IPSRT oftewel interpersoonlijke sociaal ritme therapie

Mensen met een bipolaire stoornis ervaren drastische veranderingen in hun energie, motivatie en stemming. Dit heeft een grote invloed op hun sociale relaties. Een manier om hen hulp en hulpmiddelen te bieden is via de therapie beschreven in dit artikel.
IPSRT oftewel interpersoonlijke sociaal ritme therapie
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 11 juli, 2023

Leven met een bipolaire stoornis betekent leven met aanzienlijke instabiliteit, lijden en frustratie. Er zijn bijvoorbeeld dagen dat de patiënt niet in staat is om zijn geplande taken uit te voeren. Soms kunnen ze zelfs nauwelijks de energie vinden om uit bed te komen. Op andere momenten hebben ze echter het gevoel dat ze de wereld kunnen veroveren.

Bij dit type aandoening wordt de sociale en relationele sfeer het meest aangetast. Als de patiënt een depressieve fase doormaakt, vermijdt hij alle contact en verantwoordelijkheid. Hun leven weegt zwaar op hen, net als hun geest. Bovendien zijn ze vol zelfverachting en kunnen ze zelfs het gevoel hebben dat ze voor altijd willen verdwijnen. Het is een zware aandoening.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lijdt ongeveer twee tot drie procent van de bevolking aan een bipolaire stoornis. Aan het begin van deze eeuw ontwikkelde Dr. Ellen Frank van de Universiteit van Pittsburgh een effectieve therapeutische strategie voor de behandeling ervan.

Interpersonal and Social Rhythm Therapy (IPSRT) maakt het makkelijker voor de patiënt om voor zijn sociale en biologische patronen te zorgen en deze te reguleren.

Fragmented mind symbolizing Interpersonal and Social Rhythm Therapy (IPSRT) treatment
Mensen met stemmingsstoornissen ervaren vaak verstoringen in hun circadiane ritme.

De doelen van IPSRT

Interpersoonlijke sociaal ritme therapie (IPSRT) is erop gericht om patiënten hun stemmingen te laten reguleren via hun biologische en sociale routines. Om het doel van dit model te begrijpen, moeten we eerst rekening houden met de aard van stemmingsstoornissen.

Patiënten met een cyclothymische stoornis, depressie, angst en bipolaire stoornis vertonen een ontregelde levensstijl en hebben moeite om gezonde routines te integreren. Een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd door de eerder genoemde Dr. Ellen Frank en collega’s stelt dat patiënten baat hadden bij haar therapeutische methode, als gevolg van de richtlijnen die ze kregen voor het reguleren van hun sociale gewoonten.

Het sociale en interpersoonlijke ritme in deze therapie verwijst naar de noodzaak om meer aangepaste, constante en gezonde biologische en relationele routines te bevorderen bij mensen die lijden aan stemmingsstoornissen. Uiteindelijk bereiken ze een grotere emotionele stabiliteit en een betere kwaliteit van leven op alle gebieden.

De doelen van IPSRT

Het belangrijkste doel van IPSRT is het voorkomen en beter reguleren van verstoringen in de stemming en het gedrag van de patiënt. Het geeft hen nieuwe kennis en strategieën, zodat ze regelmatiger en gunstiger gewoonten kunnen aannemen.

In het geval van een bipolaire stoornis sluit deze therapie medicamenteuze behandeling niet uit.

De doelstellingen van IPSRT zijn:

  • De rust- en eetgewoonten van de patiënt verbeteren.
  • De beheersing en preventie van stress in sociale relaties bevorderen.
  • De patiënt helpen om zijn dagelijkse doelen en vitale doelen te bereiken.
  • Hen helpen de factoren te herkennen die hun stemming destabiliseren.
  • Hen in staat stellen om te genezen en mogelijke traumatische gebeurtenissen uit het verleden onder ogen te zien.

Interpersoonlijke en Sociale Ritme Therapie (IPSRT) gaat ervan uit dat er externe triggers zijn die de symptomen van stemmingsstoornissen activeren. Het aannemen van nieuwe gewoonten en routines (sociale ritmes) verbetert de kwaliteit van leven van de patiënten.

Man in therapie
Tijdens Interpersoonlijke en Sociale Ritme Therapie (IPSRT) leert de patiënt technieken en hulpmiddelen om zijn levensgewoonten en sociale relaties te verbeteren.

De fasen van IPSRT

IPSRT bestaat uit drie goed gedefinieerde fasen. In 2002 definieerden Dr. Ellen Frank en collega’s de richtlijnen (Engelse link) in een artikel. We gaan ze analyseren.

