Het verlegen kind: vijf veelgemaakte fouten door ouders
Het verlegen kind vertoont een houding die als defensief kan worden beschouwd wanneer het geconfronteerd wordt met mensen die het niet kent.
Sommigen verstoppen zich bijvoorbeeld achter hun ouders als een vreemde hen gedag wil zeggen, terwijl anderen naar beneden kijken en verstijven. Verder voelen ze zich ongemakkelijk in groepen en zijn ze over het algemeen teruggetrokken in situaties die nieuw voor hen zijn.
Veel ouders vragen zich vaak af of een verlegen kind wordt geboren of gemaakt. Dr. Jerome Kagan voerde in dit verband een reeks studies (Engelse link) uit.
Hij kon nagaan dat ongeveer 20 procent van de kinderen geboren wordt met een aanleg voor verlegenheid. Wanneer de omgeving echter gunstig is, vermindert deze eigenschap na verloop van tijd tot ze bijna verdwijnt. Verlegenheid bestaat dus uit zowel aangeboren als verworven componenten.
Kagan wijst erop dat ook het omgekeerde waar is. Een kind kan bijvoorbeeld niet noodzakelijkerwijs van nature verlegen zijn, maar het wordt dat wel door de opvoeding die het krijgt. Factoren als huiselijk geweld of ongepaste opvoedingspatronen bevorderen deze eigenschap. Wat zijn dan de belangrijkste fouten die ouders met verlegen kinderen plegen te maken? Hier zijn er vijf.
“Het doel moet nooit zijn dat het kind de meest sociale op de planeet is, maar wel dat het in staat is te praten met kinderen die het kent, familieleden kan begroeten, een relatie kan aangaan met nieuwe kinderen of matig kan deelnemen aan kleine groepen.”
-Álvaro Bilbao-
1. Dwingen tot interactie
Dit is een van de meest gemaakte fouten van ouders met een verlegen kind. Om de een of andere reden zijn ze geneigd te geloven dat verlegenheid een eigenschap is die met geweld kan worden ‘uitgedoofd’. In feite interpreteren ze verlegenheid vaak als een effect van zwakte of overmatige verwennerij.
Een kind dwingen tot interactie kan de verlegenheid echter versterken of zelfs leiden tot de ontwikkeling van een sociale fobie. Hoewel het belangrijk is om het verlegen kind bloot te stellen aan een open omgeving, is het ook belangrijk om de mate waarin dat gebeurt onder controle te houden, vooral als dit soort situaties grote angst bij hen opwekt.
2. Voor hen spreken
Dit is een overbezorgd gedrag, bedoeld om het verlegen kind te beschermen tegen het ongemak dat interactie met anderen hen bezorgt. Maar, het heeft hetzelfde effect als hen dwingen tot interactie: het vergroot hun verlegenheid. Hen helpen hun eigen bubbel te bouwen zal hen niet helpen meer te socialiseren. Integendeel zelfs.
Als een kind niet wil praten, kun je hem beter niet onder druk zetten of voor hem spreken. Het beste is dat ouders op een normale manier socialiseren, zodat het kind een model ziet van hoe je met anderen omgaat.
In feite moeten ouders proberen niet te veel aandacht aan hun kind te besteden. Als het kind iets vraagt, moeten ze het de tijd geven om te antwoorden. Als ze niet antwoorden, is het het beste om verder te gaan zonder al te veel aandacht te besteden aan hun houding.
3. Hen in verlegenheid brengen of hen vergelijken met anderen
Het laatste wat een verlegen kind nodig heeft is dat hun ouders hen in verlegenheid brengen (Spaanse link). Als ze dingen zeggen als “Kom op, zeg iets” of “Doe niet zo gek, geef antwoord,” zal het kind zich nog meer geremd voelen om zich te uiten. Bovendien kunnen ze sociale situaties gaan vrezen.
Een andere manier om hen in verlegenheid te brengen is door hen te vergelijken. Bijvoorbeeld met hun broers en zussen of met andere kinderen. Dit betekent hen ontkrachten, hun gevoelens van onzekerheid vergroten en hen kwetsen. Het is de moeite waard te bedenken dat elk kind anders is en dat het vernederend voor hen is om met anderen vergeleken te worden.
4. Hen verraden
Een geval dat lijkt op het vorige doet zich voor wanneer de ouders, met de bedoeling het kind te helpen, hen verraden in het bijzijn van mensen die niet bijzonder dicht bij hen staan. Ze kunnen bijvoorbeeld zeggen: “John is echt verlegen, dus je kunt hem beter niet vragen.”
Het is alsof ze het over een tekortkoming hebben, terwijl het in werkelijkheid gewoon een manier van zijn van het kind is, die net zo valide is als alle andere.
Het verlegen kind heeft de neiging zich benauwd te voelen als het te veel aandacht trekt of als de ogen van anderen op hem gericht zijn. Ze hebben zeker geen behoefte aan een etiket op hun voorhoofd dat als een stigma werkt tegenover anderen.
5. Hun agenda vullen met activiteiten
Veel ouders zijn ervan overtuigd dat een manier om de socialisatie van een verlegen kind te vergemakkelijken is door een agenda op te bouwen met veel activiteiten. Bijvoorbeeld pianolessen, zwemmen, schilderen, danslessen, enz.
Deze aanpak werkt echter meestal niet. Vooral niet als het kind interesse begint te tonen om zelf invloed te hebben op hoe ze hun tijd moeten indelen, op een vrije en spontane manier. Alle kinderen hebben, of ze nu verlegen zijn of niet, veel genegenheid en steun nodig. Ze hebben ook behoefte aan erkenning en beoordeling van hun vorderingen.
In het geval van het verlegen kind moeten ze aangemoedigd worden tot interactie, niet door druk uit te oefenen maar door gemotiveerd te worden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Alonso, M. F. Niños tímidos: ¿qué dicen las investigaciones sobre el temperamento?
- Kagan J. Perspectives on two temperamental biases. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2018 Apr 19;373(1744):20170158. doi: 10.1098/rstb.2017.0158. PMID: 29483343; PMCID: PMC5832683.
- Lichtenberg, J. D. (2006). La vergüenza, reguladora social de la iniciativa; la vergüenza, destructora sigilosa de la iniciativa. Revista Aperturas Psicoanalíticas, 23.