Neanderthalers hadden een gevoel van medeleven

Recente bevindingen suggereren dat neanderthalers voor hun ouderen en gewonden zorgden. Ze maakten ook speelgoed voor hun kinderen. Dit suggereert dat ze zowel emoties als een gevoel van mededogen bezaten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 12 december, 2023

Neanderthalers hadden gevoel voor mededogen. De opvatting dat ze irrationele en onintelligente wezens waren, die in de 19e en 20e eeuw populair werd, wordt nu ontkracht. Hun artistieke en cognitieve vaardigheden en hun zorg voor het algehele welzijn hebben de afgelopen jaren interessante gegevens aan het licht gebracht.

We weten dat de moderne mens en de Homo neanderthalensis ongeveer 370.000 jaar geleden zijn afgesplitst van een gemeenschappelijke afstamming. De laatste stierf geleidelijk uit. De Homo sapiens bleef echter evolueren en nieuwe gebieden veroveren.

Zonder twijfel is de mens van vandaag het resultaat van dat genetische en evolutionaire succes. 2,6 procent van ons DNA is afkomstig van onze neven en nichten van de neanderthalers.

De Neanderthalers domineerden vakkundig het Europa van de ijstijd totdat de weersomstandigheden dit verhinderden.

De wetenschap is van plan om het idee uit te wissen dat Neanderthalers onze “domme” neven en nichten waren. De huidige onderzoeken bewijzen zeker dat ze dat niet waren. Daartoe hebben onderzoeken van de Universiteit van Southampton, de Universiteit van Barcelona en de Universiteit van Alcalá de Henares (Spanje) interessante informatie onthuld.

Ze ontdekten dat schilderingen die in grotten in Cantabrië, Extremadura en Andalusië zijn ontdekt, in werkelijkheid door de Neanderthalers zijn gemaakt en niet door de Homo sapiens. Dit betekent dat de Neanderthalers in feite de allereerste kunstenaars waren. Daarom is het tijd om de geschiedenis te herschrijven.

Neanderthalers hadden een gevoel van medeleven

Neanderthalers hadden een gevoel van medeleven. Bovendien waren ze aanhankelijk en maakten ze zich zorgen over het voortbestaan van hun soortgenoten. Een uitspraak als deze roept echter meer dan één vraag op. Want het lijkt erop dat de informatie die een set botten en schedels ons kan geven vrij beperkt is.

Toch is dat niet het geval, want paleontologen bekijken botten niet geïsoleerd. Sterker nog, ze plaatsen ze in een omgeving met voorwerpen en andere bewijzen. In de paleontologie vertelt elk bot een verhaal en onthult het een moment uit het verleden. Dit is wat er gebeurde op de site van La Chapelle Aux Saints, waar ze een aantal zeer interessante overblijfselen ontdekten.

Ze vonden de overblijfselen van een bijna 40 jaar oud individu dat ongeveer 60.000 jaar geleden leefde. Hij was een Neanderthaler en naar hun maatstaven erg oud. Onderzoek van Dr. Penny Spikins aan de Universiteit van York toonde het volgende aan.

De oude man, de Neanderthaler die voor zijn sociale groep zorgde

De antropologen noemden deze Neanderthaler “de oude man.” Na het analyseren van zijn overblijfselen concludeerden ze het volgende:

• De oude man miste veel tanden en leed aan ernstige parodontale aandoeningen. Dit betekent dat hij grote moeite zou hebben gehad met eten en kauwen.
• Hij leed aan mandibulaire artritis.
• Verder had hij artrose in verschillende wervels en de schouders.
• Hij had een ribfractuur en een degeneratief probleem in zijn rechtervoet.
• Hij had ernstige degeneratie in zijn heup. Dit suggereert dat hij veel pijn en moeite met bewegen zou hebben gehad.

Toch weerhield niets van dit alles hem ervan om een lang leven te hebben, gevoed te worden, in zijn behoeften te voorzien en geholpen te worden om te verhuizen als de groep van locatie veranderde. Tot slot werd hij, toen hij stierf, uiterst zorgvuldig begraven.

Dit is niet het enige geval in zijn soort. Er zijn nog meer gegevens die bewijzen dat Neanderthalers gevoel voor medeleven hadden. Er is zelfs bewijs dat individuen die verwondingen opliepen door jagen of vallen ook werden verzorgd. Slechts weinigen werden aan hun lot overgelaten. Dit alles toont aan dat ze hechte banden vormden en zich bekommerden om hun eigen voortbestaan.

Neanderthalers en emoties

De informatie die specialisten elke dag verkrijgen door fossielen en hun afzettingen is buitengewoon. Bovendien worden er naarmate de technieken vorderen steeds meer afzettingen en monsters ontdekt.

Op deze manier kan de complexe puzzel van onze evolutie worden gereconstrueerd. Een expert op dit gebied is José Maria Bermùdez de Castro, mededirecteur van het Atapuerca-project.

Hij beweert dat de skeletresten en vooral de schedels van Neanderthalers niet aangeven of ze emoties of gevoelens hadden of niet. Het is ook niet duidelijk of ze een limbisch systeem hadden zoals wij. Dit is het hersengebied dat onze emoties orkestreert.

Toch betekent het niet zien van iets niet dat het niet bestond. Sterker nog, als we kijken naar de genetische nabijheid tussen ons en de Neanderthalers, zou het te verwachten zijn dat ook zij vreugde, angst, verdriet, verrassing en zelfs liefde konden ervaren.

Conclusie

Als er iets is dat ons menselijk maakt, dan zijn het emoties, in het bijzonder compassie. Het lijkt erop dat de Neanderthalers deze specifieke emotie ervoeren als het ging om het verzorgen van hun eigen mensen en het verzorgen van ouderen en gewonden.

Daarnaast hebben archeologen voorwerpen gevonden die kinderspeelgoed lijken te zijn. Dit zou er zeker op wijzen dat de sociale groep belangrijk was voor onze genetische neven.

Neanderthalers waren dus geen wilde en irrationele wezens. Sterker nog, ze creëerden samenlevingen waarin ze kunst beoefenden en sociale emoties ervoeren zoals genegenheid, medeleven en vreugde.

Daarom is het tijd om onze verouderde perceptie van hen te veranderen en ons te herinneren dat ze deel uitmaken van onze genetische code en dus van onze eigen geschiedenis.