Theorieën over liefde

Liefde is verklaard vanuit verschillende disciplines, waarvan de psychologie er een is. Hier stellen we drie van de interessantste psychologische theorieën rond dit gevoel voor.
Theorieën over liefde
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 13 juli, 2022

Liefde is een van de meest complexe gevoelens van de mens. Dat blijkt uit het aantal conceptualiseringen dat er omheen gemaakt is. Inderdaad hebben verschillende specialisten, psychologen, sociologen, biologen, en nog meer, verschillende theorieën over liefde ontwikkeld. Toch blijft het een gevoel dat moeilijk tot een theoretische verklaring te herleiden is.

In dit artikel bekijken we enkele van de erkende theorieën over liefde binnen het veld van de psychologie. Er moet echter opgemerkt worden dat deze lijst niet uitputtend is. In feite hebben zowel de psychologie als andere disciplines andere theorieën die even interessant zijn.

Enkele theorieën over liefde volgens de psychologie

In de psychologie zijn verschillende theorieën over liefde geformuleerd. Tot de meest erkende behoren onder andere de volgende theorieën.

1. Driehoekstheorie van de liefde

Een van de meest erkende theorieën van de liefde is die, voorgesteld door de psycholoog Robert Sternberg. Hij definieert liefde in termen van drie componenten:

  • Intimiteit. Het verwijst naar de gevoelens binnen een relatie die nabijheid, binding, verbinding, vertrouwen, vriendschap, en genegenheid bevorderen.
  • Hartstocht. Het intense verlangen naar vereniging met de ander. Het omvat gevoelens van lichamelijke aantrekkingskracht, seksueel of romantisch verlangen, en psychologische opwinding.
  • Verbintenis. Het besluit om van een ander te houden en de verbintenis om die liefde in stand te houden. Het houdt in dat je de relatie in goede en slechte tijden in stand houdt.

Combinaties van deze drie componenten resulteren in verschillende soorten liefde. Bijvoorbeeld, het combineren van intimiteit en betrokkenheid resulteert in meelevende liefde. Anderzijds leidt het combineren van hartstocht en intimiteit tot romantische liefde.

Volgens Sternberg zijn relaties die op twee of meer elementen gebaseerd zijn, duurzamer dan die welke op een enkele component gebaseerd zijn. Hij gebruikt de term consummate love om de combinatie van intimiteit, hartstocht, en verbintenis te beschrijven. Sternberg stelt dat deze vorm van liefde het sterkst is en het langst standhoudt. Het is echter ook de minstvoorkomende.

Slapend stel
Volgens Sternberg moet er voor ware liefde sprake zijn van drie componenten: intimiteit, hartstocht en verbintenis.

2. Medelijdende liefde versus hartstochtelijke liefde

Elaine Hatfield is sociaal psychologe en hoogleraar aan de Universiteit van Hawaii. Zij beweert dat er twee soorten romantische liefde zijn:

  • Medelevende liefde. Ook wel complementaire liefde genoemd, ze wordt gekenmerkt door wederzijds respect, gehechtheid, vertrouwen, en genegenheid. Ze ontwikkelt zich meestal uit wederzijds begrip en gedeeld respect bij het paar.
  • Hartstochtelijke liefde. Dit wordt gekenmerkt door gevoelens zoals intense emoties, seksuele aantrekkingskracht, bezorgdheid, en genegenheid. Als deze intense emoties wederkerig zijn, voelen mensen zich opgetogen en voldaan. Als ze niet wederkerig is, treden gevoelens van neerslachtigheid en wanhoop op. Hatfield suggereert dat dit type liefde vergankelijk is en meestal tussen zes en 30 maanden duurt. Na deze periode wordt het medelijdend.

In het algemeen wordt hartstochtelijke liefde gekenmerkt door haar intensiteit, terwijl meelevende liefde gekenmerkt wordt door haar mate van intimiteit.

Het is belangrijk op te merken dat mensen die in meelevende liefde zijn nog steeds hartstochtelijk voor elkaar voelen, maar de intensiteit voelt over het algemeen minder overweldigend en dringend. In feite houdt deze vorm van liefde in dat je diep om de ander geeft, hem of haar echt kent, en aan hem of haar toegewijd bent, zowel in goede als in slechte tijden.

