Hoe om te gaan met zenuwtics?

Sommige mensen maken kleine nerveuze gebaren zonder het te beseffen. Ze worden tics genoemd. Ze komen en gaan vaak. Kunnen ze echter volledig worden geëlimineerd? Ontdek het hier.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Mariana Arias

Laatste update: 23 juni, 2023

Werk, studie, het nieuws, gezondheid… je dagelijkse routine stelt je vaak bloot aan stressvolle situaties die in sommige gevallen onwillekeurige bewegingen van je ogen kunnen veroorzaken of je doen nagelbijten. Je kunt ook een jeukende neus voelen of tintelingen in sommige delen van je lichaam. Deze staan bekend als nerveuze tics. In dit artikel gaan we ze onderzoeken.

Zenuwtics

Nerveuze tics zijn snelle spierbewegingen die meestal gelokaliseerd en schokkerig zijn. Ze manifesteren zich onwillekeurig, geïsoleerd en onverwacht. Ze zijn meestal iteratief, habitueel en doelloos, en komen met regelmatige tussenpozen voor. Het psychologisch handboek, de DSM-V, definieert ze als “snelle, zich herhalende niet-ritmische bewegingen of vocalisaties.”

Naast bovenstaande kenmerken worden zenuwtics gewoonlijk onderscheiden naar het type (motorisch, vocaal, of een combinatie van beide) en de duur ervan (chronisch of voorbijgaand).

Soorten zenuwtics

Motorische tics worden gekenmerkt door beweging. De patiënt kan bijvoorbeeld op zijn tong of lippen bijten, zijn neus fronsen, zijn tong uitsteken of zijn lippen likken. In de ogen manifesteren tics zich als knipogen en overmatig knipperen.

• Eenvoudige tics. Ze beperken zich tot bewegingen waaraan een specifieke spiergroep deelneemt. Bijvoorbeeld knipperen, de wenkbrauwen of schouders optrekken, het hoofd draaien, enz. Ze kunnen overal op het lichaam voorkomen, hoewel ze meestal voorkomen in het gezicht, de nek en de schouders.
• Complexe tics. Ze worden gekenmerkt door de opeenvolgende en voortdurende samentrekking van verschillende spiergroepen. Hierdoor ontstaan complexere bewegingen, zoals schokken en verdraaiingen van de nek of schouders.

Vocale tics zijn stemgeluiden. De lijder kan bijvoorbeeld neuriën, zijn keel schrapen of een bepaald woord of zin zeggen. Zowel motorische als vocale tics worden vaak voorafgegaan door wat sommige theoretici sensorische tics noemen. Dit zijn onaangename sensaties zoals jeuk, kriebelen of drukgevoelens.

Opgemerkt moet worden dat tics, in tegenstelling tot andere bewegingsstoornissen, voor een korte periode geremd kunnen worden.

Tics worden ook ingedeeld naar de duur ervan.

• Voorbijgaand. Ze houden een paar weken of maanden aan en verdwijnen dan meestal.
• Chronisch. Ze duren langer dan een jaar. In tegenstelling tot de voorbijgaande soorten verdwijnen ze nooit helemaal. Soms kunnen ze echter intenser worden of afnemen.

Oorzaken

Tics worden vaak uitgelokt door omgevingsfactoren die stress veroorzaken. Bijvoorbeeld werk, gezin of universiteit. Maar, de precieze oorzaak van tics is niet bekend. Sommige specialisten beweren dat niet alleen omgevingsfactoren van invloed zijn. In feite suggereren ze dat nerveuze tics ook het gevolg kunnen zijn van de volgende factoren:

• Eetstoornissen. Anorexia nervosa (Spaanse link) of boulimia.
• Infectieuze of auto-immuunfactoren. Verhoogde niveaus van antineuronale antilichamen.
• Medicatie. Het nemen van bepaalde medicijnen. Bijvoorbeeld behandelingen voor allergieën.
• Voeding. Een gebrek aan bepaalde voedingsstoffen, zoals magnesium.
• Externe factoren. Het doormaken van de soorten stress of angst die leiden tot situaties van extreme spanning of nervositeit.
• Stimulerende dranken. Misbruik van koffie, energiedrankjes, of andere stoffen zoals drugs. Ze veroorzaken een overprikkeling van het zenuwstelsel.
• Familie-erfenis. Als de eerste bloedlijn familieleden van de lijder (moeder, vader, grootouders, ooms of tantes), ook aan tics lijden.
• Comorbiditeit. In bepaalde gevallen zijn tics indicatoren van grotere geestelijke gezondheidsproblemen. Bijvoorbeeld aandachtstekortstoornis (ADD) of obsessief-compulsieve stoornis (OCD).

Hoe zenuwtics te elimineren?

Wanneer tics het normale leven van de lijder in de weg staan, moet deze idealiter professionele hulp zoeken. Dan krijgen ze een diagnose en een passende interventie om hun levenskwaliteit te verbeteren. Dit zijn enkele van de meest voorkomende behandelingen:

• Cognitieve gedragstherapie. Deze tracht het gedrag dat ongemak veroorzaakt te elimineren.
• Ontspanningstechnieken. De lijder leert zijn angst te beheersen en een groter bewustzijn van zijn lichaam te ontwikkelen, zodat hij met uitlokkende situaties kan omgaan.
• Farmacologische behandeling. Neuroleptica en catecholamine depletoren.
• Bioneurofeedback. Door middel van elektro-encefalografische golven controleert de lijder de activiteit van zijn hersenen.
• Omkering van de gewoonte. De lijder wordt zich ervan bewust wanneer de tic optreedt. Onmiddellijk daarna voeren ze een gedrag uit dat er fysiek niet mee te verenigen is.

Aanbevelingen voor het thuis behandelen van tics

Voor alle bovenstaande behandelingen is een specialist nodig. Hier zijn echter enkele richtlijnen die je thuis kunt toepassen als je last hebt van zenuwtics:

• Meditatie. Onderzoek (Spaanse link) beweert dat ademhalingsoefeningen nerveuze tics helpen verminderen.
• Voeding. Het herkennen van stimulerende dranken en het verminderen van de consumptie ervan zal je zenuwstelsel bevoordelen totdat het zich kan stabiliseren. Overleg met een voedingsdeskundige over een mogelijk tekort aan magnesium kan ook helpen.
• Zelfbewustzijn. Situaties herkennen die het meeste ongemak veroorzaken en ze vermijden kan je symptomen verminderen. Ook in de spiegel kijken om de tics te herkennen en te identificeren zal je helpen een groter zelfbewustzijn te genereren. Hierdoor zullen de tics niet meer onwillekeurig optreden.

Conclusie

Ten slotte, als je last hebt van zenuwtics, kan dat een aanwijzing zijn dat er iets niet goed gaat in je leven. Om die reden is het aan te raden een ervaren professional te raadplegen.