Therapeutische fotografie: foto's kunnen je helpen genezen

Achter elke foto schuilt een verhaal, een intentie en zelfs een gevoel. In dit artikel hebben we het over het soort therapie waarbij gebruik wordt gemaakt van foto's.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Yurdey Fernanda Herran Murillo.

Laatste update: 20 maart, 2023

Foto’s maken deel uit van het dagelijks leven. Je hoeft tegenwoordig inderdaad geen professioneel fotograaf meer te zijn om een goede camera te hebben. In feite hebben we die van ons bijna allemaal bij ons op ons mobieltje. Het is vanwege deze toegankelijkheid dat we het willen hebben over therapeutische fotografie.

Fotografie kan een middel zijn om de geestelijke gezondheid en het welzijn te bevorderen. Het kan je helpen om een gesprek te voeren, zowel met jezelf als met anderen (psycholoog, therapeut, groepen, enz.). Dat komt omdat visuele elementen ervaringen communiceren die moeilijk onder woorden te brengen zijn.

Je hoeft geen professioneel fotograaf te zijn

Fotografie gebruiken als communicatievorm vereist geen voorkennis of ervaring met camera’s. Integendeel, deze techniek vergemakkelijkt symbolische verkenning. Het stelt je in staat je eigen gevoelens te benaderen, en je eigen interpretaties in twijfel te trekken en te verzoenen.

Therapeutische fotografie gebruikt projectie als hulpmiddel. Het vermijdt afweermechanismen, zoals filters, excuses, rationalisaties, enz. Een van de pioniers ervan is de Canadese psychotherapeute Judy Weiser. Zij identificeerde vijf technieken in de therapeutische fotografie. We zullen ze hieronder toelichten.

1. Door jou gemaakte foto’s

Door de foto te maken, vergroot je je mogelijkheid om de werkelijkheid te interpreteren. Op de een of andere manier kun je de werkelijkheid samenvoegen met jouw manier van zijn en je verbinden met en kijken naar de wereld om je heen. Bovendien kan het nemen van foto’s je helpen de behoeften van de mensen om je heen te identificeren.

In therapeutische ruimten kunnen foto’s worden gebruikt als metaforen en symbolen om de betekenis uit te drukken van de plaatsen, dingen en thema’s die erin voorkomen.

2. Zelfportretten

In therapie kun je met deze techniek werken aan je zelfbeeld en eigenwaarde. Dat komt omdat zelfportretten confrontatie mogelijk maken, en zelfgemaakte foto’s kunnen een weg zijn voor emotionele expressie.

Het zelfportret kan je helpen om pijnlijke en kwetsbare ontmoetingen met jezelf onder ogen te zien. Deze ontmoetingen kunnen een positief effect hebben op je zelfbeeld als je ze uitvoert met een therapeut die op de hoogte is van je specifieke problemen. Zelfkennis vergemakkelijkt assertiviteit. Bovendien helpt het je om zowel je sterkste als je zwakste punten te identificeren.

3. Foto’s waar je op staat, genomen door anderen

Met deze techniek kun je delen van jezelf zien die bij andere manieren van zelfobservatie buiten beeld blijven. Bijvoorbeeld, je profiel of je achteraanzicht, of hoe je eruit ziet als je slaapt of midden in de beweging bent, enz.

Dit soort foto’s stelt je in staat jezelf te zien vanuit ongewone en bevoorrechte gezichtspunten. In feite kun je jezelf zien vanuit het perspectief van anderen. Er is niet één waarheid over wie je bent. Immers, de foto’s waarop je verschijnt kunnen sterk variëren, en geen enkele is echter dan de andere. Ze tonen allemaal veel verschillende ‘waarheden’ over jouw identiteit.

4. Door jou verzamelde foto’s

Het bewaren van foto’s is nuttig voor het creëren van interne paden die tot begrip leiden. In feite is het verzamelen van foto’s een middel tot zelfonderzoek door middel van metaforen. Bovendien kunnen foto’s helpen om bepaalde complexe inhoud met betrekking tot rede en emotie uit te drukken.

De foto’s die je verzamelt zeggen meestal iets over jou. Misschien omdat je ze, alleen al door ze gemaakt te hebben, al een speciale betekenis hebt meegegeven.

5. Familiealbums

Familiealbums zijn niet zomaar boeken, het zijn voor altijd bevroren momenten in de tijd. Het is alsof ze ‘leven’ en op dit moment bestaan. Een album moedigt je aan om je leven te verkennen en je persoonlijke geschiedenis te ontdekken via je familieleden. Wie zijn/waren zij? Wie waren hun ouders? Hoe waren de relaties tussen hen?

Onthoud tenslotte dat therapeutische fotografie kan problemen verminderen. Anderzijds kan het gewoon een preventieve activiteit zijn om je geestelijke gezondheid te helpen versterken en je persoonlijke groei te bevorderen.