Hooptherapie voor donkere momenten

We hebben allemaal iets nodig om ons aan vast te houden als de golven van het leven ons raken en overspoelen. Therapeutische modellen gebaseerd op hoop proberen ons handvatten te geven om beter door deze moeilijke momenten heen te navigeren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 21 april, 2023

De psychiater en neuroloog Viktor Frankl zei dat het leven uiteindelijk niets anders is dan de verantwoordelijkheid nemen voor het vinden van de juiste antwoorden op elk probleem dat op ons pad komt. Dit is waar, maar, zoals we heel goed weten, is het niet gemakkelijk om uit te zoeken wat de beste strategieën zijn tegenover de uitdagingen die ons lot ons biedt.

Hier komt vaak psychologische therapie om de hoek kijken. Het doel van de verschillende psychotherapeutische modellen is om het individu te begeleiden. Dit betekent dat ze zelf en op basis van hun eigen waarden en behoeften de beste beslissingen kunnen nemen. Sommige van deze benaderingen zijn zowel verrijkend als essentieel en de moeite waard om over te leren.

Hooptherapie is een inspirerende therapie die probeert patiënten handvatten te bieden zodat ze beter met moeilijke momenten kunnen omgaan.

We maken immers allemaal omstandigheden mee waarin we plotseling merken dat het heden buitengewoon moeilijk is en de toekomst volkomen wazig lijkt. Het is in dit soort scenario’s dat we het waarderen om ons aan iets te verankeren tegenover golven die ons, vaak zonder dat we het echt merken, op drift brengen.

We gaan deze therapie verkennen die gevoed wordt door de positieve psychologie.

Hooptherapie

Leven zonder hoop betekent opgesloten blijven in een schrijnende mentale hoek waar het heel gemakkelijk wordt om gevangen te raken in een depressie. In feite kunnen we als mens niet leven zonder het innerlijke licht dat, als een vuurtoren, onze doelen en aanmoediging leidt om elke dag op te staan. Daarom is het niet verwonderlijk dat er een psychotherapeutisch model bestaat dat op deze dimensie is gebaseerd.

Hooptherapie is een vorm van korte en halfgestructureerde behandeling die de patiënt begeleidt naar het bereiken van zijn doelen. Het heeft zijn wortels in de cognitieve theorie van hoop geformuleerd door Charles Snyder.

Snyder publiceerde (Engelse link) in 2002 een artikel waarin hij de grondslagen en doelen van deze therapie definieerde. Hij definieerde hoopvol denken als het mentale mechanisme dat het individu aanspoort tot het bereiken van doelen en ook tot het overwinnen van moeilijkheden.

We hebben allemaal deze motiverende component nodig om ons nieuwe routes voor verandering voor te stellen. Het betekent namelijk dat we onder ogen kunnen zien wat ons pijn doet en het leven kunnen vormgeven dat we willen.

Deze therapie is gebaseerd op de positieve psychologie. Het integreert ook cognitief-gedragsmatige interventies, narratieve hulpmiddelen, en concepten van oplossingsgerichte therapie.

De strategieën van hooptherapie

Een van de meest prominente figuren op het gebied van hooptherapie was Shane J. Lopez. Naast lid van de American Psychological Association (APA) was hij de auteur van boeken als Making Hope Happen: Create the Future You Want for Yourself and Others (2013).

In een van zijn onderzoekspapers (Engelse link) definieerde López deze benadering als het helpen van het individu bij het bouwen van een intern huis van hoop. Hij verwees naar een ruimte van waaruit de diepste zelfpercepties kunnen worden verbeterd en de basis kan worden gelegd voor objectief gerichte gedachten. Hier volgen de strategieën die zijn interessante model bepaalden.

1. Verbeter de zelfreferentiële overtuigingen van het individu

Een van de doelen van deze therapie is de innerlijke dialoog hoopvoller en minder slopend te maken. In de regel gaan veel mensen in therapie omdat ze negatieve en sterk vooringenomen ideeën en zelfbeelden bezitten. De eerste stap van deze therapie is het werken aan het cognitieve, het openen van nieuwe perspectieven, en het vergemakkelijken van gedragsverandering.

2. Breng een doelgericht gevoel van hoop bij

Hoopvolle gedachten zijn gedachten die ons doen dromen van nieuwe wegen naar welzijn. De strategie van hooptherapie is het bedenken van nieuwe doelen en nieuwe doelstellingen. Deze laatste zijn als bruggen die ons helpen te ontsnappen aan donkere momenten naar de toekomst die we verdienen.

3. Cognitieve herstructurering om verandering te vergemakkelijken

Zoals we eerder vermeldden, heeft hooptherapie zijn wortels in de cognitieve gedragstherapie. Een van de pijlers ervan is cognitieve herstructurering. Dankzij dit kan het individu zijn redeneringen en disfunctionele overtuigingen modelleren, flexibeler maken, veranderen en een gezonde en positieve interne blik aannemen.

4. Therapeutische alliantie om de deelname van het individu te vergemakkelijken

De professionele hooptherapeut weet dat verandering niet mogelijk is als ze geen zinvolle alliantie met hun patiënt bereiken. Daarom moeten ze een veilige, koesterende en op vertrouwen gebaseerde therapeutische omgeving creëren. Van daaruit kunnen de sterke kanten van de patiënt worden gewekt.

Bovendien moet de patiënt zich ervan bewust zijn dat hij een actieve rol speelt in zijn groei- en genezingsproces. Naarmate de sessies vorderen, worden ze zich ervan bewust dat ze een actieve agent kunnen zijn voor de verandering die ze nodig hebben, en nieuwe hulpmiddelen kunnen inzetten om welzijn te bereiken. De therapeut is de facilitator die het beste in de patiënt naar boven weet te halen.

5. Hun plannings- en probleemoplossende vaardigheden verbeteren

Hooptherapie bestaat niet alleen uit het wekken van de gedachte dat “alles goed komt.” In feite bestaat het uit het inboezemen van positievere en motiverende gedachten. Die zijn gericht op nieuwe illusies en ook nieuwe doelen voor het individu om aan te werken. Het is erop gericht dat de patiënt een veerkrachtiger en zelfverzekerder perspectief op het leven ontwikkelt.

Om dit hoogtepunt te bereiken is het essentieel dat het individu zijn vaardigheden op het gebied van planning, probleemoplossing en ook emotioneel beheer verbetert. Deze pijlers dragen ertoe bij dat ze een sterker gevoel van eigenwaarde en daarnaast een betere zelfredzaamheid opbouwen.

Eindnoot

Het bijbrengen van een gevoel van hoop is zeer heilzaam voor iedereen die vecht tegen depressie. Het is ook belangrijk voor mensen die rouwen na een relatiebreuk of na het verlies van een geliefde.

Bovendien zullen mensen die midden in een existentiële crisis zitten of voor veranderingen staan dit model als een geweldig hulpmiddel zien. Deze therapeutische benadering wordt onderschreven door de wetenschap en is gebaseerd op andere bekende therapieën zoals cognitieve gedragstherapie.

Daarom is het een hulpmiddel dat zowel interessant als nuttig is om de angst te verlichten. Het helpt ook om onszelf te voorzien van hulpmiddelen die ons veranderen in actieve agenten van de verandering die we nodig hebben. Het soort verandering dat gevoed wordt door hoop.