Ultradiane ritme en productiviteit

De wetenschap heeft vastgesteld dat je hersenen niet lineair werken, maar in cycli. Sommigen van hen worden ultradische ritmes genoemd, dit zijn verschillende fasen van je aandachtsniveau. Door aandacht te besteden aan deze cycli kun je je productiviteit verhogen.
Ultradiane ritme en productiviteit
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 05 december, 2023

Biologische ritmes zijn veranderingen die op regelmatige tijdstippen in je lichaam plaatsvinden. Het ultradiane ritme is een specifieke soort binnen de biologische ritmes. Ze zijn gerelateerd aan je periodes van rust en mentale activiteit. Daarnaast hebben ze betrekking op andere functies zoals eten en motorisch gedrag.

Net als alle biologische ritmes, brengen cycli van ultradiane ritmes tot stand. Met andere woorden, ze omvatten een reeks fasen of stadia die altijd in dezelfde volgorde voorkomen. Eenmaal voltooid, herhalen ze zich onophoudelijk.

De wetenschap classificeert biologische ritmes op basis van hoe lang elke cyclus duurt om te voltooien. Je hebt waarschijnlijk wel eens gehoord van circadiane ritmes, die slaap- en waakcycli reguleren.

Hoewel ultradiane ritmes niet zo bekend zijn, hebben ze te maken met werkefficiëntie.

“Alles kan instorten. Huizen, lichamen en vijanden storten in wanneer hun ritme verstoord raakt.

Miyamoto Musashi

Collega's in gesprek

Verschillende biologische ritmes

Er zijn verschillende manieren om biologische ritmes te classificeren. De meest conventionele is echter om ze in te delen op basis van de tijd die nodig is om elke cyclus te voltooien.

Vanuit dit gezichtspunt zijn er drie biologische basisritmes. Dit zijn circadiane ritmes, ultradiane ritmes en infradiane ritmes.

  • Circadiane ritmes. Dit zijn de biologische cycli die minimaal 20 uur en maximaal 28 uur duren. In principe omvatten ze alle processen die geassocieerd worden met slapen en waken. Dit omvat temperatuur, hormoonafgifte, eetlust, enz.
  • Ultradiane ritmes. Dit zijn biologische ritmes die minder dan 20 uur duren. Ze omvatten processen die variëren van een milliseconde tot enkele uren. Ze omvatten de slaapfasen, hartslag, ademhalingsritme, enz.
  • Infradiaanse ritmes. Dit zijn de ritmes die langer dan 28 uur duren. Ze zijn onderverdeeld in circaseptan (wekelijkse), circamensual (maandelijkse) en circannual (jaarlijkse) processen. Ze omvatten processen zoals de menstruatiecyclus, voortplanting, stofwisseling en andere.

Ultradiane ritme en rust

Ultradiane ritme is een cruciaal onderdeel van de slaapcyclus. Dr. Nathaniel Kleitman was een van de pioniers in de studie van slaap. Uit zijn onderzoek weten we nu dat er tijdens de slaap twee belangrijke fasen zijn. De eerste is de niet-remslaap of langzame slaap. De tweede is de remslaap of snelle-golfslaap.

De volledige slaapcyclus (niet-rem en rem) duurt tussen de 90 en 110 minuten. Gewoonlijk voltooi je ongeveer drie cycli per nacht. Kleitman ontdekte echter ook dat je hersenen soortgelijke cycli uitvoeren terwijl je wakker bent.

Dit betekent dat je hersenen in een tijdsbestek van 90 minuten verschillende fasen doorlopen met verschillende niveaus van alertheid. In die 90 minuten ben je soms minder alert dan op andere momenten. Met andere woorden, er zijn bepaalde momenten van de dag waarop je op je best bent en andere momenten waarop je een beetje traag bent.

A woman working on her laptop.

Ultradiane ritme en productiviteit

Wetenschappers hebben ontdekt dat er door Ultradiane ritme pieken en dalen zijn in je dagelijkse productiviteit. Deze vinden plaats in cycli van 90 tot 120 minuten. Ze variëren echter per individu.

Er zijn bepaalde kenmerken van de dalen in je productiviteit. Je voelt je vaak moe, werkt langzamer, raakt snel afgeleid en maakt meer fouten. Het beste wat je op deze momenten kunt doen is een pauze nemen. Dit helpt je om je aandachtsniveau sneller te herstellen.

Er is niet 100 procent overeenstemming over de tijdspanne van ultradiane ritmes. Ze volgen echter allemaal een gemeenschappelijk patroon. Een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Illinois (2011) werd gepubliceerd in het tijdschrift Science. In dit onderzoek stelden de onderzoekers dat mensen een piek in productiviteit bereiken als ze elke 50 minuten een pauze nemen.

Professor Peretz Latvie was een onderzoeker aan het Israel Institute of Technology en een expert op dit gebied. Hij suggereerde dat de ideale hoeveelheid tijd om te werken voor een pauze 20 minuten is.

In een vergelijkbare lijn installeerde een Italiaanse fabriek een “chronobiologisch” apparaat. Ze ontdekten dat de meest productieve arbeiders degenen waren die 52 minuten achter elkaar werkten en daarna 17 minuten rustten.

Zoals je kunt zien, zijn de gegevens over dit onderwerp nogal variabel. Hoewel de onderzoeksmiddelen goed zijn, vertegenwoordigen de onderzoeken niet genoeg mensen om tot absolute conclusies te komen. Daarom kan het nuttig zijn om je eigen productiviteit te analyseren. Dan kun je ontdekken wanneer je moet werken en wanneer je een pauze moet nemen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Charles Torres, R. (1997). La pausa regenerativa ultradiana como herramienta para el desarrollo de recursos humanos (Doctoral dissertation, Universidad Autónoma de Nuevo León).

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.