Tekenen dat een rouwende persoon psychologische hulp nodig heeft

Verdriet is een van de moeilijkste ervaringen die mensen meemaken. Maar hoe weet je of dit proces leidt tot een pathologische toestand die professionele aandacht nodig heeft?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 02 juli, 2023

Heb je ooit het gevoel gehad dat je wereld stopte met draaien omdat je iemand verloor? Dat het leven doorging, maar dat je geen kracht had om door te gaan? Dit zijn het soort momenten waarop traagheid niet genoeg is en we gewoon moeten stoppen omdat wat er is gebeurd zo’n immense emotionele impact heeft gehad. Dit is rouw. Een rouwende persoon heeft vaak professionele interventie nodig.

Mensen herstellen meestal geleidelijk na een belangrijk verlies. Het kan echter zijn dat ze dat niet alleen kunnen. Dan ontstaat de behoefte aan gespecialiseerde hulp. Dit is psychologische therapie. Het wordt emotionele rehabilitatie genoemd.

De rouwende persoon wil terug naar hoe het vroeger was, toen hij de gebruikelijke dagelijkse frustraties aankon en kon verdragen. Ze willen terug kunnen genieten van hun prestaties, vreugde en verrassing kunnen voelen en weer nieuwsgierig worden naar het leven.

Ze willen terug naar een leven dat niet pijnlijk is. Maar daarvoor hebben ze geloof en hoop nodig. Ze moeten het deel van zichzelf herontdekken dat ze verloren toen ze voor het eerst dat vreselijke nieuws kregen.

Rouwen en psychologische hulp

Omgaan met het verlies van iemand is een individueel proces. Daarom heeft het geen zin voor de rouwende om zichzelf met anderen te vergelijken.

Bovendien volgt niet iedereen het gebruikelijke pad van rouw of komt elke fase tegen (ontkenning, boosheid, onderhandelen, depressie en acceptatie). Ze kunnen bijvoorbeeld flashbacks ervaren en merken dat hun emotionele reis langer duurt dan ze hadden gehoopt.

Langdurige rouwstoornis is nu opgenomen in de laatste herziening van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR).

Een review (Engelse link) uitgevoerd door de Universiteit van New York benadrukt het belang van dit kenmerk om te weten wanneer in te grijpen in het rouwproces. Een reeks constructen die het onderscheiden van het normale rouwproces moeten worden aangepakt.

Om te weten of een nabestaande interventie nodig heeft, is het essentieel om te zien of er een duidelijke verslechtering en disfunctie is in hun belangrijkste vitale gebieden.

Ze moeten een psycholoog raadplegen als ze na een jaar rouwen nog steeds niet in staat zijn om te werken en hun basisverantwoordelijkheden op te nemen. Ook als ze weigeren het verlies van hun geliefde te accepteren. Natuurlijk kunnen ze al eerder hulp zoeken, maar de meest geaccepteerde klinische richtlijnen vermelden deze specifieke symptomen.

Hoe je kunt herkennen wanneer een rouwende persoon psychologische hulp nodig heeft

Degenen die op een meer traumatische manier met verlies omgaan, vertonen bepaalde symptomen. Daarom moet je misschien weten of wat je ervaart normaal is of niet.

Lijden door het verlies van een belangrijk persoon is complex. Er is geen juiste manier om dit proces te doorlopen. Het is een unieke en persoonlijke reis. Het eindigt met acceptatie wanneer de rouwende persoon erkent dat het leven door moet gaan. Ze houden hun band met de overledene in stand door middel van hun herinneringen.

Als je wilt weten of ingrijpen nodig is bij verdriet, kijk dan naar de volgende tekenen.

1. Ze geven zichzelf de schuld van het verlies van hun dierbare

Het verschil tussen normale rouw en bevroren of langdurige rouw is dat bij de laatste de negatieve emoties en gedachten constant zijn. De lijder kan geen verlichting vinden en de schuldgevoelens en het idee dat ze verantwoordelijk zijn voor wat er is gebeurd, blijven aanhouden.

Hun gedachten draaien zich om en vallen ten prooi aan pijnlijke beelden van wat ze hadden kunnen doen om hun verlies te voorkomen. Het zal je niet verbazen dat dit een uitputtend ziektebeeld is dat hun lijden verergert.

2. Er is een jaar voorbij gegaan en ze zijn nog steeds in ontkenning

Hoewel niet is vastgelegd hoe lang rouw moet duren, wordt verwacht dat iemand na een jaar het verlies van zijn dierbare op zijn minst heeft geaccepteerd. In de meest pathologische gevallen tonen sommige patiënten echter nog steeds ongeloof over wat er is gebeurd. Ze accepteren het gewoonweg niet.