Eerste fase: begrijpen

In de eerste evaluatiefase probeert de therapeut de fasen of episodes van de stemmingswisselingen van de patiënt te begrijpen. Om dit te doen, verzamelen ze informatie via interviews, medische rapporten, enz.

  • Ze vertellen de patiënt dat de stemmingswisselingen niet hun verantwoordelijkheid zijn. Het is belangrijk om hen te bevrijden van schuldgevoelens.
  • Ze bestuderen hun levensgewoonten en identificeren eventuele disfunctionele routines. Bijvoorbeeld slaap, eten, werkpatronen, enz.
  • Ze analyseren de relatiepatronen van de patiënt en de manier waarop die hun emotionele toestand beïnvloeden.
  • Ze analyseren hun communicatiestijlen, sociale vaardigheden, enz.

Tussenstap: ontwerpen van nieuwe sociale ritmes

In de tweede stap ontwerpt de therapeut een reeks richtlijnen met betrekking tot het sociale ritme waaraan de patiënt zich moet houden. In feite stellen ze nieuwe gewoonten en routines vast, zowel op biologisch als relationeel gebied.

Tegelijkertijd traint de therapeut de patiënt in een reeks basisstrategieën om de kwaliteit van leven te verbeteren. Deze zijn gebaseerd op:

  • Nieuwe slaapgewoonten.
  • Verbeterde eetgewoonten.
  • Zorg dragen voor medicatierichtlijnen.
  • Sporten en een actief leven leiden.
  • Het toepassen van de communicatiestrategieën die de patiënt in therapie heeft geleerd om hun relaties te verbeteren.
  • Het toepassen van de stressmanagementtechnieken die ze hebben geleerd.
  • Weten hoe te reageren als ontmoediging, frustratie, boosheid of negatieve gedachten de kop opsteken.

Deze principes bepalen meestal de formule die voor elke patiënt wordt ontworpen. Bij elke sessie worden deze formulieren opnieuw bekeken, uitgewerkt en indien nodig bijgewerkt.

Eindfase: afsluiting van de therapie en onderhoudsstrategieën

Het uiteindelijke doel van IPSRT is dat de patiënt gewoonten en strategieën integreert waarmee hij zijn gemoedstoestand kan stabiliseren. Een leven dat gekenmerkt wordt door routines en technieken om met moeilijke momenten om te gaan, stelt een patiënt in staat om de therapie geleidelijk af te bouwen.

Bezoeken worden in deze laatste fase gespreid. In de regel vereist de therapie ongeveer 16 sessies in totaal. Gedurende deze tijd merkt de patiënt geleidelijk hoe hij met het verstrijken van de weken meer controle over zijn leven krijgt. Er moet echter worden opgemerkt dat stoppen met therapie niet betekent dat je stopt met farmacologische behandelingen. In veel gevallen is dit zelfs essentieel.

IPSRT is zeer effectief voor mensen met een bipolaire stoornis. Bovendien zijn er ook interessante voordelen gezien bij andere psychische aandoeningen zoals recidiverende depressieve stoornis (dysthymie).

Deze therapie bevordert een beter begrip van de aandoening en optimaliseert de levensstijl van de patiënt. Het is ongetwijfeld een uiterst nuttig klinisch hulpmiddel.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Frank E, Swartz HA, Boland E. Interpersonal and social rhythm therapy: an intervention addressing rhythm dysregulation in bipolar disorder. Dialogues Clin Neurosci. 2007;9(3):325-32. doi: 10.31887/DCNS.2007.9.3/efrank. PMID: 17969869; PMCID: PMC3202498.
  • Frank, E., Kupfer, D. J., Thase, M. E., Mallinger, A. G., Swartz, H. A., Fagiolini, A. M., … & Monk, T. (2005). Two-year outcomes for interpersonal and social rhythm therapy in individuals with bipolar I disorder. Archives of General Psychiatry, 62(9), 996-1004.
  • Frank, E., Prien, R. F., Jarrett, R. B., Keller, M. B., Kupfer, D. J., Lavori, P. W., … & Weissman, M. M. (1991). Conceptualization and rationale for consensus definitions of terms in major depressive disorder: remission, recovery, relapse, and recurrence. Archives of General Psychiatry, 48(9), 851-855.
  • Frank, E., Swartz, H. A., & Kupfer, D. J. (2000). Interpersonal and social rhythm therapy: managing the chaos of bipolar disorder. Biological Psychiatry, 48(6), 593-604.
  • Steardo, L., Luciano, M., Sampogna, G. et al. Efficacy of the interpersonal and social rhythm therapy (IPSRT) in patients with bipolar disorder: results from a real-world, controlled trial. Ann Gen Psychiatry 19, 15 (2020). https://doi.org/10.1186/s12991-020-00266-7

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.