Wanneer de resultaten afhankelijk zijn van epistemologie

Je epistemologie bepaalt of je ergens voor of tegen bent. Bijvoorbeeld, zijn alternatieve therapieën effectief? Lees verder om het antwoord te achterhalen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Roberto Muelas Lobato.

Laatste update: 27 december, 2022

Waarschijnlijk heb je weleens van de term epistemologie gehoord. Doordat het een ingewikkeld woord is klinkt het erg belangrijk en dat is het eigenlijk ook. Veel mensen hebben deze term bestudeerd en erover gedebatteerd. Wat is epistemologie echter? Epistemologie is de tak van de filosofie die kennis bestudeert.

Kennis is de verzameling informatie en feiten die je als waar accepteert. Als je echter sommige dingen als waar accepteert, betekent dit dat je gelooft dat andere dingen onwaar zijn. Epistemologie houdt zich dus bezig met de criteria die kennis valideren.

Het tegenovergestelde is de vernietiging van kennis, wat epistemicide genoemd wordt. Een historisch voorbeeld van epistemicide is wanneer vrouwen werden verbrand op de brandstapel omdat ze zogenaamd heksen waren.

In werkelijkheid werden deze vrouwen echter verband omdat ze geloofden in en kennis hadden van dingen waar de machthebbers niets van wisten of het niet mee eens waren. Om die kennis te doden, doodden ze de ‘heksen’.

Typen epistemologische kennis

Epistemologie bestudeert kennis. Om specifieker te zijn, het bestudeert hoe iemand kennis verwerft. Met andere woorden, met welke criteria iemand rekening moet houden om kennis te verwerven.

Epistemologie definieert ook begrippen als ‘waarheid’, ‘objectiviteit’, ‘realiteit’ en ‘rechtvaardiging’. Zo is epistemologie bijvoorbeeld ook nuttig om te bepalen wat wetenschap is.

Om te weten wat gezien kan worden als kennis en wat niet, moet je je eerst afvragen of het mogelijk is om een ​​begrip van een universele waarheid te krijgen. Als je denkt dat het niet mogelijk is, ben je een scepticus. Als je wel denkt dat er bepaalde universele waarheden bestaan, dan zijn er twee nieuwe vragen.

De eerste vraag is hoe je die waarheid kunt vinden. Als je gelooft dat je het kunt bereiken door je zintuigen te gebruiken, dan ben je een empiricus. Aan de andere kant, als je gelooft dat je door rede tot de waarheid kunt komen, ben je een rationalist.

De tweede vraag verwijst naar het object van de waarheid. Als je gelooft dat het object van deze waarheid in je zit (je mening over iets, bijvoorbeeld), dan ben je een idealist. Als voor jou het object van de waarheid echter een externe realiteit is, dan ben je een realist.

Gevolgen van het verkiezen van de ene epistemologie boven de andere

In de psychologie is het net als bij andere wetenschappen belangrijk om een ​​epistemologische positie te hebben. Over het algemeen geloven mensen dat wetenschappers kennis verkrijgen door het gebruik van hun zintuigen.

Dat wil zeggen, wetenschappers zijn allemaal empiristen. Bovendien zijn het daarnaast ook realisten. Ze geloven dat de waarheid ligt in de externe realiteit.

Niet alle wetenschappen delen echter deze positie. Er zijn namelijk ook bepaalde stromingen als het interpretationisme, constructivisme of humanisme. Geen van deze stromingen geeft dezelfde antwoorden op de epistemologische vragen die we eerder in dit artikel noemden.

Positivisme en post-positivisme staan ​​echter dichter bij de epistemologie waar we het in de vorige paragraaf over hadden. Bijgevolg is er een debat gaande over welke epistemologie nu echt ware kennis kan bieden.

Dat komt omdat de kennis die afkomstig is van elk van deze stromingen anders is. Hoewel ze misschien veel met elkaar gemeen hebben, zullen de manieren om kennis te verwerven of de gebruikte methodes van elkaar verschillen. Dientengevolge kan het zijn dat de ene stroming de kennis van een andere stroming afwijst.

Gevolgen binnen de psychologie

Het lijkt misschien alsof epistemologie niets meer is dan een academische discussie zonder antwoord. Tegenwoordig is er echter een debat gaande dat relevant is voor gezondheid en welzijn. Dat debat draait om alternatieve therapieën, zoals homeopathische geneesmiddelen.

In dit debat heeft men de werkzaamheid van homeopathische producten ter discussie gesteld. Werken ze echt? Het antwoord dat het post-positivisme geeft is “Nee.” Verschillende experimenten bevestigen dat ze geen echt effect hebben op het lichaam, behalve het placebo-effect.

Degenen wiens epistemologische positie zich richt op rationalisme en het interne object zeggen echter dat als degenen die het medicijn gebruiken zeggen dat het werkt, dit ook zo is.

Hierdoor kun je zien dat het debat over alternatieve therapieën epistemologisch is. Afhankelijk van de antwoorden op de vragen die we aan het begin van dit artikel stelden, kun je tot de conclusie komen dat alternatieve therapieën effectief zijn of niet.

Het is daarom belangrijk om te weten wat de epistemologische positie is van de mensen die hun overtuigingen verdedigen. Niet alleen dat, maar je moet een kritische denker zijn en de beperkingen begrijpen die verschillende methoden hebben als het gaat om het leveren van echte kennis.