Kunnen antidepressiva en anxiolytica worden gecombineerd?

Heb je antidepressiva en anxiolytica voorgeschreven gekregen om depressie te behandelen? Wil je weten of er enig risico is bij het gebruik van deze twee medicijnen samen? Je kunt alle twijfels die je hebt oplossen door dit artikel te lezen.
Kunnen antidepressiva en anxiolytica worden gecombineerd?
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 28 mei, 2023

Veel patiënten vragen zich af of het veilig is om antidepressiva en anxiolytica te combineren. Onder bepaalde voorwaarden is het antwoord ja. In feite is een combinatie van de twee een gebruikelijke strategie voor de behandeling van depressie. Deze psychofarmacologische aanpak komt ook vaak voor als de patiënt ook angst vertoont.

Patiënten met weinig energie, eetluststoornissen, gevoelens van hopeloosheid en angstige gedachten hebben veel baat bij deze combinatie. De beste resultaten treden echter altijd op wanneer ze psychologische therapie combineren met het gebruik van deze medicijnen.

Depressie gaat vaak gepaard met toestanden van angst, prikkelbaarheid en slapeloosheid.

Hoe antidepressiva en anxiolytica nuttig kunnen zijn

Antidepressiva en anxiolytica worden vaak gebruikt bij de behandeling van depressie. Onderzoek (Engelse link) van het Hôpital St-Antoine in Parijs bevestigt dat angst vaak samengaat met depressie. Daarom schrijven artsen vaak ook anxiolytica voor.

We gaan deze twee soorten geneesmiddelen, die momenteel het meest worden voorgeschreven in de wereld, kort analyseren. Ze worden als veilig beschouwd en worden onderschreven door medische organisaties. Bovendien veroorzaken ze bij correct gebruik geen verslaving. Hun bijwerkingen zijn ook goed beheersbaar.

Antidepressiva

Antidepressiva worden voorgeschreven bij stemmingsstoornissen (angst en depressie) en bij chronische pijn. Momenteel zijn de meest voorgeschreven selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s). Bijvoorbeeld fluoxetine en sertraline.

Het duurt enkele weken voordat deze medicijnen effect hebben. Bovendien mogen patiënten ze maar een beperkte tijd innemen. Ze mogen ook nooit tabletten overslaan en de ontwenning moet geleidelijk verlopen. Niet iedereen heeft er echter baat bij. Als gevolg daarvan is er een klein percentage van de bevolking dat andere middelen nodig heeft.

Anxiolytica

Anxiolytica behandelen angststoornissen en slaapproblemen. Ze beïnvloeden het centrale zenuwstelsel, meer bepaald gamma-aminoboterzuur (GABA), waardoor een remmende werking ontstaat. Dit vermindert de activiteit van het centrale zenuwstelsel en veroorzaakt een gevoel van rust en ontspanning.

Anxyiolotica hebben een kalmerende en anticonvulsieve werking. De meest gebruikte zijn benzodiazepinen. Bijvoorbeeld diazepam, lorazepam en alprazolam.

Deze middelen zijn effectief in het verminderen van angstsymptomen en helpen de patiënt slapen. Aan de andere kant kunnen ze bijwerkingen hebben zoals slaperigheid, duizeligheid, verwarring en problemen met het kortetermijngeheugen. Omdat ze afhankelijkheid kunnen veroorzaken, moeten ze met voorzichtigheid en onder toezicht worden gebruikt.

Medicijnen
Een zware depressie wordt vaak behandeld met een combinatie van antidepressiva en benzodiazepinen.

Het combineren van antidepressiva en anxiolytica: doel, effectiviteit en bijbehorende effecten

Het samengaan van depressie met angststoornissen komt vaak voor. Daarom is het mogelijk om antidepressiva en anxiolytica te combineren. Dit is een veilige en aanbevolen praktijk in de medische wereld. Het is zelfs bijzonder nuttig omdat de laatste jaren het aantal gevallen van patiënten met een zware depressie naast angstsymptomen aanzienlijk is toegenomen.

Uit onderzoek (Engelse link) van de Emory Universiteit (VS) blijkt dat deze twee aandoeningen vaak voorkomen als subsyndromale symptomen. Dit betekent dat de patiënt misschien niet aan alle criteria voldoet om een duidelijke diagnose van depressie en/of angst te kunnen stellen. In fa verschijnt een combinatie van beide klinische stoornissen.