3. Hun leven is gevuld met het verlangen om bij hun geliefde te zijn

Als ze nog steeds het gevoel hebben dat ze bij hun geliefde willen zijn, hebben ze waarschijnlijk psychologische hulp nodig. Het is duidelijk dat ze zich om te beginnen zo voelden. Per slot van rekening stortte hun hele wereld om hen heen in en moesten ze proberen te integreren wat er was gebeurd.

Maar als de tijd voorbij is en ze nog steeds een duidelijk apathische en ongemotiveerde houding ervaren, de eenzaamheid opzoeken en nog steeds verlangen om bij hun dierbare te zijn, dan hebben ze hulp nodig.

4. Ze zijn voortdurend overstuur

Ongeorganiseerde of pathologische rouw betekent dat het individu moeite heeft met het reguleren van hun negatieve emoties. Gevoelens van angst, niet weten wat er gaat gebeuren, de afwezigheid van hun geliefde en hun indringende pijn worden onoverkomelijke obstakels.

5. Ze genieten nergens van

Als ze anhedonie ervaren, hebben ze waarschijnlijk gespecialiseerde hulp nodig. Anhedonie betekent dat ze niet in staat zijn om plezier te voelen of te genieten van ervaringen die voorheen bevredigend waren. Bovendien zijn ze niet geïnteresseerd in hun sociale contacten of de hobby’s waar ze vroeger van genoten.

6. Ze vinden het onmogelijk om hun verplichtingen te hervatten

Op een gegeven moment moeten ze weer aan het werk. Ze kunnen er echter achter komen dat ze hun werk niet meer op dezelfde manier kunnen doen. Dit leidt tot talloze moeilijkheden en progressieve psychosociale slijtage. Bovendien worden hun sociale relaties aangetast en zullen ze moeite hebben om hun basistaken uit te voeren, zoals de zorg voor hun huis en gezin.

7. Ze vertonen vermijdingsgedrag

Vermijdingsgedrag is een ander teken dat de rouwende persoon psychologische hulp nodig heeft. In dit geval zijn ze niet in staat om hun verantwoordelijkheden te nemen, dus annuleren ze plannen en gaan ze tal van activiteiten uit de weg. In feite kunnen ze zich nergens toe verbinden omdat hun gedachten ergens anders zijn en hun emotionele pijn van het verlies alles op hun pad vernietigt.

8. Hun gezondheid gaat achteruit

De gezondheid van de rouwende persoon kan eronder lijden. Als dit het geval is, mogen ze niet alleen gelaten worden omdat het nog verder kan verslechteren, vooral als ze lijden aan langdurig verdriet. Als dit het geval is, kunnen ze last krijgen van eet- en slaapstoornissen en misschien zelfs somatische aandoeningen.

9. Suïcidale gedachten

Een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd door het Amerikaanse Instituut voor Cognitieve Therapie laat zien hoe suïcidale gedachten kunnen opkomen tijdens rouw. Je moet waakzaam zijn. Als iemand in je omgeving (of zelfs jijzelf) deze ideeën ervaart, aarzel dan niet om hulp te vragen.

Hoe je een rouwende persoon kunt helpen

Hoe graag je een rouwende persoon ook wilt helpen en hoeveel energie je ook wilt steken in pogingen om hem of haar verder te helpen, het zijn zij die de eerste stap zetten. Hier zijn echter enkele nuttige strategieën:

• Geef ze de optie om gespecialiseerde hulp te vragen.
• Stel voor dat ze eerst naar hun huisarts gaan zodat ze kunnen uitleggen hoe ze zich voelen.
• Indien nodig zal de huisarts hen behandelen en ook doorverwijzen naar een psychiater of psycholoog.
• Als ze sneller aandacht nodig hebben, adviseer ze dan om een afspraak te maken voor een privé psychologisch consult.
• Vertel ze dat je er voor ze bent en dat ze op je kunnen rekenen voor alles wat ze nodig hebben tijdens alle fasen van hun verdriet.
• Vertel ze dat er ook groepstherapieën zijn waar ze hun gevoelens kunnen delen met andere mensen die hetzelfde doormaken.

Tot slot is het waar dat rouw een normale ervaring is waar ieder mens op een bepaald moment doorheen moet. Toch komt verstarring in onopgelost verdriet in tien procent van de gevallen voor, volgens een onderzoek (Spaanse link) gepubliceerd in het Spaanse J ournal of Anesthesiology and Reanimation.

Tot slot, als jij of iemand in je naaste omgeving in deze situatie verkeert, aarzel dan niet om steun te zoeken bij je naaste omgeving en psychologische therapie aan te vragen.