Is monogamie meer een ideaal dan een realiteit?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Fátima Servián Franco.

Laatste update: 27 december, 2022

Zelfs in schijnbaar monogame samenlevingen komt ontrouw vaak voor. In het dierenrijk is monogamie een uitzondering en niet de regel. Er zijn een paar diersoorten die trouw blijven, maar de redenen waarom ze dat doen zijn verre van romantisch. Begrijpen waarom monogamie niet werkt voor dieren kan inzicht bieden in menselijke relaties.

Ondanks dat er talloze gedichten, liederen, romans, opera’s, drama’s, mythen en legenden over romantische liefde zijn geschreven, hebben maar weinig wetenschappers het onderwerp de aandacht gegeven die het verdient.

Wetenschappers van de Universiteit van Cambridge zijn er echter in geslaagd om te ontcijferen hoe zoogdieren monogamie als voortplantingsstrategie kunnen aannemen. Deze wetenschappers ontdekten dat seksuele monogamie meer een ideaal dan een realiteit lijkt te zijn. Laten we eens dieper graven.

Genetische en psychologische factoren van monogamie

Monogamie is een concept dat inhoudt dat een man en een vrouw maar één seksuele partner tegelijk kunnen hebben. De mens is eigenlijk de enige diersoort die monogaam is. Vaak lukt dit echter niet.

Niet iedereen is ontrouw, maar volgens de onderzoeken van Tim Spencer zijn we genetisch voorbestemd om vreemd te gaan. Dit is de meest belangrijke factor als het gaat om ontrouw: 40% van de gevallen van ontrouw worden veroorzaakt door genetica.

Spencer bestudeerde 1.600 tweelingen en ontdekte dat ontrouw zwaar wordt beïnvloedt door genetica. Daarom is de logische conclusie dat dit gedrag plaatsvindt omdat het vanuit evolutionair oogpunt voordelen biedt.

Als het gaat om psychologische factoren die invloed hebben op ontrouw, kunnen we kijken naar:

• emotionele tevredenheid
• persoonlijke tevredenheid
• seksuele tevredenheid

Iemand die houdt van routines en vaste patronen, zal niet zo snel vreemdgaan. Dit, in combinatie met een hoog serotoninegehalte, maakt trouw blijven tot de meeste gewaardeerde optie. Aan de andere kant hebben mensen die op zoek zijn naar intense sensaties en een lager serotonine- en dopaminegehalte hebben meer de neiging tot ontrouw.

Een onderzoek door Steven Gangestad, Randy Thornhill, en Christine Garver van de Universiteit van New Mexico liet zien dat vrouwen een paar dagen voor en tijdens hun ovulatie seksueel actiever zijn. Dit is geen probleem, zolang ze seksueel geïnteresseerd zijn in hun partner.

Het onderzoek lijkt echter uit te wijzen dat vrouwen tijdens de vruchtbaarheid meer geïnteresseerd zijn in andere mannen, en niet hun partner.

Seksuele monogamie vs. sociale monogamie

Volgens onderzoek zijn zoogdieren vooral sociaal monogaam, maar niet seksueel. Er zijn echter altijd uitzonderingen. We hebben al vastgesteld dat monogamie afhankelijk is van psychologische en genetische factoren.

Sociale monogamie is het doen alsof je slechts één partner hebt, terwijl je eigenlijk achter zijn of haar rug vreemdgaat. Volgens een aantal auteurs is dit de beste voortplantingsstrategie. Het verzekert je ervan dat je je genen doorgeeft aan de volgende generatie en dat er iemand is om voor de kinderen te zorgen.

Een onderzoek gepubliceerd in het Journal of Couple and Relationship Therapy stelt dat tussen de 45% en 55% van de vrouwen niet trouw is. Volgens Janis Springs, seksuologe en schrijfster van After the affair: Healing the pain and rebuilding trust, is er in bijna een derde van alle relaties sprake van ontrouw.

Gemiddeld gezien wijzen statistieken uit dat 60% van de mannen en 40% van de vrouwen niet trouw zijn.

Dit laat zien dat in 80% van alle huwelijken minstens één partner vreemd is gegaan. Als je dat zo ziet, lijkt seksuele monogamie meer een ideaal dan een werkelijkheid te zijn. Sociale monogamie is echter wel het meestvoorkomende model voor het opvoeden van kinderen in de westerse samenleving. Wat vind jij hiervan?