Is de behandeling effectief?

In 2004 publiceerde het Journal of Psychiatry and Neuroscience een studie (Engelse link) over het gelijktijdig gebruik van beide medicijnen.

Daarin werd beweerd dat het combineren van antidepressiva en anxiolytica veilig en nuttig is in de eerste weken van de behandeling en een snelle verbetering bereikt. Als de patiënt ook adequate psychologische therapie volgt, zijn de effecten nog positiever. Bovendien voorkomen ze terugval.

We weten dat anxiolytica of benzodiazepinen het effect van antidepressiva versterken. Maar, na een paar weken is het raadzaam de eerstgenoemde geleidelijk af te bouwen. Inderdaad, langdurige of permanente behandelingen van deze twee middelen kunnen indien mogelijk het beste worden vermeden.

De combinatie van antidepressiva en benzodiazepinen is effectiever dan antidepressiva alleen, vooral bij de behandeling van zware depressies.

De bijbehorende bijwerkingen

Het combineren van antidepressiva en anxiolytica gedurende één, vier of zes maanden, heeft milde en over het algemeen verdraagbare bijwerkingen. Ze zijn als volgt:

  • Duizeligheid.
  • Vermoeidheid.
  • Slaperigheid.
  • Constipatie.
  • Mogelijk misselijkheid.
  • Veranderingen in de eetlust.
  • Het gevoel van een droge mond.
  • Vertraging van reactietijden.
  • Mogelijk verminderd seksueel verlangen.

Als een patiënt deze psychoactieve middelen langdurig gebruikt, kan hij echter andere, iets ernstiger symptomen ervaren. In de regel manifesteren die zich als volgt:

  • Chronische vermoeidheid.
  • Gewichtstoename.
  • Seksuele problemen
  • Slaapstoornissen.
  • Spijsverteringsproblemen.
  • Veranderingen in de menstruatie.
  • Gevoelens van afhankelijkheid.
  • Mogelijke hartveranderingen, zoals tachycardie.
  • Stemmingswisselingen en een verhoogde neiging tot depressie.
  • Cognitieve moeilijkheden. Bijvoorbeeld moeite met het richten van de aandacht, kleine geheugenstoornissen, enz.
Vrouw in therapie
De beste strategie om met depressie om te gaan is psychologische therapie. Medicijnen kunnen helpen, maar ze lossen het probleem niet op 

 

Waarschuwingen bij gelijktijdig gebruik van antidepressiva en anxiolytica

Een combinatie van antidepressiva en anxiolytica is gunstig, omdat benzodiazepinen het effect van middelen als fluoxetine of sertraline versterken. Deze klinische strategie is veilig en nuttig. Maar, psychotrope middelen helpen weliswaar, maar maken op zichzelf geen einde aan de stoornis. Als zodanig herstellen ze de autonomie van de patiënt niet blijvend.

In feite is psychologische therapie het beste mechanisme om een depressieve stoornis met angstcomorbiditeiten aan te pakken. De cognitief-gedragsmatige benadering en acceptatie- en commitmenttherapie (ACT) zijn beide nuttig. Het mengen van deze therapieën met medicijnen -als de arts het geschikt acht- kan uiterst effectief zijn.

Tot slot moeten we benadrukken dat je altijd het advies van specialisten moet opvolgen als je anxiolytica en antidepressiva gebruikt. Sla geen tabletten over en aarzel niet om bij onverwachte bijwerkingen je arts te raadplegen. Die kan altijd alternatieven voorschrijven.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Bespalov, A. Y., van Gaalen, M. M., & Gross, G. (2010). Antidepressant treatment in anxiety disorders. Current topics in behavioral neurosciences2, 361–390. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21309117/
  • Dunlop, B. W., & Davis, P. G. (2008). Combination treatment with benzodiazepines and SSRIs for comorbid anxiety and depression: a review. Primary care companion to the Journal of clinical psychiatry10(3), 222–228. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18615162/
  • Kanba S. (2004). Although antidepressants and anxiolytics are frequently used together to treat depression in the acute phase, how effective is the concomitant use of these drugs? Journal of psychiatry & neuroscience: JPN29(6), 485. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC524966/
  • Martin P. (2006). L’association antidépresseur et anxiolytique aujourd’hui: bilan et prospective [Coadministration benzodiazepine and antidepressant drugs: the state of art]. L’Encephale32(5 Pt 1), 753–766. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17099600/

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.