Maatschappelijk werkers tijdens noodgevallen

Weet jij welke rol maatschappelijk werkers spelen in noodsituaties en bij rampen? Blijf lezen om het te ontdekken!
Maatschappelijk werkers tijdens noodgevallen

Geschreven door Elena García

Laatste update: 27 december, 2022

Als er een ramp gebeurt die een gemeenschap of een groot aantal mensen treft, moeten deskundigen uit verschillende specialismen zich ermee bemoeien. Het doel van maatschappelijk werkers tijdens een crisis is het holistisch oplossen van problemen door middel van sociale interventie.

In het algemeen moet er een set van protocollen zijn die de maatschappelijk werker in geval van een noodsituatie volgt. Voordat we het meer specifiek over de rol van de maatschappelijk werker hebben, zullen we echter eerst een aantal van de termen definiëren die we zullen gebruiken (Villalibre, 2013).

  • Noodgeval. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is een noodgeval “een geval waarin een gebrek aan hulp binnen enkele minuten tot de dood zou leiden.”
  • Catastrofe. Dit woord komt van het oude Griekse werk katastrof (afbreken, vernietigen). De Wereldgezondheidsorganisatie definieert het als “elk fenomeen dat schade, economische schade, verlies van mensenlevens en verslechtering van de gezondheid en de gezondheidsdiensten in voldoende mate veroorzaakt om een buitengewone reactie van externe sectoren te eisen. “
  • Ramp. In de oudheid betekende het een soort negatieve gebeurtenis die afkomstig is van de sterren of de Goden (van het Latijnse des (negatief, ongelukkig) en astre (Astro, ster), zoals desastreus). Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is een ramp een onvoorziene gebeurtenis die een ernstige en onmiddellijke bedreiging vormt voor de volksgezondheid. Het is ook elke volksgezondheidssituatie die het leven of de gezondheid van een aanzienlijk aantal mensen in gevaar brengt en die onmiddellijke actie vereist.
Een vergadering op het werk

Met behulp van kwantitatieve gegevens heeft Aptekar (1994) ook de verschillen tussen deze termen gedefinieerd:

  • Ongeluk of noodgeval. Een situatie waarin minder dan duizend mensen overlijden.
  • Ramp. Het dodental plus de slachtoffers in direct gevaar ligt tussen de duizend en een miljoen.
  • Catastrofe. Een situatie is een catastrofe als het dodental meer dan een miljoen bedraagt.

Welke eigenschappen hebben deze gebeurtenissen met elkaar gemeen?

Fource, Hernández-Coronado, Nevado, Martínez, Losada en Lillo (1998) verklaren de rode draad in deze terminologie als volgt:

  • De gebeurtenissen vereisen een onmiddellijke interventie.
  • De psychologische gevolgen zijn afhankelijk van de omvang en de gevolgen van de gebeurtenis.
  • Ze kunnen onvoorspelbaar en toevallig zijn. Ook veroorzaken ze dan verrassingen, onmacht en instabiliteit.
  • Ze kunnen een onmiddellijk gevaar betekenen voor het menselijk leven of de lichamelijke integriteit.

De wereld breekt iedereen en daarna zijn velen sterk op de gebroken plaatsen.

-Ernest Hemingway-

De rol van maatschappelijk werkers bij een ramp

In de eerste plaats moeten maatschappelijk werkers vanaf het allereerste begin al ingrijpen tijdens een catastrofe. Met andere woorden, ze moeten deelnemen aan de preventie-inspanningen en protocollen opstellen voor de voorbereiding op noodsituaties.

Ze moeten ook bereid zijn om samen te werken met deskundigen uit andere vakgebieden. In een noodsituatie zal teamwork altijd gunstig zijn voor de getroffen gemeenschap.

Omdat de gevolgen van dit soort situaties vaak verwoestend zijn en niet te voorspellen, is multidisciplinair ingrijpen cruciaal. Als je een probleem namelijk vanuit verschillende invalshoeken benadert, wordt het kleiner.

