Astrocyten: de bouwstenen van de zenuwbanen

Astrocyten zijn de bouwstenen van de zenuwbanen in het zenuwstelsel. Er is hoop dat kennis hierover bepaalde ziekten kan genezen.
Astrocyten: de bouwstenen van de zenuwbanen
María Alejandra Castro Arbeláez

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 27 december, 2022

Astrocyten, een soort hersencellen, zijn de belangrijkste componenten van een groep gliacellen. Vroeger werden ze ondergewaardeerd, maar nu weten we hoe belangrijk ze zijn.

Astrocyten maken dus deel uit van een groep gliacellen. Hun belang is in de loop van de tijd in twijfel getrokken. Aanvankelijk hebben deskundigen hun functie onderschat, omdat zij dachten dat ze uitsluitend van belang waren voor het transport van de neuronen.

Er is echter aangetoond dat zij niet alleen een passieve functie vervullen en dat hun werk niet alleen bestaat in het aanvullen van neuronen. Deze soorten gliacellen zijn in feite belast met de aanleg van zenuwbanen en andere functies zoals:

  • Het begeleiden van neuronen tijdens migratie.
  • Het veroorzaken van de vorming van het hematoencephalisch niveau.
  • De metabole ondersteuning van de neuronen.
  • Het meewerken aan het genereren van neuronen.

Zoals je kunt zien, is er veel te leren en te weten over astrocyten. Het is bijvoorbeeld verrassend hoe zij reageren op neurale activiteit, hoe zij zichzelf herstellen, en de communicatie die zij bezitten. Laten we hier dieper op ingaan.

Een close-up van astrocyten

Soorten astrocyten

Astrocyten omgeven de cerebrale haarvaten volledig en vormen een fysieke barrière tussen het bloed en de neuronen. Zij bevatten diverse typologieën die verschillende variëteiten voortbrengen, namelijk de volgende:

  • Protoplasmatische astrocyten. Deze bevinden zich in de grijze stof. Zij hebben de vorm van een bol met uitlopers die uitlopen in andere takken die onregelmatig en gebogen zijn. De buitenste takken bedekken de bloedvaten, het hersenvliesoppervlak, en de synapsen (Engelse link).
  • Vezelige astrocyten. Deze zijn gevestigd in de witte stof. Ze zijn lang en dun en zonder vertakkingen, in de vorm van vezels. Hun uiteinden wikkelen zich rond de knopen van Ranvier van de axonen en de bloedvaten.

Als curiositeit, de uiteinden van de astrocyten die deze cellen vormen zijn vergelijkbaar met de vorm van een ster. Het zijn verlengstukken die over de naburige cellen heen gaan.

Bovendien hebben astrocyten een proteïne, gliale fibrillaire zure proteïne genaamd, in het cytoskelet. Dit is namelijk het kenmerk dat hen anders maakt, omdat ze alleen in dit type cel voorkomen.

Functies

Astrocyten leggen de paden aan voor de overdracht van informatie in je hersenen. Dankzij de neurale verbindingen die zij leveren, zijn zij belast met het helpen leiden van de weg die de axonen afleggen. Dit wordt bereikt door de moleculen die aantrekken of afstoten.

Als goede bouwstenen zijn de astrocyten zich bewust van wat er gaande is in het zenuwstelsel. Daarom nemen zij de taak op zich van het evenwicht van de neuronen of de cerebrale homeostase. Door deze functie treden zij op als metabole ondersteuning, die wordt bereikt door het behoud van het ionisch evenwicht van de zenuwcellen.

Naast het uitvoeren van alle bovengenoemde taken, nemen astrocyten deel aan de groei, en aan het onderhoud van synopsis-neuronen. Bovendien leveren zij zuurstof, voedingsstoffen en beschermende isolatie aan de neuronen.

