Slapeloosheid behandelen met cognitieve gedragstherapie

Het is niet altijd makkelijk om slapeloosheid effectief te behandelen. In dit artikel leggen we daarom uit hoe cognitieve gedragstherapie kan helpen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Francisco Pérez.

Laatste update: 27 december, 2022

In dit artikel vertellen we je hoe je slapeloosheid behandelen kunt met cognitieve gedragstherapie. Misschien heb je het gevoel alsof je alles al hebt geprobeerd om je slapeloosheid te behandelen, maar heeft niets geholpen.

Milde slapeloosheid kan erg frustrerend zijn en ernstigere gevallen van slapeloosheid kunnen zelfs zeer slopend zijn. Als je op zoek bent naar een effectieve oplossing, is het misschien goed om te weten dat psychologische behandeling veel effectiever kan zijn dan populaire middelen tegen slapeloosheid.

Slapeloosheid is een veelvoorkomend probleem dat vaak verkeerd wordt behandeld. Statistisch gezien lijdt ongeveer 6% van de volwassen bevolking aan slapeloosheid zoals gedefinieerd door het diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen (DSM-5). Bovendien geeft 12% van de mensen die lijden aan slapeloosheid aan dat het hun dagelijkse activiteiten raakt.

Wat is de definitie van slapeloosheid?

Slapeloosheid is een slaapstoornis. Iemand die last heeft van slapeloosheid heeft moeite om in slaap te vallen of om in slaap te blijven. Ook kan het zijn dat hij iedere ochtend zeer vroeg wakker wordt. Deze stoornis kan het moeilijk maken om normaal te functioneren en heeft aanzienlijke negatieve gevolgen voor de gezondheid.

Bovendien kan slapeloosheid allerlei psychologische en medische aandoeningen veroorzaken. Het is daarom belangrijk om slapeloosheid op de juiste manier te behandelen. De DSM-5 stelt dat professionals in de geestelijke gezondheidszorg slapeloosheid moeten diagnosticeren als iemand niet in slaap kan vallen of in slaap kan blijven.

Om gediagnosticeerd te worden met slapeloosheid, moet je slapeloosheid je activiteiten overdag beïnvloeden. Bovendien mag er geen sprake zijn van een andere medische of psychiatrische aandoening die het probleem beter kan verklaren.

Om slapeloosheid te diagnosticeren, moet een patiënt meer dan 30 minuten nodig hebben om in slaap te vallen of gedurende de nacht meerdere malen wakker worden. Als dat minstens drie nachten per week gebeurt gedurende een periode van minstens zes maanden, kunnen we spreken van slapeloosheid.

Slapeloosheid behandelen met cognitieve gedragstherapie

Meerdere studies geven aan dat cognitieve gedragstherapie erg effectief kan zijn om slapeloosheid te behandelen. Deze vorm van therapie kan erg langdurige resultaten opleveren als er sprake is van een goede follow-up.

Artsen schrijven verschillende soorten recepten voor om slapeloosheid tegen te gaan. Deze omvatten benzodiazepines, niet-benzodiazepine hypnotica, antidepressiva en antihistaminica zoals difenhydramine en doxylamine.

Er is echter bewijs dat patiënten beter reageren op niet-medicamenteuze behandelingen voor slapeloosheid. Deze behandelingen hebben vaak ook een langduriger effect. In dit geval heeft cognitieve gedragstherapie bewezen een zeer effectieve en veelbelovende behandeling te zijn.

Deze vorm van therapie is uniek omdat het zich richt op slaap. De therapie duurt relatief kort in vergelijking met andere soorten psychotherapie en de patiënt speelt een zeer actieve rol in zijn behandeling. Het fundamentele doel van cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid is om de patiënt te helpen beter te slapen en overdag beter te functioneren.

Om deze doelen te bereiken, biedt de psycholoog de patiënt directe begeleiding. Het is echter de patiënt zijn eigen verantwoordelijkheid om de aanbevelingen van zijn psycholoog ook thuis op te volgen.

Hoe behandelen psychologen slapeloosheid met cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie richt zich op de gedrags- en cognitieve processen die slapeloosheid veroorzaken. Het doel is om deze processen terug te draaien. De behandeling heeft ook een tijdslimiet. Doorgaans heeft een patiënt zes tot acht sessies van 50 minuten met zijn psycholoog nodig.

Tijdens de eerste sessie legt de psycholoog de behandeling uit aan de patiënt en praat hij ook over wat er allemaal bekend is over slaap- en circadiane ritmen. Tijdens deze sessie vertelt de patiënt ook zijn doelen aan de psycholoog.

De volgende drie sessies zijn gewijd aan het behandelen van de slaapproblemen van de patiënt, de aandacht die hij besteedt aan zijn symptomen, veiligheidsgedrag en energie overdag.

Tijdens de vijfde, zesde en zevende sessie worden er kwesties behandeld als ontspanning, slaaphygiëne, dag- en nachtroutines enzovoort. Tot slot is de achtste sessie gericht op het voorkomen van terugvallen.

Wanneer je met een nieuwe psycholoog begint aan cognitieve gedragstherapie om je slapeloosheid te behandelen, zal de psycholoog je eerst evalueren. Hij zal je medische geschiedenis bekijken, evenals de geschiedenis van je slapeloosheid en de ernst ervan.

Deze eerste sessie bevat daarom verschillende componenten die van cruciaal belang zijn voor je behandeling. Vervolgens geeft de psycholoog je een samenvatting en indeling van de behandeling. Ook zal hij met je praten over jouw specifieke geval en de basis slaappatronen en -processen uitleggen.

Tot slot

Het laatste wat je tijdens je eerste sessie bij de psycholoog doet, is het identificeren van de gedrags- en cognitieve processen die je moet aanpakken om je slapeloosheid te behandelen. Als je klaar bent met je behandeling, neem je zelf alle technieken en hulpmiddelen door die je hebt geleerd om je slapeloosheid te overwinnen en terugval te voorkomen.