Waarom medicatie de voorkeur heeft boven psychologische therapie

Welke rol speelt medicatie bij psychologische interventies? Welke risico's worden verondersteld als alleen medicatie wordt gebruikt? In dit artikel komen we daar achter.

De noodzaak om aan de eisen van de geestelijke gezondheid van de bevolking te voldoen is onmiskenbaar. Diagnoses en medicatie op dit gebied nemen toe, en de middelen die gebruikt worden om het individu op de meest complete en humane manier te benaderen zijn belangrijk. Maar waarom heeft medicatie vaak de voorkeur heeft boven psychologische therapie?

Medicatie en psychologische therapie zijn de basismiddelen voor professionals in deze sector. Maar als ze niet goed gebruikt worden, kan professionele aandacht verworden tot een louter ‘palliatieve oplossing’. Dat wil zeggen dat ze geen echt effectieve interventie inzetten tegen de factoren die het probleem ontstonden en in stand houden.

Gemedicaliseerde psychologie

De effecten van medicijnen zijn zichtbaar. Ze kunnen onmiddellijk inwerken op het lichaam en elk ongemak verminderen (of beëindigen).

Ongemak is een bron van lijden bij mensen. Dit wordt ook overgebracht naar de sfeer van de geestelijke gezondheid. Het overbrengen van de grondslagen van de geneeskunde naar de psychologie kan psychische problemen vaak pathologiseren.

Het kan ze omvormen tot diagnostische entiteiten. Dit is wat er momenteel gebeurt met het ontstaan van diagnostische labels die ‘levensproblemen’ omvormen tot ‘psychische stoornissen‘.

Met andere woorden, het gevaar bestaat dat normaal als pathologisch beschouwd wordt. Duidelijke voorbeelden hiervan zijn te vinden in etiketten als premenstruele dysfoorstoornis (Spaanse link), post-vakantiesyndroom, enz. Zo wordt het normale omgezet in het abnormale, en ontstaat de geforceerde behoefte om het uit de weg te ruimen.

Individuen met individuele behoeften

Een optimale interventie is er een die tot stand komt op basis van de klinische kennis van een patiënt, maar ook op basis van diens persoonlijke omstandigheden. Het is van vitaal belang de actieprotocollen aan elk geval aan te passen.

Toch is dit iets dat het veld van de geestelijke gezondheidszorg (Spaanse link) niet in zijn eentje kan aanpakken. Dit verschijnsel komt tot uiting in de verschillende behoeften van mensen die dezelfde diagnose hebben, met hetzelfde medicijnprotocol.

We willen de bijdragen van medicatie aan de geestelijke gezondheidszorg niet bagatelliseren of in hokjes plaatsen. In feite is de farmacologie in sommige gevallen de poort, het venster van de mogelijkheid, om interventies uit te voeren die anders onmogelijk zouden zijn.

Maar de medicatie toepassen zonder te begrijpen dat ze in veel gevallen alleen maar een kunstmatige toestand van verbetering opwekt en de behoeften van de lijder negeert, draagt het risico in zich dat hun ervaring ontkracht wordt. Bovendien kan het zelfs meer schade berokkenen dan het probleem zelf.

Daarom bestaat het gevaar dat medicijnen generiek gebruikt worden, afhankelijk van de gegeven diagnose. Wanneer dit gebeurt, wordt geen rekening gehouden met de context van de patiënt. Hij of zij krijgt evenmin de nodige middelen om extreme situaties aan te pakken.

Mensen categoriseren volgens hun diagnostische labels in de geestelijke gezondheidszorg

Er zijn verschillende factoren die van invloed zijn op de voorkeur voor medicatie voor psychische stoornissen boven therapie. Een ervan betreft het traditionele gebruik van diagnostische etiketten alsof het categorieën zijn waarin mensen gecatalogiseerd en ingedeeld worden volgens hun probleem.

Het probleem hiermee ligt in het vergeten van het individu als persoon die lijdt. Er wordt meer aandacht besteed aan etiketten. Daardoor worden de symptomen loutere doelwitten die uit de weg geruimd moeten worden. Dit in plaats van dat het leven en de omstandigheden van de persoon geëvalueerd en geobserveerd worden.

Waarom heeft medicatie de voorkeur boven psychologische behandeling?

Enkele factoren die van invloed zijn op het feit dat medicatie de voorkeur krijgt boven psychologische therapie zijn:

• De patiënt speelt een rol in zijn eigen behandelingsproces. Medicatie biedt de lijder een omgeving waarin hij geen verantwoordelijkheid hoeft te nemen voor het herstelproces. Met andere woorden, ze zijn een passieve agent die eenvoudig de aanbevelingen opvolgt om hun ongemak op te heffen. In psychologische therapie daarentegen moet het individu de verantwoordelijkheid voor zijn eigen herstelproces op zich nemen. Hij of zij moet buiten de therapie sessies om werken aan veranderingen.
• Veranderingen op korte/lange termijn. Met medicijnen worden vaak in korte tijd merkbare verbeteringen waargenomen, in tegenstelling tot psychologische therapie. Bij de laatste moet voortdurend gewerkt worden. Vaak moeten lijders blootgesteld worden aan situaties die ongemak opwekken, zodat ze de nodige middelen verkrijgen om hun problemen het hoofd te bieden.
• Toegankelijkheid van middelen voor geestelijke gezondheidszorg. In een gemedicaliseerde maatschappij is de toegang tot medicijnen meestal gemakkelijker dan die tot psychologische therapie.
• Economische implicaties. Psychologische therapie is meestal duurder dan medicatie. Dit is grotendeels te wijten aan het gebrek aan middelen en de beperkingen op de toegang ertoe.

Tot slot

Kortom, het medische model in de geestelijke gezondheidszorg is noodzakelijk. Maar als er geen rekening gehouden wordt met andere sferen in het leven van de lijder, kan dat ertoe leiden dat bepaalde omstandigheden over het hoofd gezien worden.

Dit zijn het soort dat niet noodzakelijk met medicijnen kan worden opgelost. Dat kan wel door de lijder hulpmiddelen aan te reiken die hem helpen gebieden van bezorgdheid en ongemak onder ogen te zien.