Gunstige processen

Door middel van een proces dat bekend staat als fagocytose zijn deze cellen echter in staat om residuen van het hersenmetabolisme te verwijderen. Dit proces is gunstig, omdat het de verwijdering van afvalstoffen en ziekteverwekkers mogelijk maakt.

Zij kunnen ook worden geëlimineerd door de residuen naar het bloed te transporteren. Wanneer zich een beroerte voordoet, verplaatsen de astrocyten zich bovendien naar de laesie om zich te ontdoen van de dode neuronen.

Aan de andere kant maken zij deel uit van de zeer belangrijke bloed-hersenbarrière, waardoor zij als filtermechanisme intermediair worden tussen de bloedsomloop en de neuronen. Daarom zijn zij ook belast met het regelen van de weg van moleculen van het bloed naar de hersenen.

Astrocyten zijn verbonden met de neurotransmitters, omdat zij er op actieve manier op reageren en receptoren hebben die zich met hen verbinden.

Dit is een echte communicatiemethode van dit soort gliacellen die worden aangevuld met een andere manier om boodschappen te versturen om de ruimte in de synaptische verbindingen te isoleren en te dienen als modulatoren tussen neuronen.

Astrocyten en reactieve gliose

Er is een pathologisch proces dat het snelle en buitensporige aantal astrocyten doet toenemen. Dit proces gaat gepaard met ontstekingsverschijnselen en wordt reactieve gliose genoemd. Wetenschappers hebben bij dit soort proliferatie twee soorten astrocyten gevonden:

  • de A2, die herstellende functies heeft
  • de A1, die de afbraak van zenuwweefsel veroorzaakt

Reactieve gliose treedt op wanneer er een laesie is in het zenuwstelsel. Dit gaat dan gepaard met een proliferatie van deze cellen in de regio’s waar de schade zich voordoet. Veel studies hebben dit fenomeen aangetoond.

Een afbeelding van bloedvaten

Wat is bevorderend en wat juist niet?

De reactieve gliose is gunstig omdat het een synthese creëert van neurotrofe factoren die verantwoordelijk zijn voor de overleving van de neuronen. Aan de andere kant is het schadelijk omdat het een gliaal litteken creëert dat een barrière vormt voor de groei van de axonen.

Dit fenomeen is van vitaal belang in klinische studies omdat het hoop geeft op nieuwe therapeutische modellen. Deskundigen bestuderen bijvoorbeeld stamceltransplantaties met neurotrofe factoren die neurale regeneratie bevorderen.

Er worden zelfs studies verricht om genezing te vinden voor neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson.

Wat maakt hen tot grote bouwstenen van het zenuwstelsel?

Astrocyten zijn verantwoordelijk voor het tot stand brengen van communicatiepunten tussen afzonderlijke cellen en het zenuwstelsel. Aangezien zij verantwoordelijk zijn voor het isoleren en verwijderen van schadelijke stoffen, vechten zij bovendien tegen hersenbeschadigingen. Ze maken ook het herstel van deze communicatiepaden mogelijk.

Astrocyten zijn in staat om verbindingen tot stand te brengen tussen verschillende gebieden en anatomisch-functionele elementen. Dit zijn bijvoorbeeld de bloedsomloop en de hematoencephale barrière, tussen de neuronen onderling en met de cerebrale neurotransmitters.

Bovendien zijn ze uitzonderlijk als het gaat om de instandhouding van zenuwbanen. Dit komt omdat zij ervoor zorgen dat het zenuwstelsel zijn interne evenwicht behoudt.

Op grond van al deze bevindingen hopen wij dat de neurowetenschap doorgaat met het bestuderen van deze cellen en hun mogelijke toepassingen. Dit zal de weg vrijmaken voor nieuwe ontwikkelingen als het gaat om deze gliacellen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Nedergaard, M.,  Ransom, B, & Goldman, S. (2003) New roles for astrocytes: Redefining the functional architecture of the brain. Trends in neurosciences, 26(10), 523-530.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.