Hoe stop je met jaloers zijn?

Jaloezie is een natuurlijk onderdeel van het mens-zijn, maar hoe voorkom je dat het je relatie met je geliefden beheerst? Hier zijn wat tips.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog José Padilla.

Geschreven door Yamila Papa

Laatste update: 04 juli, 2025

Het is moeilijk om je eigen jaloezie te herkennen, maar het is de eerste stap om geen jaloers persoon meer te zijn.  Maar hoe stop je met jaloers zijn? Het moet gezegd worden dat het een destructief gevoel is voor de persoon die eraan lijdt en voor hun relaties.

Mensen die “van nature” jaloers zijn, accepteren echter vaak niet dat ze aan dit probleem lijden. Het is gemakkelijk om zich te richten op het externe: “signalen” van de partner, een cultuur die jaloers gedrag voedt, waarschuwingen van vrienden en familie enzovoort.

Afkomen van jaloezie is daarom niet alleen een strijd tegen jezelf. Een groot deel van het probleem ligt in een gebrek aan vertrouwen, in jezelf of in anderen. Om jaloezie de baas te worden, is het dus nodig om diep naar je eigen waarden te kijken en te werken aan persoonlijke aspecten waarmee je jaloezie kunt overwinnen. Hier vind je enkele sleutels om op dit pad te beginnen.

Waar dient jaloezie voor?

Jaloezie heeft, net als elke andere emotie, een reden van bestaan. In feite is het heel logisch in de menselijke ethologie, een kuddeachtige soort die sterke banden vormt tussen gelijken.

In die zin ontstaat jaloezie wanneer we de dreiging waarnemen dat iemand van wie we houden ons verlaat, bijna altijd met de bedoeling om een andere band te vormen. Bij jaloezie drijft het instinct ons daarom om onze geliefden dicht bij ons te houden.

Op deze manier worden onze genen in stand gehouden (Engelse link), omdat het de overleving van de sociale groep waartoe je behoort vergroot. Het probleem met dit alles is dat jaloezie een bezitterige component heeft. En wanneer dit gevoel dat de ander van ons is de centrale as van de relatie wordt, wordt jaloezie schadelijk.

Hoewel jaloezie natuurlijk is, rechtvaardigt het geen gedrag dat schadelijk is voor de ander.

Psychologisch profiel van een jaloers persoon

Hoe ziet een jaloers persoon er dan uit? Waar ligt de grens tussen een natuurlijke emotie en schadelijke jaloezie?Laten we het eenvoudig bekijken:

• Ideeën dat de geliefde ontrouw is, in welke vorm dan ook, komen vaak voor.
• Ondanks bewijs van het tegendeel blijven gevoelens van jaloezie bestaan en worden er bestendigende details gevonden.
• Controlerend gedrag komt voor (mobiele telefoons controleren, wederzijdse vrienden bekritiseren, verboden, enz.)
• Angsten en zorgen over het verlies van dierbaren komen vaak voor.
• Er is onzekerheid over de eigen waarde die wordt geprojecteerd in de vorm van jaloezie.
• Er zijn vervormde gedachten en cognitieve vooroordelen die het idee bevorderen dat men verraden wordt.

Jaloezie: pathologische jaloezie

Weten hoe ver dit gedrag gaat, is fundamenteel om te stoppen met jaloers zijn. Soms is het voldoende om na te denken en gewoonten te veranderen, maar in andere gevallen is de tussenkomst van een professional nodig. Dit is het geval bij jaloezie, of pathologische jaloezie, die kan worden geïdentificeerd aan de hand van de volgende tekenen:

• Op cognitief niveau: irrationele gedachten die wanen kunnen worden, constante vergelijkingen, intense emoties van angst, woede, angst en nervositeit, permanente staat van alertheid. Er is een buitensporige angst om de ander te verliezen en de neiging om heel impulsief te zijn (Spaanse link).
• Op fysiologisch niveau: slapeloosheid, hartkloppingen, maagklachten en andere lichamelijke symptomen van stress en angst.
• Gedragsniveau: gedrag benadert, zo niet bereikt, geweld. Controlerend gedrag komt vaak voor, zoals de ander nooit alleen laten of verbieden om met anderen om te gaan. Hieronder vallen ook daden van fysiek geweld.

Hoe stop je met jaloers zijn?

