Overtraining maakt mensen meer impulsief
Lichaamsbeweging heeft veel voordelen voor je lichaam en geest. Het verbetert je conditie, versterkt je spieren, maakt je huid strakker en bovendien is het goed voor je cardiovasculaire systeem en zelfs voor je cognitieve vermogen. Overtraining maakt mensen echter impulsiever en kan negatieve gevolgen hebben.
Er zijn veel problemen die je kunt krijgen als je overtraint met weinig rust tussendoor. Sporten kan bijvoorbeeld een verslaving worden. Andere veelvoorkomende aandoeningen zijn spierdysmorfie en verslaving aan hardlopen.
Ook kan het leiden tot:
- spierblessures
- hart- en ademhalingsproblemen
- verslechtering van het immuunsysteem
- gewrichtsveroudering
- overtrainingssyndroom
Overtraining maakt mensen impulsiever
Soms gaat sporttraining een beetje te ver en escaleert het in overtraining of het overtrainingssyndroom. Dit syndroom is vergelijkbaar met een burn-out op het werk en de prestaties van de sporter nemen sterk af, zelfs wanneer hij rust neemt. Het manifesteert zich dan ook met een reeks fysieke en psychologische symptomen.
Je kunt onderscheid maken tussen fysieke en mentale overtraining door alleen al naar de symptomen te kijken, namelijk zoals we hieronder beschrijven.
Fysieke overtraining
De fysieke en fysiologische symptomen die zich bij dit syndroom kunnen manifesteren zijn onder andere:
- verhoogde bloeddruk en hartslag
- hoge lichaamstemperatuur
- hypertensie
- gewichtsverlies en verminderde eetlust
- gastro-intestinale stoornissen
- spierpijn
- vatbaarheid voor infecties en verminderde afweer
- verhoogd cortisol
- toename van vetzuren
- een afname van ijzer, hemoglobine, en/of glycogeen
- mentale overtraining
Daarnaast kunnen de volgende psychologische symptomen optreden:
- stemmingswisselingen
- vermoeidheid en uitputting
- angstgevoelens
- snel geïrriteerd raken
- gebrek aan concentratie
- laag gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen
- verlies van libido
- slaapstoornissen (Engelse link)
Bovendien is in een recente studie ontdekt dat overmatige training kan leiden tot een verhoogde impulsiviteit. Dit feit heeft niet enkel invloed op deze eigenschap, maar het kan ook zeer negatieve gevolgen hebben voor het gedrag en de gezondheid.
Impulsiviteit is een eigenschap die leidt tot snel, onverwacht en buitensporig handelen wanneer men geconfronteerd wordt met interne of externe stimuli. De persoon handelt dus zonder na te denken of de gevolgen te overwegen.
Het onderzoek
Afgelopen september publiceerde een Franse onderzoeksgroep een onderzoek naar de gevolgen van overtraining op impulsiviteit. Meer specifiek, hoe overtraining de cognitieve controle beïnvloedt.
Daartoe onderzochten zij in totaal 37 triatleten, die zij in twee groepen werden verdeeld:
- de overtrainingsgroep
- de controlegroep
Dan verhoogden 19 van hen de duur van de training met 40% in elke sessie gedurende drie weken, terwijl de andere 19 trainden zoals gebruikelijk gedurende dezelfde periode.
Na de experimentele weken van training (van gebruikelijke of overbelaste intensiteit) kregen de deelnemers nog een evaluatiesessie. De onderzoekers verdeelden deze sessies als volgt:
- Gedurende 50 minuten voerden de atleten cognitieve controletaken uit afgewisseld door drie besluitvormingstaken, binnen een mri-machine. Daar moesten ze kiezen tussen twee economische beloningen: een onmiddellijke en een lange-termijnbeloning.
- Een fietssessie van 45 minuten op maximale snelheid om de effecten van overbelaste training op te wekken. Onderzoekers waren daarbij dus op zoek naar tekenen van vermoeidheid.
- Daarna nog eens 50 minuten dezelfde cognitieve taken uitvoeren en beslissingen nemen als in het eerste blok.
Zo observeerden de onderzoekers dus de prikkelbaarheid van de hersenschors, de prestaties in specifieke taken, en de voorkeur voor onmiddellijke of uitgestelde beloningen.
Wat hebben zij gevonden?
De onderzoekers waren geïnteresseerd in de activiteit van de cerebrale cortex gerelateerd aan impulsiviteit en de resultaten in de taak van tijdelijke beslissingen. Er werden cognitieve taken opgenomen, voornamelijk om het genoemde hersengebied te activeren.
Toen zij de hersenactiviteit na 45 minuten acute training vergeleken met de activiteit in het eerste deel van de sessie, vonden zij een afname van de activiteit van de laterale prefrontale cortex tijdens het nemen van beslissingen, niet van de cognitieve prestaties.
Dit betekent dat overtraining een negatief effect heeft op subjectieve besluitvormingstaken, waarbij bronnen worden verbruikt en de besluitvorming wordt belemmerd.
Ook stelden zij vast dat overtrainde triatleten een grotere voorkeur vertoonden voor beloningen van geringere omvang, maar eerder in de tijd in diezelfde taak, in vergelijking met de controlegroep en met hun eigen niveau vóór de overbelasting.
Gevolgen van overtraining voor de gezondheid
Deze resultaten zijn in verschillende opzichten relevant, namelijk:
- Enerzijds helpt cognitieve controle, in tegenstelling tot impulsiviteit, mensen om taken op een gerichte en bewuste manier uit te voeren. In de sport leidt minder cognitieve controle tot een groter gevoel van zekerheid, waardoor het lichaam over zijn grenzen wordt gejaagd. Niet stoppen of rusten wanneer dat nodig is, of de voorkeur geven aan een meer onmiddellijke beloning, kan de sporter dus leiden tot riskanter gedrag en meer blessures.
- Aan de andere kant is de voorkeur voor onmiddellijke bevrediging vergelijkbaar met doping. Het is een high die het organisme aantast en langetermijndoelen in gevaar brengt. Daarom heeft het directe gevolgen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van een persoon.
Samenvattend kan worden gesteld dat, zoals bij de meeste activiteiten, geaccumuleerde vermoeidheid als gevolg van overtraining een negatieve impact kan hebben, zowel op korte als op lange termijn.
Daarom is het belangrijk gezonde gewoonten aan te nemen, zoals leren de juiste beslissingen te nemen en weten dat je je lichaam en je geest niet tot het uiterste moet drijven.