De gelukstheorie van Einhorn

Geluk betekent ook duidelijk zijn over wat je niet wilt in je leven en beslissingen kunnen nemen zodat dit geen invloed heeft op je welzijn.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 20 oktober, 2023

De gelukstheorie van Einhorn definieert die beslissingen die je elke dag neemt om weg te komen van wat je niet wilt in je leven. Denk er eens over na, het is een eenvoudig idee, maar tegelijkertijd extreem krachtig. In feite is het een andere benadering – en ook merkwaardig – die enigszins afwijkt van de klassieke perspectieven van de positieve psychologie.

Het was een psycholoog van de Universiteit van Chicago die deze theorie voorstelde. Zijn naam was Hillel J. Einhorn. De theorie ontstond toen hij in de jaren zeventig een “Eureka”-moment had toen hij een gelukskoekje opende. In het koekje zat een eenvoudige boodschap: “Denk niet aan alle dingen die je wilt en die je niet hebt. Denk aan alle dingen die je niet wilt en die je niet hebt.”

Deze eenvoudige redenering inspireerde Dr. Einhorn tot het ontwikkelen van wat we kennen als de theorie van gedragsbeslissingen. Het definieert die reeks beslissingen en gedragingen die je in de praktijk brengt om niet alleen te bereiken wat je wilt en waar je naar verlangt, maar ook om te proberen te vermijden wat je geluk volledig in de weg staat…

De drie sleutels tot de gelukstheorie van Einhorn

Hillel J. Einhorn zei altijd dat je gelukkiger bent dan je denkt. Geconfronteerd met deze uitspraak zou je kunnen zeggen: “Echt waar? Hoe weet ik dat?”. Om dit te beantwoorden, herinneren we ons een anekdote die de Griekse sofist en dichter Diagoras van Melos ooit vertelde.

Hij bezocht een heiligdom dat was opgericht voor de god van de zee, Poseidon. Daar was de dichter gefascineerd door de prachtige offergaven die de families van de zeelieden achterlieten om te vragen of de zeelieden veilig aan land zouden komen.

Hij ontdekte echter ook een gebied waar herinneringen werden achtergelaten voor al die mannen die nooit waren teruggekeerd en van wie de lichamen nooit waren teruggevonden. Diagoras van Melos huiverde en zei iets tegen zichzelf.

Hij zei tegen zichzelf dat hij heel veel geluk had dat hij geen zeeman was. Op deze manier begon hij te bedenken dat geluk het vermijden van bepaalde angsten, situaties en manieren van leven inhield.

Hoewel het een ietwat egoïstisch standpunt was, zat er zeker een kern van waarheid in. In feite is dit precies wat Dr. Einhorn dacht toen hij zijn boodschap op dat gelukskoekje las; hetzelfde koekje dat diende om de zogenaamde gelukstheorie van Einhorn uit te leggen.

Wat je niet hebt en zou willen hebben, staat gelijk aan eeuwig lijden

De benadering van geluk die Einhorn ontwierp, gaat ervan uit dat velen van ons denken dat we gelukkig zullen zijn als we eindelijk hebben wat we willen. Het is de meest klassieke manier van denken. Het is echter ook een bron van lijden. Want als we altijd kijken naar wat we niet hebben, leven we in een eeuwige staat van gevoel dat we iets missen.

“Ik zal gelukkig zijn als ik mijn ideale partner vind”, “Ik zal gelukkig zijn als ik een goede baan vind”, “Wat zal ik gelukkig zijn als ik al mijn doelen heb bereikt!”. Laten we eerlijk zijn, je bent lang wijsgemaakt dat je alleen bereikt wat je wilt om gelukkig te zijn als je hard genoeg je best doet.

Het leven is echter te complex en gelukkig zijn draait niet om inspanning. Bovendien voel je je soms, ondanks dat je iets concreets hebt bereikt, nog steeds leeg, gefrustreerd en alsof je iets mist. Wat kun je dan doen?

Wees dankbaar

Einhorns gelukstheorie benadrukt een concreet feit dat we al hebben genoemd. Je bent gelukkig, maar je weet het niet. Sterker nog , je bent gelukkiger dan je denkt, je hebt het je alleen nog niet gerealiseerd. Einhorn publiceerde zelf een onderzoek (Engelse link) in de jaren ’80 waarin hij op iets belangrijks wees.

Hij stelde dat je welzijn, geluk en tevredenheid deel uitmaken van je oordelen en gedrag. In feite, als je niet in staat bent om te redeneren en te beseffen wat het is dat je hebt, zul je nooit dat langverwachte geluk bereiken.

Je alleen richten op wat je niet hebt kan soms een bron van motivatie zijn, maar ook van lijden. Er zijn mensen die vaardige strategieën toepassen om te bereiken wat ze willen en zullen slagen. Dit is echter geen constante. Sterker nog, mensen zijn niet altijd per definitie succesvol.

De gelukstheorie van Einhorn: wat je niet wilt (en niet hebt) in je leven

Einhorns gelukstheorie werd voorgesteld in de jaren 70. Het belicht een aspect dat, hoewel eenvoudig en voor de hand liggend, niet zonder belang of reden is. Het gaat om de voldoening die je haalt uit wat je niet wilt in je leven. Het klinkt misschien eenvoudig, maar het impliceert in feite een aantal zeer belangrijke acties.

Het betekent bijvoorbeeld dat je vaardig bent in het oplossen van problemen. Het houdt in dat je proactief moet zijn om te handelen voordat tegenspoed toeslaat. Verder is het weten hoe je met je eigen tegenslag om moet gaan als je die ervaart. Het betekent ook afstand nemen van degenen die je pijn doen en vaardigheden ontwikkelen om met je stress en angst om te gaan.

In werkelijkheid is dit geen bijzonder bekend perspectief. Het is echter zowel interessant als praktisch. In een tijd waarin er zoveel zelfhulpberichten en benaderingen van geluk in overvloed zijn, heeft psycholoog Hillel J. Einhorn ons twee waardevolle tips nagelaten. Vreugde ligt in het waarderen van wat je al hebt en actie ondernemen met betrekking tot wat je niet wilt in je leven.