Geheugenproblemen: zijn ze normaal of moet je je zorgen maken?
Geheugenproblemen zijn meestal geen probleem totdat we een bepaalde leeftijd bereiken. In feite hebben we de neiging om de efficiënte werking van ons geheugen als vanzelfsprekend te beschouwen en ervan uit te gaan dat we geen klinisch significante storingen zullen ervaren, tenzij we een vorm van dementie ontwikkelen.
Veel mensen beginnen echter al geheugenproblemen te krijgen als ze 40 zijn of zelfs eerder en vragen zich misschien af of ze hulp moeten zoeken.
In feite is het aan te raden dat we ons ervan bewust zijn dat de werking van ons geheugen om verschillende redenen kan schommelen, sommige natuurlijk en andere pathologisch. Met deze kennis kunnen we veel van deze problemen voorkomen of oplossen. In dit artikel vertellen we je de belangrijkste oorzaken van geheugenproblemen en wat je eraan kunt doen.
Belangrijkste oorzaken van geheugenproblemen
Misschien merk je al een tijdje dat je afweziger en ongeorganiseerder bent geworden. Je vergeet je sleutels, je mobieltje of je boodschappenlijstje en hebt moeite om namen te onthouden. Of je hebt afspraken gemist door vergeetachtigheid. Wat gebeurt er met je? Moet je je zorgen maken?
Het antwoord is moeilijk te bepalen, maar het is waarschijnlijk dat je problemen te wijten zijn aan een van de volgende redenen.
1. Het verstrijken van de tijd
Dit is een van de belangrijkste factoren. Men heeft ontdekt dat het geheugen meestal zijn piek bereikt in je twintiger jaren en vanaf dat moment begint af te nemen.
Dus zelfs als je nog jaren hebt voordat je oud wordt, kun je bepaalde moeilijkheden beginnen op te merken die er eerder niet waren. Dit betekent niet alleen dat je het moeilijker zult vinden om een nieuwe taal te leren of een theoretisch onderwerp te bestuderen, maar je zult ook een effect voelen in je dagelijks leven.
Houd in gedachten dat er twee processen zijn in de functie van het geheugen:
- Codering en opslag van informatie. Dit gebeurt door de gegevens te ontvangen en ze zo te verwerken dat ze in het langetermijngeheugen terechtkomen.
- Het herstellen van informatie. Dit gebeurt wanneer je probeert toegang te krijgen tot de inhoud die je in je geheugen hebt opgeslagen.
Met het ouder worden, worden beide processen ingewikkelder. Aan de ene kant moet je informatie misschien herhalen om het te kunnen coderen. Anderzijds kan het herstel langer duren en heb je misschien aanwijzingen nodig. Toch zijn dit natuurlijke processen waar je je geen zorgen over hoeft te maken.
2. Gebrek aan aandacht
Soms zijn wat geheugenproblemen lijken, eigenlijk het resultaat van een gebrek aan aandacht. We hebben het hier niet over een stoornis zoals ADHD, maar over een versnelde en gehaaste levensstijl waardoor je niet echt aandacht kunt besteden aan wat je aan het doen bent.
Als je je haast, zie je vaak belangrijke dagelijkse gegevens over het hoofd. Daardoor kun je niet goed coderen.
Stel bijvoorbeeld dat je bent vergeten dat je partner je vroeg om melk te kopen, of dat je zoon je vertelde dat hij een kostuum nodig had voor school. Dat kan komen doordat je op het moment van het gesprek in beslag werd genomen door andere taken en gewoon niet goed genoeg oplette.
3. Organische ziekten
Bepaalde ziekten, zoals schildklier-, nier- en leveraandoeningen, kunnen de oorzaak zijn van geheugenproblemen. Ook een gebrek aan de vitamines B12, B6 en B9, veroorzaakt door een slecht dieet, kan een belangrijke factor zijn (Engelse link).
4. Drugs- of medicijngebruik
Er is genoeg bewijs beschikbaar voor de effecten die drugs kunnen hebben op je cognitieve vaardigheden, waaronder je geheugen. Maar alcohol (hoe genormaliseerd de consumptie ervan ook is) kan je geheugen ook ernstig aantasten als je het niet met mate gebruikt. Bovendien veroorzaakt het niet alleen tijdelijke effecten, maar ook schade op de lange termijn.
