Ouderdom verrimpelt onze huid, maar een gebrek aan enthousiasme, onze ziel

Enthousiasme is de energie die ons ín en óp het spoor van geluk zet; het is de spattende passie om onze meest gedurfde ambities en de lokroep van ons hart zowel te volgen als te vertrouwen. Vanuit deze veerkracht en vitaliteit leven, omvat eveneens een houding van hoop en openheid, voor wat er dan ook op ons pad moge komen.

In ons dagelijks leven, vallen we vaak voor de verleiding van comfort, van vaste, veilige routines – aldus creëren we voorspelbare monotonie. Onze intrinsieke motivatie vlak af, vertoont tekenen van middelmatigheid, en we raken steeds verder verstrikt in een zelfgesponnen web van chronisch onbehagen en onvoldaanheid. Ons potentieel – tot innerlijke vreugde en vervulling – ligt echter in het blijven aangaan van positieve uitdagingen. Die in- en aspiratie, die begeesterende bevlogenheid, vormt bovendien de bron van holistisch ervaren eigenwaarde.

Als kinderen, hadden we van nature het vermogen om onze voorliefdes voorrang te verlenen, omdat die ons voldoening schonken, en om onszelf betrouwbaar te beschermen tegen de dingen die ons angst inboezemde. We gingen – vol verwondering – op avontuur uit, overtroffen onszelf, en raakten spontaan gefascineerd door de wereld om ons heen. Naarmate de jaren verstrijken, lijken we die gave en die gevoeligheid, langzaam te verliezen. Hoewel er – gelukkig –  ergens in ons, altijd een sprankje schwung blijft stralen, en de vonk, die ons weer in vuur en vlam kan zetten, nooit helemaal uitdooft.

Leven mét, en vanuít, enthousiasme

Een robuust opgetogen gemoed is niet aangeboren, noch genetisch gedetermineerd; integendeel, het heeft meer te maken met je instelling. Het is veeleer een deugd, een mentaliteit, die je derhalve ook kunt leren cultiveren. De voorbeelden – goed, slecht of gemiddeld – die we in onze jeugd om ons heen hebben gehad (denk aan docenten, vrienden, familie, leeftijdsgenoten enz.), beïnvloeden in hoge mate onze ontwikkeling, inclusief ons specifieke wereldbeeld.

Heb je ooit gericht gereflecteerd op, of zelfs live waargenomen hoe je vader en moeder  – over het algemeen, én in allerlei (concrete) situaties – omgaan met voor- en tegenspoed in hun leven? Het is absoluut mogelijk dat jij je hebt weten te bevrijden van hun karakteristieke actie- en reactiepatronen, maar je bent er – onvermijdelijk – wel door, of mee, besmet. Hun zogeheten ‘coping mechanismen’ blijven latent aanwezig, op de achter- of ondergrond van onze psyche. Daarom dienen we ons – als (jong)volwassenen – zeer scherp bewust te zijn van de keuzes die we maken, en waarom. Zodat we stress, tegenslag, en problemen op een andere, constructievere manier onder ogen kúnnen komen, en zúllen oplossen.

Door te leven vanuit enthousiasme word je een existentiële ontdekkingsreiziger: nieuwsgierig, en met open vizier, ga je de toekomst vol goede hoop tegemoet. Je verwelkomt emoties van divers pluimage, en bent niet bang om te experimenteren, om een beroep te doen op je inventieve inborst. Beschouw jij jezelf als een enthousiast persoon? Zo ja, dan heb je vast een uniek, en scheppend perspectief op jouw omgeving; je ziet overal originele details, neemt de tijd om subjectief stil te staan bij de indrukken die je onbevangen ontvangt, en geniet van de subtielste verrassingen die het leven je – gratis en voor niets – voorschotelt, of in de schoot werpt.

De scepsis van je afschudden

Door enthousiasme te internaliseren tot duurzaam optimistische geaard- en gezindheid, worden we minder vatbaar voor intern of extern geklaag, voor negativiteit, en voor het destructieve cynisme. Door, van binnenuit, een ons gunstig gestemde toekomst te visualiseren, zien we daadwerkelijk meer kansen in het verschiet liggen, en gríjpen we die ook, voortvarend. Het genereert een groot geloof in onszelf, om onze gedroomde bestemming te bereiken.

Dankzij zulk zelfvertrouwen, koester het, zijn we vindingrijk en veerkrachtig genoeg om iedere tegenwind – van één tot negen, en zelfs een storm of orkaan – te wéér- en dóórstaan. Dit is in lijn met Albert Bandura’s theorie van ‘zelfeffectiviteit’: een auto-perceptuele overtuigingsgraadmeter. Dat wil zeggen: in hoeverre je gelooft dát je (echt) gelooft dat je zus of zo voor elkaar kan en zal (en moet) krijgen.

Onze motivatie hangt namelijk nauw samen met zowel onze overtuigingen, als met onze verwachtingen, van wat we überhaupt – op eigen kracht – kunnen klaarspelen. We planten onze voeten stevig in de grond van gedegen geïnformeerde realiteitszin, onderscheiden helder de verschillende invalshoeken op de tuin van ons bestaan, en beoordelen haar vruchtbaarheid op basis van de innerlijke grondstoffen en gereedschappen die ons ter beschikking staan.

Enthousiasme als leermeester

Zoals we eerder al zeiden, in dit artikel, is enthousiasme niet slechts een zelfstandig naamwoord, maar een manier om naar het leven te kijken, een optimistische interpretatie van je omstandigheden die je helpt om gemotiveerd te raken, en beproevingen te overwinnen. Hoewel enthousiasme in meer of mindere mate geworteld kan zijn – van nature – in onze persoonlijkheid, of als geërfde karaktertrek, valt het wel degelijk te leren, en te trainen: bijvoorbeeld via affectieve meditatie.

Door iedere ervaring, en iedere gebeurtenis progressief te benaderen: als wijze les, als gelegenheid voor groei en verrijking, kunnen we een aanstekelijk enthousiaste houding ontwikkelen, die alles glans geeft. Een glans – of een gloed – die schijnt vanuit òns, niet per se vanuit de dingen zelf. Misère en moeilijkheden worden zo minder donker, minder zwaar: van half leeg naar half vol. We raken niet zo gauw ontmoedigd, en gaan geanimeerd de uitdaging aan, om pro-actief verbetering te brengen in de status quo.

Enthousiasme is ook een getuigenis van ons vermogen om lief te hebben. Als je maar diep genoeg doordringt in de directe, zuivere beleving van wat je overkomt, of overvalt, dan vind je daar een onbezoedelbare schoonheid, ongeacht hoeveel lagen modder je door moest om dat te onthullen. De grootste mijlpalen en doorbraken uit de geschiedenis van de mensheid, kennen in ongebreideld enthousiasme hun ware oorsprong. Dáárin ligt, en uit, het verlangen zich om onszelf eindeloos te overtreffen, steeds weer onze grenzen te verleggen en nieuwe ontdekkingen te doen.

Laten we leren van kinderen; om het enthousiasme weer – van binnenuit –  vrijuit te laten vloeien. En vanuit dit verlangen, eeuwig nieuwe dingen blijven ontdekken!