Nerveuze gewoonten: wat je erover moet weten
Je kent vast wel iemand die op zijn nagels bijt. Misschien heb je dit zelf ook wel eens gedaan als je nerveus was. Het is een ogenschijnlijk eenvoudige en vrij onschuldige handeling. Een nerveuze gewoonte. Maar als we ons richten op het ontstaan en de mogelijke gevolgen op lange termijn van dit soort handelingen, dan zien we dat ze nogal significant zijn. Daarom vertellen we je in dit artikel alles wat je moet weten over nerveuze gewoonten.
Hoewel we er meestal niet al te veel aandacht aan besteden, hebben nerveuze gewoonten invloed op een aanzienlijk percentage van de bevolking. Hun prevalentie varieert aanzienlijk, afhankelijk van het specifieke type gewoonte. Sommige zijn bijvoorbeeld aanwezig bij één tot vier procent van de bevolking, terwijl andere tussen de 10 procent en 45 procent bereiken.
Nerveuze gewoonten kunnen zowel bij kinderen en jongeren als bij volwassenen voorkomen. Maar hoe beïnvloeden ze onze dagelijkse routines? Laten we eens kijken.
Nerveuze gewoonten
Nerveuze gewoonten kunnen we definiëren als repetitief, impulsief en functieloos gedrag. Met andere woorden, ze hebben geen doel en worden meestal onvrijwillig uitgevoerd. Ze kunnen bestaan uit verbale of motorische herhalingen, die moeilijk onder controle te houden zijn voor de patiënten en die hun prestaties in het dagelijks leven kunnen beïnvloeden.
Deze nerveuze gewoonten lijken veel op tics (Engelse link), maar zijn toch iets anders. Nerveuze gewoonten zijn meestal eenvoudiger, duren korter en treden vrij plotseling op. Tics daarentegen zijn complexer en uitgebreider gedrag dat langer duurt.
Lees ook dit artikel Hoe om te gaan met zenuwtics?
Soorten zenuwgewoonten
Er zijn vocale of motorische zenuwgewoonten. Een voorbeeld van een motorische zenuwstoornis is trichotillomanie of haren trekken. Een vocale gewoonte is bijvoorbeeld echolalie, waarbij iemand eerder gehoorde woorden herhaalt.
Daarnaast zijn er nog veel meer nerveuze gewoonten. Aan de huid pulken, aan de oren krabben, op de nagels of lippen bijten, over de benen wrijven… er zijn veel variaties. Ze zijn vaak gericht op het hoofd en de nek, maar ze kunnen elk deel van het lichaam beïnvloeden.
In feite is elke repetitieve, oncontroleerbare en niet-doelgerichte activiteit (het heeft geen doel) waarschijnlijk een nerveuze gewoonte. Vooral als het voldoet aan bepaalde parameters die we hierna noemen.
Het ontstaan en in stand houden van nerveuze gewoonten
Zenuwgewoonten ontstaan in een toestand van angst, rusteloosheid of activering. Geconfronteerd met een staat van nervositeit, geven deze repetitieve gedragingen de patiënt een gevoel van kalmte, zorgen ervoor dat hij zich zelfregulerend en comfortabel voelt.
Sterker nog, alleen door dit herhaalde gedrag voelen ze enige verlichting van hun ongemak. Daarom wordt de drang om ze uit te voeren onweerstaanbaar.
Het probleem ontstaat echter wanneer dit gedrag wordt geautomatiseerd, waardoor het een gewoonte wordt. Op dat moment hoeft de persoon niet langer angst te ervaren om het gedrag uit te voeren. In feite kanhet gewoon ontstaan op momenten van verveling of afleiding. Bovendien neemt het steeds meer van iemands tijd in beslag.
Als de gewoonte zo ingesleten raakt, is het waarschijnlijk dat iemand zich er vaak niet eens van bewust is dat hij het uitvoert. Daarom is het moeilijk om er een eind aan te maken.
Bestaat er een behandeling?
Nerveuze gewoonten kunnen een reeks onaangename gevolgen hebben, zowel op lichamelijk niveau (verwondingen, schade of infecties) als op psychologisch niveau. Bovendien worden mensen vaak beperkt in hun sociale activiteiten door gevoelens van schaamte dat anderen hun gewoonte zouden kunnen ontdekken.
Daarom is een adequate behandeling belangrijk. Hoewel deze nerveuze gewoonten soms tijdelijk zijn, hebben ze over het algemeen de neiging om na verloop van tijd te blijven bestaan.
Omdat nerveuze gewoonten nauw samenhangen met angst, kunnen bepaalde medicijnen of psychotherapieën die angst helpen verminderen, nuttig zijn. Het is echter de techniek van het omkeren van gewoontes (Engelse link) die bewezen heeft het meest effectief te zijn op dit gebied.
In feite helpt deze therapie lijders om zich meer bewust te worden van zichzelf en de momenten te identificeren waarop ze het probleemgedrag beginnen.
Als je last hebt van nerveuze gewoonten, zoek dan hulp
Tot slot is het belangrijk om te onthouden dat nerveuze gewoonten niet vrijwillig zijn. Ze zijn oncontroleerbaar en worden na verloop van tijd geautomatiseerd. Ze ontstaan als reactie op een toestand van rusteloosheid en angst en kunnen ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en het welzijn van de persoon die eraan lijdt.
Als je je herkent in een van de bovenstaande symptomen, aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Ladouceur, R. (1979). Habit reversal treatment: learning an incompatible response or increasing the subject’s awareness?. Behaviour Research and Therapy, 17(4), 313-316. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0005796779900032
- Teng, E. J., Woods, D. W., Twohig, M. P., & Marcks, B. A. (2002). Body-focused repetitive behavior problems: Prevalence in a nonreferred population and differences in perceived somatic activity. Behavior Modification, 26(3), 340-360.