De legende over leugens en waarheid
Onze kijk op leugens en waarheid is behoorlijk vaag. Over het algemeen geven we allemaal de voorkeur aan de waarheid. Wanneer wat we te horen krijgen of delen pijnlijk of gecompliceerd is, is dit mentaal echter vaak moeilijk te verteren.
In het algemeen is liegen een symptoom van iemands wantrouwen of onvermogen om met problemen om te gaan. Tegelijkertijd is liegen eigenlijk best wel wreed en een manier om misbruik te maken van een situatie.
De maatschappij weet nog altijd niet om te gaan met de waarheid, en dit terwijl de meeste mensen waarheid en eerlijkheid zo belangrijk vinden.
De legende over leugens en waarheid
Er bestaan legendes die de psychologische realiteit van ons leven weergeven. De legende over leugens en waarheid is er hier één van:
Volgens deze legende lopen Leugen en Waarheid elkaar op een dag tegen het lijf.
“Goedendag,” zei Leugen.
“Goedemorgen,” antwoordde Waarheid.
“Het is een mooie dag,” zei Leugen.
Waarheid keek naar de lucht om te zien of het echt zo was. Ja, het was zo.
“Ja het is een mooie dag,” zei Waarheid toen.
“Het meer is zelfs nóg mooier en warmer,” zei Leugen.
Waarheid keek vervolgens naar het meer en zag dat Leugen de waarheid sprak en knikte. Samen met Leugen liep hij naar het water en zei: “Het water ziet er inderdaad geweldig uit. Laten we zwemmen.”
Waarheid stak zijn hand in het water en voelde dat het inderdaad warm was. Dit liet hem Leugen vertrouwen. Beiden trokken hun kleren uit en gingen rustig zwemmen. Even later ging Leugen het water uit, trok de kleren van Waarheid en vertrok.
Waarheid, die de kleding van Leugen niet paste, liep zonder kleren langs het meer en iedereen was geschokt. De moraal van dit verhaal? Wees niet als de mensen die liever een leugen accepteren die als waarheid vermomd is dan dat zij de naakte waarheid accepteren.
Leugens en waarheid, en het vage gebied ertussenin
We associëren goede waarden met oprechtheid. Relaties die rusten op leugens zijn als fragiele en zwakke kaartenhuizen, die, als zij ineenstorten, alles kunnen vernietigen.
Ondanks het feit dat we ons bewust zijn van de relatie tussen de waarheid en de complexe opkomst ervan, vertellen we echter voortdurend ‘halve waarheden’ of verbloemen we de werkelijkheid.
Uit een onderzoek uitgevoerd aan de Universiteit van Massachusetts bleek dat gemiddeld om de drie minuten een leugen wordt verteld. Andere studies tonen aan dat 35% van de gesprekken die we gedurende een week hebben, uit leugens bestaan.
Deze statistieken zijn ontmoedigend. Vaak zeggen we wel dat we eerlijke mensen zijn die nooit liegen, maar ook dat is eigenlijk weer een leugen.
We liegen dan ook niet gewoon, we liegen veel. We liegen over belangrijke dingen en onbelangrijke dingen. Het is gemakkelijker om te liegen dan om het uit te leggen en te moeten dealen met de soms keiharde, naakte waarheid.
Vaak denken mensen liever niet na over de waarheid en liegen, ja, gaat ze gewoon zo goed af. Het gevolg is dat we eigenlijk heel wat leugens vertellen, klein en groot, en dat we verstrikt raken in een web waar we maar moeilijk weer uitkomen.
Waarom liegen we?
Het antwoord op deze vraag ligt in het feit dat het psychosociale voordeel van liegen nu eenmaal groter is. Daarbij komt dat de waarheid riskant is. Vaak zijn we geneigd om leugens te vertellen om onze integriteit of de integriteit van andere mensen te beschermen en/of om te profiteren van situaties.
We moeten echter niet vergeten dat het niet uitmaakt hoe vroom een leugen kan zijn, want het staat nog altijd vertrouwen in de weg. Liegen doet ons zelfs de meest oprechte dingen in twijfel trekken.