De stadia van geheugenconsolidatie
Geheugenconsolidatie is een proces dat verder gaat dan retentie. Veel herinneringen zijn onaantastbaar, terwijl vele andere met de tijd vervagen. Emoties spelen bij de meeste van hen een hoofdrol, en hoe sterker de emotionele band, hoe makkelijker het voor hen zal zijn om in je geest te blijven.
Je kunt herinneringen definiëren aan de hand van gebeurtenissen, feiten, cijfers, data en lessen die je ooit hebt meegemaakt en in je geheugen hebt verwerkt. Welke processen zijn betrokken bij consolidatie? Waarom zijn sommige herinneringen belangrijker dan andere?
“Als je de waarheid vertelt, hoef je niets te onthouden.”
De stadia van geheugenconsolidatie
Om bovenstaande vragen te beantwoorden, is het noodzakelijk om vast te stellen dat herinneringen in drie fasen plaatsvinden. Momenteel is er een algemene consensus die stelt dat herinneren een cognitief proces is dat je in subprocessen kunt verdelen. Elk van deze fasen heeft zijn eigen kenmerken en werking:
- Opname: codering en opslag.
- Behoud of conservering.
- Ophalen.
Eerste fase: opnemen
Dit is de eerste stap in geheugenconsolidatie. Er moet informatie zijn voor het zenuwstelsel om te ontvangen en te verwerken.
Deze stap gaat echter niet alleen over het ontvangen van een stimulus, maar over het verwerken ervan in tijdelijke opslag. Bovendien vormt deze stap het eerste filter waarvoor aandacht belangrijk is.
Het belang van aandacht
De mens heeft beperkingen op het niveau van verwerking en kan simpelweg niet alle prikkels goed registreren. Daarom concentreer je je op het register van de woorden als je een boek leest, en niet op de rest van de prikkels om je heen.
Het register kan in verschillende modaliteiten worden weergegeven, afhankelijk van het kanaal waarlangs je het ontvangt. Onder de belangrijkste vallen de volgende op:
- Visueel. Misschien wel het meest ontwikkelde zintuig en ook het meest gebruikt bij interactie met de omgeving.
- Auditief. De registratie en verwerking van klanken zijn cruciaal in het proces van taalverwerving.
- Smaakvol. De herinneringen aan je favoriete en minst favoriete voedsel geregistreerd door de smaakpapillen.
- Olfactorisch. Dit zintuig is nauw verbonden met smaak, die in veel situaties emotionele inhoud oproept.
- Tastbaar. Om een actie op tactiel niveau te kunnen herinneren, is de voorafgaande registratie vereist.
Tweede fase: geheugenbehoud of consolidatie
Zodra een stuk informatie zich registreert, moet het worden opgeslagen. Het moet dus een diepe betekenis hebben om relevant te zijn.
Dit is een overgangsproces tussen werkgeheugen of kortetermijngeheugen (sensorisch van aard) en langetermijngeheugen. Om dit proces effectief te laten zijn en om de informatie een significante betekenis te geven, moet het:
- Heb een associatie met bekende elementen (vaak andere herinneringen). Deze stap omvat de verbinding van nieuwe stimuli met anderen die al zijn verwerkt en opgeslagen.
- Analyse. Het bekijken en toevoegen van details aan de stimulus is ook een manier om deze relevant te maken.
- Herhaling. Dit is een cruciale stap voor consolidatie. Hoe vaker je een stukje informatie herhaalt, hoe beter de codering en opslag van de details.
- Emotionele inhoud (Engelse link). Limbische activering is van fundamenteel belang bij het consolideren van herinneringen. Zo ben je bijvoorbeeld meer geneigd om de details van emotioneel relevante gebeurtenissen waar te nemen.
Opslag is geen ruimte, het is een proces
Een illustratief voorbeeld van dit proces is het lezen van een boek dat een verhaal voortzet. De geheugenconsolidatie van de nieuwe informatie zal beter zijn als je deze associeert met de informatie die je in het vorige boek verzamelde.
Als een ander voorbeeld, hoe meer je de tekst van een liedje herhaalt, hoe beter de assimilatie van de details en het herinneren ervan.
Derde fase: ophalen
De laatste fase in geheugenconsolidatie is niemand minder dan het doelwit. Dit komt omdat wanneer je iets probeert te onthouden, je dit meestal doet met de bedoeling het later op te halen. Dit proces bestaat uit het teruggaan naar je opslag en het ophalen van de informatie uit het langetermijngeheugencompartiment. Er zijn twee manieren om dit te doen:
- Herkenning. Dit is misschien wel de eenvoudigste manier. Het is gebaseerd op het ophalen van informatie door onder andere een bijbehorende stimulus te detecteren. Je identificeert bijvoorbeeld functies die in je geheugen zijn opgeslagen wanneer je onder andere het gezicht van een vriend moet herkennen.
- Evocatie. Het is het automatisch zoeken naar informatie. Je moet bijvoorbeeld de in het langetermijngeheugen opgeslagen kennis oproepen wanneer het nodig is om een adres te onthouden om het later aan een derde te herhalen.
De sleutels om informatie op te halen
Het ophalen van informatie is daarom een complex proces waarbij meerdere hersenstructuren betrokken zijn. Over het algemeen is de prefrontale cortex (frontale kwab) verantwoordelijk voor het ophalen van informatie die is opgeslagen in de temporale kwab en subcorticale gebieden, zoals de hippocampus.
Om deze reden is de opslagcapaciteit meestal beschadigd wanneer er een subcorticale laesie is. Op zijn beurt beschadigt een corticale laesie het vermogen om toegang te krijgen tot informatie.
Geheugenconsolidatie en leeftijd
De meeste klachten van ouderen hebben te maken met het onvermogen of de moeilijkheid om herinneringen op te halen. De herinneringen die het langst meegaan, zijn dus de herinneringen die in een groter volume worden opgehaald. Daarom versterken hun neurale verbindingen de opslagcapaciteit.
Normale of pathologische degeneratie van het zenuwstelsel met de leeftijd leidt tot het verwisselen van herinneringen of het volledig verliezen ervan. Je moet dus rekening houden met de enorme hoeveelheid inhoud die je een leven lang kunt opslaan. Dit komt doordat sommige verbindingen verzwakken om plaats te maken voor andere.
Dromen en geheugenconsolidatie
Veel auteurs theoretiseren over de nauwe relatie tussen slaap en het vermogen om herinneringen te consolideren. In feite suggereren de huidige theorieën dat de zwakste verbindingen van de vorige dag tijdens de slaap verdwijnen, terwijl de belangrijkste sterker worden.
Daarnaast zorgt een goede rust voor een betere activering tijdens het wakker zijn. Slechte rust, slaperigheid, aandacht en concentratieproblemen zullen dus ook het verwerven van herinneringen beïnvloeden.
Kortom, het consolideren van herinneringen is een multifactorieel en stapsgewijs proces. Bovendien hangt het optreden van deze consolidatie af van andere cognitieve functies zoals aandacht, planning, remming en elk geheugenniveau.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Cahill, L., Gorski, L. y Le, K. (2003). Enhanced Human Memory Consolidation With Post-Learning Stress: Interaction With the Degree of Arousal at Encoding. Learning & Memory, 10, 270-274.
- Ferreu Romeu, P. (2003). Recuerdo de imágenes emocionales y niveles de procesamiento. Psicothema, 14(3), 591-593.