3. Het kleurenwiel model

Psycholoog, John Lee, heeft een boek geschreven Colors of Love: An Exploration of the Ways of Loving. Hierin stelt hij een andere theorie over liefde voor. Hij vergelijkt de stijlen van liefde met het kleurenwiel. In feite beweert hij dat, net zoals er drie primaire kleuren zijn, er ook drie primaire stijlen van liefde zijn. Ze zijn als volgt:

Eros

De term eros komt van het Griekse woord dat ‘hartstochtelijk’ of ‘erotisch’ betekent. Lee beschrijft deze stijl als sensueel, intens, en vol hartstocht. Erotische minnaars streven naar seksuele bevrediging en esthetisch genot voor beide partijen.

Ludus

Het betekent ‘spel’ of ‘school’ in het Latijn. Deze liefdessoort verwijst naar hen die liefde zien als het verlangen om plezier met elkaar te hebben. Ze genieten van zowel binnen- als buitenactiviteiten, plagen elkaar en halen onschuldige streken met elkaar uit.

Ze raken zelden of nooit te betrokken en kunnen vaak meer dan één partner tegelijk hebben.

Storge

Het komt van de Griekse term die ‘natuurlijke genegenheid’ betekent. Ze wordt vaak vertegenwoordigd door gezinsliefde tussen ouders en kinderen, broers en zussen, en uitgebreide familieleden. Ze kan ook ontstaan uit vriendschap, wanneer mensen die interesses en verbintenissen delen geleidelijk genegenheid voor elkaar ontwikkelen.

Lee stelde ook voor dat, net zoals primaire kleuren gecombineerd kunnen worden tot complementaire kleuren, deze drie primaire liefdesstijlen gecombineerd kunnen worden tot negen secundaire liefdesstijlen.

Secundaire liefdesstijlen

  • Manie (Eros + Ludos). Deze liefdessoort heeft de neiging het paar in een soort waanzin en obsessie te drijven. Manische minnaars spreken namelijk over hun partner in bezittelijkheden en superlatieven. Ze hebben namelijk het gevoel dat ze hen ‘nodig’ hebben. In overdaad gaat manie over in obsessie of codependency.
  • Pragma (Ludos + Storge). Dit is een handige vorm van liefde. Pragmatische minnaars willen waarde in hun partner vinden en willen uiteindelijk met hen naar een gemeenschappelijk doel toewerken. Het praktische en realistische van pragmatische liefde draagt vaak ook bij tot de lange duur van de relatie. Tenminste, zolang gemeenschappelijke doelen en waarden in de loop van de tijd gedeeld blijven worden.
  • Agape (Eros + Storge). Afgeleid van het Grieks, voor ‘altruïstische liefde‘. Lee beschrijft agape als de zuiverste vorm van liefde. Ze is gebaseerd op een onwrikbare inzet en onbaatzuchtige en onvoorwaardelijke liefde. De minnaar ontleent meer plezier aan het geven dan aan het ontvangen. Bovendien blijven ze hun partner trouw om hem geen pijn te bezorgen. Ook zullen ze vaak geduldig wachten tot hun partner terugkeert na een breuk (Spaanse link).
Stel knuffelt
Volgens Lee is ware liefde blauw, rood en geel.

Tertiaire liefdes

Lee definieert negen soorten tertiaire liefde die combinaties zijn van de vorige zes soorten liefde. Elke combinatie omvat een primaire en een secundaire.

  • Manische eros.
  • Agapische eros.
  • Pragmatische eros.
  • Manische ludus.
  • Agapische ludus.
  • Pragmatische ludus.
  • Manische storge.
  • Agapische storge.
  • Pragmatische storge.

Hoewel Lee elk van de tertiaire soorten liefde benoemde, vond hij nooit voldoende bewijs om ze volledig van elkaar te onderscheiden.

Deze theorieën over liefde suggereren dus dat we deze emotie niet allemaal op dezelfde manier ervaren. Zelfs dezelfde stijl kan ook met verschillende niveaus en intensiteit ervaren worden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit het uiterst moeilijk maakt om het complexe gevoel van liefde in slechts één theorie te verklaren.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Hatfield E, Walster W. A New Look at Love. Estados Unidos: University Press of America; 1985.
  • Lee J. Colours of Love: An Exploration of the Ways of Loving. Estados Unidos: New Press; 1973.
  • Martínez G, Carreño M. Teoría de Sternberg sobre el amor. Análisis empírico. Psicothema [Internet]. 1993 [consultado 9 agosto 2021]; 5(1): 151-167. Disponible en: http://www.psicothema.com/psicothema.asp?id=1135

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.