Het gebruik van bepaalde medicijnen (anxiolytica, antidepressiva, anti-epileptica, cholesterolmedicijnen, etc.) kan ook de geheugenfunctie verstoren.
5. Emotionele problemen
Wanneer alledaagse situaties je overweldigen en je er niet in slaagt je emoties goed te beheersen, kan je geheugen worden aangetast. Als je bijvoorbeeld last hebt van veel stress, in een conflictrijke omgeving leeft of rouwt, is het logisch dat je mentale capaciteiten niet optimaal zijn.
Ook angststoornissen, depressie en andere psychische aandoeningen kunnen problemen veroorzaken bij het coderen of ophalen van informatie.
6. Cognitieve stoornissen en dementie
Naast cognitieve achteruitgang die gepaard gaat met het ouder worden, kunnen er ook ernstigere symptomen optreden. Deze worden meestal geassocieerd met ziekten zoals Alzheimer of Parkinson. Soms krijgen mensen te maken met milde cognitieve stoornissen die niet voortschrijden, maar in veel gevallen leiden ze uiteindelijk tot dementie.
Geheugenproblemen voorkomen en aanpakken
Zoals je ziet zijn sommige oorzaken van geheugenproblemen natuurlijk en andere pathologisch. Het is echter niet altijd gemakkelijk om daartussen onderscheid te maken. Daarom moet je de volgende vragen bekijken en beantwoorden om erachter te komen of je professionele hulp nodig hebt:
- Belemmeren je geheugenproblemen je aanzienlijk in je dagelijks functioneren? Bijvoorbeeld, verhinderen ze je om je taken en verplichtingen uit te voeren, belemmeren ze je sociale relaties of veroorzaken ze je leed?
- Heb je moeite om toegang te krijgen tot informatie en herinneringen, zelfs als je genoeg tijd hebt en aanwijzingen krijgt?
Maatregelen die je kunt nemen
Zelfs als je geheugenproblemen niet ernstig zijn, zijn er bepaalde maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat ze optreden of om de voortgang ervan te vertragen. De belangrijkste zijn onder andere de volgende:
- Rust goed uit. Onvoldoende slaap of slaap van slechte kwaliteit verstoort namelijk je cognitieve functioneren.
- Eet gezond. Zo krijg je alle voedingsstoffen binnen die nodig zijn voor een goede hersenfunctie. Vergeet niet om voedingsmiddelen zoals noten, avocado, olijfolie of vis in je dieet op te nemen. Matig daarnaast je alcoholgebruik.
- Beweeg regelmatig. Er is ontdekt dat het beoefenen van aerobe lichaamsbeweging helpt bij het verbeteren van cognitieve functies (Engelse link). Drie tot vijf keer per week 30 tot 60 minuten hardlopen of wandelen zou voldoende moeten zijn.
- Neem praktijken over zoals mindfulness of meditatie. Deze technieken zijn uitstekend om het snelle levenstempo en de mentale chaos tegen te gaan. Daardoor wordt het makkelijker voor je om op te letten en dus informatie te coderen.
- Leer je emoties te beheersen en te reguleren voordat ze je overweldigen. Het kan al genoeg zijn om je gevoelens te delen met iemand die dicht bij je staat. Je kunt jezelf ook helpen met therapeutisch schrijven. Het kan echter zijn dat je psychologische hulp nodig hebt.
Geheugenproblemen moeten worden geëvalueerd door een professional
Als je geheugenproblemen aanhouden of je leven verstoren, aarzel dan niet om naar je huisarts te gaan. Hij of zij kan organische oorzaken opsporen of uitsluiten, eventuele medicatie aanpassen en passende richtlijnen voorstellen, afhankelijk van de diagnose.
Zorg er vooral voor dat je je geest scherp en actief houdt met kleine uitdagingen en dagelijkse work-outs. Onthoud dat je geheugen net een spier is: als je het niet traint, kan het achteruitgaan.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Guadagni, V., Drogos, L. L., Tyndall, A. V., Davenport, M. H., Anderson, T. J., Eskes, G. A., … & Poulin, M. J. (2020). Aerobic exercise improves cognition and cerebrovascular regulation in older adults. Neurology, 94(21), e2245-e2257.
- Mikkelsen, K., Stojanovska, L., Tangalakis, K., Bosevski, M., & Apostolopoulos, V. (2016). Cognitive decline: a vitamin B perspective. Maturitas, 93, 108-113.