Kenmerken en doelen van groepstherapie
Groepstherapie is een modaliteit waarbij meerdere mensen tegelijkertijd therapie ondergaan, altijd begeleid door een of meer therapeuten. Bovendien richt het zich op de interacties binnen de groep en hoe deze een individu of de groep als geheel ten goede kunnen komen.
Het is een gevestigd hulpmiddel op het gebied van psychologie en psychiatrie. De doelstellingen (waarvan er veel overeenkomen met die van individuele therapie) zijn onder andere het oplossen van conflicten, emotioneel evenwicht, het stimuleren van persoonlijke groei en het verbeteren van sociale vaardigheden.
Lees verder om meer te weten te komen over dit type therapie, de oorsprong, de voordelen en nog veel meer feiten.
“Leden van een samenhangende groep voelen warmte en comfort in de groep en een gevoel van saamhorigheid; ze waarderen de groep en voelen zich op hun beurt gewaardeerd, geaccepteerd en gesteund door de andere leden.”
De oorsprong van groepstherapie
Mensen voeren al vele jaren genezingspraktijken uit in groepen. Inheemse en religieuze leiders gebruikten ze om hun genezing en gedragsveranderingen uit te voeren, net als sjamanistische riten, Griekse tragedies en middeleeuwse toneelstukken.
Groepstherapie als een geplande therapie onder professionele begeleiding met als doel bepaalde aandoeningen (met name persoonlijkheid) te behandelen, is echter een bijdrage van de 20e eeuw. De Verenigde Staten waren in dit opzicht pioniers in de jaren 1930. Mensen als Wender, Schilder, Moreno, Slavson en Redl Wolf namen het initiatief. Wat heeft elk van hen bijgedragen?
Toonaangevende auteurs in groepstherapie
Laten we beginnen met Wender (1936), die met intramurale patiënten werkte en Freudiaanse concepten combineerde met interpretaties van familietransfer naar de transactie binnen de groep. In hetzelfde jaar was Schilder de pionier op het gebied van analytische groepstherapie, vanwege zijn interpretatie van overdracht en zijn werk met dromen.
Redl introduceerde op zijn beurt diagnostische kindergroepen in 1942 en Moreno begon in de jaren ’30 met psychodrama in de Verenigde Staten. Slavson begon in 1943 met tieners te werken door middel van zijn groepsactiviteitentherapie. Deze richtte zich op het uiten van fantasieën en gevoelens door middel van activiteiten en spel.
De populariteit van groepstherapie nam toe na de Tweede Wereldoorlog, door een toename van de therapeutische vraag zelf. Vandaag de dag is het een veelgebruikte therapie, op zichzelf staand of gecombineerd met individuele therapie.
Beschrijving van groepstherapie en het optimale aantal deelnemers
Groepstherapie is een modaliteit waarbij verschillende personen samenkomen om te praten, begeleid door een of meer therapeuten. De grootte van de groep moet nauw samenhangen met het doel, de doelstelling en de duur van de therapie. Het ideale aantal deelnemers ligt tussen de acht en tien.
Theoretisch moet de groep klein genoeg zijn om alle leden te laten deelnemen. Thomas en Fink (1963) verdeelden het werk over groepsgrootte in twee categorieën:
- De effecten op de groep als geheel.
- De effecten op het gedrag van de leden.
Deze auteurs ontdekten dat de productiviteit van de groep toenam naarmate de groep groter werd. Deze toegenomen omvang vermindert echter de beweeglijkheid en effectiviteit in de therapie. Daarentegen vonden ze dat het vergroten van de groep de cohesie verminderde en kliekjes en taakverdeling bevorderde.
De kenmerken van groepstherapie
Deze vorm van therapie heeft verschillende kenmerken. Hoe moet het eruit zien? Wat moet het bieden? Yalom stelt een aantal therapeutische factoren voor. Bovendien verwijst hij naar die factoren die therapeutische verandering door middel van deze therapievorm voornamelijk zouden bevorderen.
- Hoop opwekken.
- Universaliteit.
- Informatie geven.
- Altruïsme.
- Correctieve recapitulatie op de familiegroep van herkomst.
- Ontwikkeling van socialisatietechnieken.
- Imiterend gedrag.
- Individueel leren.
- Groepscohesie.
- Catharsis.
- Existentiële factoren.
Doelstellingen en soorten
Groepstherapie kan voor verschillende doeleinden of doelen gebruikt worden. Daaronder zijn klinische, psycho-educatieve, counseling- of persoonlijke groeidoelstellingen. Volgens deze criteria zijn er verschillende soorten therapeutische groepen. Volgens dezelfde criteria kun je spreken van de volgende soorten groepen (met hun respectievelijke doelstellingen):
- Therapeutische, psycho-educatieve, counseling- en groeigroepen, afhankelijk van het probleem.
- Er is gezinstherapie, relatietherapie, kindertherapie en specifieke aandoeningen (zoals depressie), afhankelijk van de populatie.
- Wat betreft de theoretische benadering zijn er psychoanalytische, psychodramatische, humanistische, gedrags- en cognitieve gedragsgroepen en lichaamswerkgroepen.
De voordelen van groepstherapie
Groepstherapie heeft belangrijke voordelen. Een daarvan is dat het de mogelijkheid biedt om de relationele stijl van het onderwerp met anderen te onderzoeken. De groep is als een echte microkosmos, waar relaties met verschillende soorten mensen kunnen worden opgebouwd. In feite biedt groepstherapie een rijkere en meer diverse context voor verandering in vergelijking met individuele therapie.
Daarnaast is er steun en begrip in een samenhangende groep. Hierdoor kun je in contact komen met mensen die soortgelijke ervaringen hebben meegemaakt als jij en je daardoor echt begrepen voelen. Het is een ruimte om standpunten uit te wisselen met andere mensen.
Is het iets voor jou?
Niet iedereen kan beginnen aan een gedeeld psychotherapeutisch proces. Zo spelen onder andere de kenmerken en behoeften van een bepaalde patiënt een rol. In dit opzicht zijn er vitale fasen, problemen en soorten persoonlijkheden die zich goed aanpassen aan groepstherapie (en het kan hen veel helpen).
Zoals je ziet, moet een professional elk geval individueel beoordelen. Dit komt omdat, ook al heeft deze vorm van therapie veel voordelen, individuele therapie dat ook heeft. Sommige situaties en mensen zijn dus het meest geschikt voor de ene of de andere vorm van therapie. Er zijn ook mensen die beide soorten therapie tegelijk ondergaan. Je arts kan je hierover adviseren.