We zouden kunnen zeggen dat er geen 100% effectieve remedie voor jaloezie bestaat, omdat het, zoals we al eerder zeiden, een natuurlijke emotie is. Daarom moet er persoonlijk gewerkt worden aan het eigen gedrag en de eigen ideeën.

Vergeet niet dat sociale steun heel belangrijk is om geen jaloers persoon meer te zijn. Laten we echter eens kijken naar andere acties die ondernomen kunnen worden.

1. Accepteer je emoties

Dit is de eerste stap, hoewel het niet de gemakkelijkste is. Het gaat niet alleen om het accepteren van je eigen emoties, maar ook om het nemen van verantwoordelijkheid voor de schadelijke acties die je hebt ondernomen vanwege je jaloezie. Neem dus even de tijd om na te denken en je gevoelens te verwerken.

2. Om geen jaloers persoon meer te zijn, leun je op anderen

Let op, dit gaat niet over zielig zijn of de schijnwerpers weghalen bij de mensen die lijden onder jouw jaloezie. Het gaat er eerder om je open te stellen voor je dierbaren, je kwetsbaar op te stellen en duidelijk te maken dat je je acties wilt veranderen en herstellen.

Dit is ook een lastige stap, want het is niet gemakkelijk om midden in een open conflict je zwakheden te laten zien.

3. Luisteren

Luisteren is de volgende stap om geen jaloers persoon meer te zijn. Anderen hebben het recht om zich te uiten en deze informatie zal erg nuttig voor je zijn om te veranderen.
Accepteer hun woorden en emoties en begin een constructieve en positieve dialoog.

4. Werk aan je eigenwaarde

Onthoud dat een deel van je jaloezie voortkomt uit je onzekerheid en gebrek aan eigenwaarde (Engelse link). Daarom is een van de dingen waar je aan moet werken het versterken van dat deel van je identiteit.Je bent een waardevol persoon, voldoende en liefde waardig, en iemand die je verlaat betekent niet dat je minder waard bent, maar dat mensen soms niet bij elkaar passen.

5. Controleer je geloofssysteem

Of jaloezie je relaties overneemt, heeft ook te maken met de opvoeding die je hebt gekregen en de cultuur (Engelse link) waarin je leeft.

In het algemeen kun je zeggen dat we in een maatschappij leven waarin relaties worden opgevat als bezittingen. Daarom is het op psychologisch niveau mogelijk om te denken dat iemand van je wordt “gestolen”.

Een gezonde relatie gaat niet over bezittingen, maar over grenzen en afspraken. Als je monogaam bent en een gesloten relatie wilt, kun je het beste iemand zoeken die op dezelfde manier werkt. Op die manier is er geen sprake van ontrouw, maar eerder van het verbreken van afspraken die leiden tot het einde van de relatie, niet tot het proberen om iemand aan je zijde te houden.

Om niet langer jaloers te zijn, ga je naar een psycholoog

Tot slot is het de moeite waard om te wijzen op het nut om naar een psycholoog te gaan om je te helpen jaloezie uit je relaties te bannen.

In deze veilige ruimtes werken ze op alle niveaus, van cognitief tot gedragsmatig, om deze buitensporige en schadelijke jaloezie aan te pakken.

Vaak is iemand, wanneer hij besluit te veranderen, al ondergedompeld in conflicten met zijn geliefden. Overweeg dus om naar relatietherapie of gezinstherapie te gaan om dat geluk weer op te bouwen.

Het is mogelijk om alles te voelen wat je in je hebt zonder het geluk te verliezen van het samenzijn met degene van wie je het meest houdt. Pathologische jaloezie episodes zijn degenen die de meeste aandacht nodig hebben.

Zoals een onderzoek gepubliceerd in Psychiatrie (Engelse link) waarschuwt, vormen ze op de lange termijn gevaarlijke risico’s voor het individu, de partner en de echte of ingebeelde rivaal. In bepaalde contexten kan het gebruik van antipsychotische medicatie en interventies gericht op het verbeteren van het gevoel van eigenwaarde van beide partners worden overwogen.

Over jaloezie en hoe het te overwinnen

Jaloezie is een normale emotionele reactie. Tenminste, als je er enige controle over hebt en als het de grens van irrationaliteit niet heeft overschreden. Anders kun je spreken van pathologische jaloezie, waanvoorstellingen, irrationele jaloezie enzovoort.

Steun zoeken is het beste wat je kunt doen, vooral als de emotie verschillende aspecten van het dagelijks leven belemmert.