Verbale mishandeling tijdens de kindertijd laat zijn sporen achter
Verbale mishandeling tijdens de kindertijd heeft een direct effect op de gezondheid van een kind. We zijn ons echter niet bewust van al deze effecten. Daardoor verwarren we het vaak met andere dingen en beschrijven we ze op inadequate wijze. Maar het onderliggen probleem ligt natuurlijk nog veel dieper dan dat.
Verbale mishandeling tijdens de kindertijd is een directe aanval op de zelfwaarde van het slachtoffer. In dit geval is het een aanval tegen kinderen. Bovendien staat verbale mishandeling gelijk aan psychologische mishandeling. Sterker nog, de National Child Traumatic Stress Network (NCTSN) heeft hier wat data over verzameld. Volgens deze organisatie is psychologische mishandeling de meest voorkomende vorm van geweld (binnen gezinnen).
Het is erg belangrijk voor ons als ouders om voorzichtig te zijn met wat we tegen kinderen zeggen. Daarom moeten we goed letten op hoe we tegen ze praten. We horen met name voorzichtig te zijn wanneer we ze wijzen op hun fouten.
Waarom laat verbale mishandeling tijdens de kindertijd zijn sporen achter?
Er is een reden waarom verbale mishandeling zo’n verrijkende effecten heeft. De kindertijd is immers een kritieke ontwikkelingsfase. Het zenuwstelsel en de hersenen zijn erg ontvankelijk voor allerlei soorten stimuli. Daarom beïnvloedt haast alles dat om kinderen heen gebeurt ze wel in zekere mate.
Volgens J. Pinel vindt de ontwikkeling van het zenuwstelsel bovendien niet enkel in de baarmoeder plaats. Het begint bij de conceptie en kent zijn einde pas wanneer iemand volwassen is. Dat in gedachten houdende is het normaal dat kinderen vatbaar zijn voor neuropsychologische schade tijdens hun jeugd.
Een publicatie genaamd Review of the Neuropsychology of Childhood Abuse: Neurobiology and the Neuropsychological Profile of Abuse Victims During Childhood geeft ons wat relevante informatie hierover. Hierin wordt uitgelegd dat verbale mishandeling in de kindertijd aandachts- en geheugenproblemen kan veroorzaken. Bovendien levert het ook problemen op met taalontwikkeling en algehele intellectuele ontwikkeling. Op zijn beurt kunnen al deze dingen leiden tot problemen omtrent schoolprestaties.
“Hersenveranderingen op functioneel en structureel niveau lijken het toekomstig neuropsychologisch functioneren van slachtoffers van kindermishandeling te voorspellen.”
-Davis, A.S., Moss, L.E., Nogin, M., Webb, N. in Neuropsychology of Child Maltreatment and Implications for School–
Welnu, op welke manieren verbergen we het en geven we het andere namen? Soms noemen we het ‘leren’, ‘opvoeden’ en ‘ons best doen’.
De schuld ligt bij de straf
Veel ouders weten niet hoe ze hun kind kunnen opvoeden zonder het slechte te benadrukken. Wanneer het kind vervolgens iets goed doet, blijft dat onbesproken. Dat komt omdat zulke ouders denken dat dat simpelweg is hoe het hoort. Als het kind er vervolgens zelf over begint, reageren de ouders met iets in de richting van: “Dat is hoe het hoort.”
Enkel en alleen focussen op het negatieve heeft in deze kwetsbare levensfase echter serieuze consequenties. Sterker nog, vaker dan niet laten de ouders het niet alleen bij het aanwijzen van wat het kind fout heeft gedaan. Ze praten ze ook nog een schuldgevoel aan omdat ze de ouders boos hebben gemaakt. Hieraan kunnen we ook nog een slechte woordkeuze toevoegen waarmee de ouders hun kind bejegenen.
Het vergelijken van twee kinderen of iets zeggen als “wat ben je toch dom,” klinkt misschien onschuldig. Het kan ook goed te verklaren zijn als de ouder zich zo geïrriteerd voelde, dat hij zijn geduld bijna verloor. Deze voorgaande dingen kunnen echter bijzonder snel (en met gemak) een litteken achter laten op de geest van een kind. Dit geldt vooral wanneer dit soort dingen met enige regelmaat gebeuren.
Beschadigd zelfbeeld
Beeld je bijvoorbeeld eens in dat je kind probeert een wiskundeprobleem op te lossen. Jij noemt hem ‘dom’ omdat het hem niet zo snel lukt. Tegelijkertijd benadruk je dat het zijn vrienden wel gewoon lukt. In dit geval zal het kind zichzelf als ‘slecht in wiskunde’ zien. Daarnaast zullen ze geloven dat ze een slechtere student zijn dan de bovengenoemde vriend.
Zo’n kind zal ook onmiddellijk denken dat hij hier niks aan kan doen. Wiskunde wordt vanaf dat moment afgewezen en als een irritant schoolvak gezien. Wellicht ontwikkelt hij zelfs een zekere faalangst. Hierdoor zal zelfs de meest geringe mislukking ervoor zorgen dat hij opgeeft omdat hij zichzelf simpelweg als ‘onbekwaam’ ziet.
Wat voor een soort zelfbeeld verwachten we dat een kind zal ontwikkelen na onderworpen te zijn aan dit soort gedrag? Laten we niet vergeten dat tijdens de kindertijd, de identiteit van een kind nog volop in ontwikkeling is. Deze identiteit kan aangetast worden door gedachten als “ik ben waardeloos.” Dit kan gepaard gaan met gedachten als “het is mijn schuld dat papa en mama boos zijn,” of “ik kan ook niks goed doen,” of “ik ben dom.” Het kind kan denken dat hij het slechtste verdient, wat uiteindelijk in de weg zal staan van het opbouwen van een gezonde hoeveelheid zelfvertrouwen.
“… wat schadelijke acties zijn, vooral de verbale soort, waarbij het kind steeds te horen krijgt dat hij verfoeilijk, lelijk of stom is. Of hij krijgt het gevoel een ongewilde last te zijn. Misschien wordt hij niet eens bij zijn naam genoemd. In plaats daarvan wordt hij wellicht ‘jij daar,’ ‘idioot’ of iets anders beledigends genoemd.”
–Abused Children, Kempe en Kempe (1979)-
Onze eigen emoties hanteren
Zoals we kunnen zien, beïnvloedt verbale mishandeling tijdens de kindertijd kinderen wel degelijk. Dit doet het in een aantal belangrijke manieren. We moeten hier overigens bij vermelden dat ouders zich vaak niet bewust zijn van wat ze allemaal op hun kinderen projecteren. Zo wordt hun werkfrustratie, verhoogde stressniveau, relatieproblemen of de last van hun verantwoordelijkheden wellicht (zonder dat ze het zelf doorhebben) op hun kinderen gestort. Dit wordt dan gedaan door hun taalgebruik en intonatie. Hou dit in geachten als je wilt dat je kind gelukkig opgroeit!
Het belangrijk je emoties te leren hanteren. We moeten ook empathie richting onze kinderen kunnen vertonen en bovenal op een positieve manier met leren communiceren. Neem hierbij hun zelfbeeld in acht. We willen ze immers niet laten opgroeien tot timide, verdrietige volwassenen. Dit zullen volwassenen zijn die zichzelf niet in staat achten succesvol te zijn en die (op de lange termijn) de lat te laag leggen voor zichzelf.