen te ‘reinigen’ van puin. Dit feit kenden we al, we kenden alleen niet het systeem dat de reiniging uitvoert.

2. Blijf gehydrateerd: water drinken is belangrijk voor je hersenen

Het hebben van een voldoende hoeveelheid vocht helpt je niet alleen afvalstoffen via de nieren af te voeren. Het zorgt er ook voor dat je vaten een goede cerebrale doorbloeding behouden. Zorg er daarom voor dat je per dag minstens 1,5 liter water drinkt.

3. Voedingsmiddelen rijk aan magnesium en vezels

Het onderhouden van een gezonde en gevarieerde voeding is essentieel voor je gezondheid. In feite moet je, om de optimale werking van je glymfatisch systeem te bevorderen, voedingsmiddelen consumeren die rijk zijn aan magnesium. Dit mineraal zorgt voor de gezondheid van zowel je bloedvaten als je hersenen.

Vezels zijn essentieel voor het reinigen van je darmen. Bovendien ondersteunt de gezondheid van het maagdarmstelsel ook de glymfatische drainage.

Er moeten nog heel wat gegevens ontrafeld worden over het glymfatische netwerk. Op dit moment wordt aangenomen dat het ten grondslag ligt aan hersendegeneratie, cognitieproblemen, en neurodegeneratieve ziekten. Als zodanig moet je ervoor zorgen dat je de bovenstaande strategieën in praktijk brengt.

Als je dat doet, zul je merken dat je meer energie en welzijn hebt, minder last hebt van angst en hoofdpijn, en je hersenen beter beschermt tegen het verstrijken van de tijd. Waarom zou je deze tips niet ook eens proberen?