In dit soort situaties zijn maatschappelijk werkers er om de slachtoffers te begeleiden en te ondersteunen. Ze moeten de gemeenschap ook in staat stellen om een leidende rol te spelen en actief deel te nemen aan het herstel en de wederopbouw na een ramp. (Peñate, 2009).

Dit zijn dus enkele van de verantwoordelijkheden van maatschappelijk werkers tijdens rampen:

  • het informeren en adviseren van relevante instellingen
  • zorgen voor de nodige informatie en het organiseren en voorbereiden op de impact van mogelijke gevolgen
  • teams van professionals en vrijwilligers samenstellen
  • mensen die direct of indirect worden getroffen troosten en begeleiden
  • communiceren met familieleden, informatie verstrekken over verwondingen en sterfgevallen
  • familieleden vergezellen om hun geliefden te identificeren
  • middelen en diensten beheren
  • het beoordelen en registreren van schade om bewijs te leveren voor het krijgen van hulp
  • zorgen voor crisistherapie, schrijf sociale rapporten
  • het stimuleren van hulp van de gemeenschap, zoals hulp bij het organiseren van zelfhulpgroepen
Een vrouw schrijft een verslag

Maatschappelijke doelen in noodgevallen

Volgens Herrero (2012) zijn enkele van de doelstellingen die maatschappelijk werkers tijdens rampen, noodsituaties en catastrofes zouden moeten hebben:

  • informatie verstrekken over de mogelijkheden die sociale groepen tot hun beschikking hebben
  • mensen motiveren om toegang te hebben tot die mogelijkheden
  • slachtoffers helpen hun gevoelens en emoties te beheersen
  • mensen helpen om nieuwe manieren te leren om hun problemen onder ogen te zien, laat ze zien hoe ze op een andere manier over hun nieuwe situatie kunnen denken
  • slachtoffers helpen om hun psychologisch evenwicht te herstellen
  • verwerk de gebeurtenis met de getroffenen zodat ze verder kunnen gaan met hun leven
  • communicatie tussen mensen in een crisissituatie tot stand brengen of vergemakkelijken
  • individuen of families helpen om een duidelijk inzicht te krijgen in de situatie
  • de homeostase van het individu met zijn of haar omgeving herstellen, met andere woorden, help hen zich aan te passen aan hun nieuwe situatie

Tot slot is de aanwezigheid van maatschappelijk werkers bij rampen, noodsituaties en catastrofes van cruciaal belang. Toch beschouwen de meeste mensen hen niet als onderdeel van het reactieteam.

Ze zijn echter wel een noodzakelijk onderdeel van de verbetering van het leven van de mensen die door deze onvoorziene situaties worden getroffen. Ze moeten ook een belangrijk onderdeel zijn van elk reactieteam om de negatieve gevolgen te verzachten.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Baloian, I., Chia, E., Cornejo, C., & Paverini, C. (2007). Intervención psicosocial en situaciones de emergencia y desastres: guía para el primer apoyo psicológico.
  • Colegio Oficial de Trabajo social de Castilla-La Mancha. El Trabajo Social en situaciones de Crisis, Emergencias y Catástrofes en
    Castilla La Mancha. Recuperado de: https://www.trabajosocialclm.com/participacion-voluntariado
  • Hernández-Coronado, A., Nevado, M., Martínez, RM., Losada, D, Lillo de la Cruz, A. (2006). Intervención psicológica en situaciones de emergencias. Psicología sin fronteras. Revista electrónica de Intervención Psicosocial y Psicología comunitaria, 1(1), 40-46.
  • Muguruza, I. H. (2011). Los Trabajadores Sociales en situaciones de crisis, emergencias y catástrofes. Margen: revista de trabajo social y ciencias sociales, (63), 4-12.
  • Peñate, Á. C. (2009). Una aproximación a la intervención del Trabajo Social comunitario en situaciones de catástrofes y desastres. Cuadernos de Trabajo Social22, 243.
  • Villalibre Calderón, C. (2013). Concepto de urgencia, emergencia, catástrofe y desastre: revisión histórica y bibliográfica.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.