Vier lessen uit The NeverEnding Story
The NeverEnding Story (in het Nederlands: Het Oneindige Verhaal) is een meesterwerk, een van die klassieke, tijdloze werken, geliefd bij zowel kinderen als volwassenen. Het werd in 1979 geschreven door Michael Ende en werd al snel een bestseller.
De bewerking naar de bioscoop in 1984, met zijn goedkope speciale effecten en reeds legendarische muzikale thema, maakte van deze productie een massafenomeen.
Maar eigenlijk had er een bewerking gemaakt moeten worden die in kwaliteit vergelijkbaar was met Ende’s werk zelf. De complexiteit van het verhaal, de plots en de filosofische bijdrage is inderdaad immens, en het verdiende een bewerking met het budget van een cinematografische kaskraker.
Interessant is dat Ende nooit zijn goedkeuring gaf aan de manier waarop de Duitse regisseur Wolfgang Petersen zijn gewaardeerde werk tot het witte doek bewerkte. Hij omschreef de film als een “gigantisch melodrama van kitsch, commercie, pluche en plastic.” Hij klaagde zelfs de productiemaatschappij aan, maar verloor uiteindelijk de rechtszaak.
Maar telkens als een nieuwe generatie deze film ontdekt, wordt hun nieuwsgierigheid geprikkeld en besluiten ze vaak zelf het boek te gaan lezen. Het is daar, in het toevluchtsoord van de bladzijden van het boek, waar alles verandert en de echte reis begint. Die waar visueel simplisme verdwijnt en een meer authentieke, heroïsche, filosofische en transformerende reis begint.
Lessen uit The NeverEnding Story
De lessen in The NeverEnding Story hebben het een plaats veroverd tussen de beste fantasieboeken. Toch blijft het kind dat dit boek voor het eerst leest niet zitten met ideeën als “Klap in je handen als je in elfjes gelooft,” zoals ze in Peter Pan te zien kregen. Het eerste dat gebeurt is dat de jonge lezer zich begint te identificeren met de hoofdpersoon, Bastian Balthasar Bux.
Hij is de klassieke nerd. Een introverte jongen, slecht in sport, te zwaar, die ook nog eens het slachtoffer van pesten is. Zijn moeder is dood en zijn vader verwerkt zo goed als hij kan zijn eigen verdriet, zich daarbij een beetje afzonderend van zijn eigen zoon. Voor Bastian voelt de wereld te chaotisch, tot een ongewoon boek in zijn handen valt. Een boek waarin hij de hoofdpersoon wordt.
Hoewel volwassenen beweren dat Ende’s werk te ingewikkeld is voor kinderen om te lezen, is niets minder waar. Kinderen zijn geboren filosofen. Inderdaad, alleen zij kunnen vragen stellen als Kan iets als ‘niets’ echt bestaan in onze wereld? Is geen grenzen hebben hetzelfde als oneindig zijn? Alleen de lezer die vragen stelt bij wat hij leest, zal zich verbinden met de lessen van dit boek.
Laten we eens nagaan wat ze zijn.
1. Verbeelding maakt ons vrij en wijs
“Want, zie je, mensen leven door overtuigingen. En overtuigingen kunnen gemanipuleerd worden.”
Eén ding dat we ontdekken in The NeverEnding Story is dat de wereld van Fantasia niet kan bestaan zonder de echte wereld, en dat op zijn beurt onze wereld niet kan bestaan zonder Fantasia.
In feite hangt de gezondheid van de ene wereld af van die van de andere. We moeten niet vergeten dat Ende een erfgenaam was van Verlichtingsdenkers als Immanuel Kant. Voor hem zouden rede en verbeelding dan ook altijd samengaan.
Dit toont ons dat alleen wie zich toestaat van verhalen en verbeelding te genieten, erin slaagt vrij, edel en ook wijs te zijn.
Dat komt omdat verbeelding, getemperd met rede, ons in staat stelt de werkelijkheid vanuit andere gezichtspunten te zien. Dankzij die verschillende gezichtspunten leren we ook de werkelijkheid te relativeren en in vraag te stellen. Wie echter leeft terwijl hij zich vastklampt aan zijn overtuigingen zonder iets in twijfel te trekken, kan gemanipuleerd en overheerst worden.
2. Als verdriet je naar beneden sleept, vecht dan
“Zoals alle echte transformaties verliep het zo langzaam en soepel als de groei van een plant.”
Wie de film gezien heeft, zal wel getraumatiseerd zijn door de dood van Atreyu’s paard, Artax. Het dier zakte langzaam weg in het moeras van verdriet, terwijl zijn meester, Atreyu, met hulpeloosheid en wanhoop rouwde om zijn einde. Dit beeld is een harde metafoor voor verlies.
Maar de hoofdpersoon, verre van zich door dat verdriet te laten meeslepen, slaagde erin vooruit te komen, en zich te herstellen. De dood hoort immers bij het leven en, voor het beeld ervan, kunnen we alleen maar vooruit en onszelf omvormen.
3. Dromen en hoop behoeden ons voor wanhoop
“Als iemand eenmaal een droom droomt, kan die niet zomaar uit het bestaan verdwijnen.”
Gmork is een symbolisch personage in de vorm van een wolf die een dienaar is van de macht achter het Niets. Zijn aanwezigheid maakt de weg vrij voor de vernietiging van Fantasia. Hij geeft aan Atreyu een beschrijving van wat het Niets precies is. Het is de leegte van de wanhoop, wanneer alle hoop verloren is en we verstoken zijn van alles wat ons betekenis geeft. Het Niets is vooral pijn en hopeloosheid.
Die woorden roepen het substraat van depressie op. Toch wankelt Atreyu, de onvermoeibare held, niet in zijn dapperheid. Hij deed het niet in het moeras van verdriet toen hij zijn ros verloor. Hij deed het ook niet in zijn confrontatie met Gmork. In feite laat hij zich leiden door hoop en ook door Bastian, die in dromen en Fantasia begint te geloven.
4. Eigenwaarde, een innerlijke kracht
“Een chique pantser helpt niet. De Sfinxen kunnen recht in je hart kijken.”
Een andere leer van The Neverending Story houdt verband met eigenwaarde. Deze waarde, hoewel ze vaak geconditioneerd wordt door wat ons omringt, moet van binnenuit gesmeed worden.
Het wordt gemaakt uit zelfvertrouwen, matigheid, persoonlijke veiligheid, en eigenliefde. Als je de film gezien hebt, herinner je je het moment waarop Atreyu tussen de titanische Sfinxen door moet om naar het Zuidelijke Orakel te reizen.
Deze daad stelt hem in staat de ziekte van de Kinderlijke Keizerin te leren kennen en Fantasia te redden. We weten dat enkele van de meest strijdlustige helden bij die beproeving het leven hebben gelaten. Dat gezegd hebbende, degenen die het slachtoffer werden van de Sfinxen deden dat omdat ze aarzelden en aan zichzelf twijfelden. De krijgersjongen gaat daarentegen met sereniteit en zelfvertrouwen vooruit.
We moeten steeds onthouden dat, in het echte leven, zelfvertrouwen ook deuren voor ons opent. Dat het ons in staat stelt de helden van onze eigen verhalen te worden.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
Rojas, Q., & Milagros, V. (2007). La autoestima.