Hypersomnie: het oncontroleerbare verlangen naar slaap

Heb je ooit wel eens gehoord van hypersomnie? Wist je dat het de oorzaak kan zijn van andere psychische aandoeningen en slaapstoornissen? Maar wat is het verschil tussen hypersomnie en andere soorten slaapstoornissen? Lees verder voor meer informatie.

In dit artikel hebben we het over hypersomnie: het oncontroleerbare verlangen naar slaap. Slaapstoornissen zijn een enorm probleem over de hele wereld. Slapeloosheid is de stoornis die het vaakst voorkomt. Er wordt zelfs aangenomen dat ongeveer een derde van de wereldbevolking tegenwoordig worstelt met slapeloosheid.

Hypersomnie, het oncontroleerbare verlangen naar slaap, is slechts een van de vele mogelijke oorzaken van slapeloosheid, hoewel het ook een symptoom van slapeloosheid zelf kan zijn. Vandaag gaan we de verschillende oorzaken van deze vicieuze cirkel bekijken.

Volgens de American Academy of Sleep Medicine (AASM – Engelse link) heeft tussen de 33 en 50% van de volwassen bevolking in de Verenigde Staten moeite met inslapen of in slaap blijven. Deze statistiek is zeer significant. Ironisch genoeg kan een obsessie met slaap slaapstoornissen veroorzaken, zoals overmatige slaperigheid overdag of hypersomnie.

In dit artikel leren we meer over de symptomen, oorzaken en behandeling van hypersomnie. We onderzoeken ook de mogelijke relatie tussen deze aandoening en andere psychologische en fysieke problemen.

Wat is hypersomnie en hoe verschilt het van andere slaapstoornissen?

De term hypersomnie verwijst naar het intense verlangen naar slaap, tot het punt waarop het een obsessie wordt. Deze obsessie kan plaatsvinden ongeacht hoeveel uur slaap iemand ’s nachts krijgt.

Het heeft echter vaak te maken met problemen zoals slapeloosheid. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen hypersomnie en andere soortgelijke termen, zoals clinomanie en narcolepsie.

Clinomanie bijvoorbeeld verwijst naar het verlangen of de obsessie om zo lang mogelijk in bed te blijven. Niet te verwarren met de klassieke routine van ‘nog 5 minuutjes langer’, wat we allemaal doen als onze wekker ’s ochtends gaat.

Clinomanie houdt in dat de persoon in kwestie niet van plan is om op te staan en alle andere activiteiten achterwege laat om in bed te blijven. Het gaat hier niet noodzakelijk over in bed blijven om te slapen.

Narcolepsie is een organische aandoening waarbij iemand een extreme neiging heeft om in slaap te vallen. Dit gaat gepaard met perioden van kataplexie. Dit is wanneer de persoon in kwestie plotselinge spierzwakte, hypocretinedeficiëntie (ook bekend als orexine) en verkorte REM-slaaplatentie ervaart (minder dan of gelijk aan 15 minuten).

Oorzaken en gevolgen van het verlangen naar slaap

Hypersomnie kan zowel de oorzaak als het gevolg zijn van een aantal slaapstoornissen. In sommige gevallen maskeert het zelfs andere onderliggende problemen. In veel gevallen is slapeloosheid de oorzaak van hypersomnie. De afname van de kwaliteit en de kwantiteit van onze slaap kan namelijk leiden tot een obsessie om je ogen te sluiten.

Maar wat is nou het probleem? Het probleem is dat deze allesverslindende obsessie met slaap juist kan leiden tot steeds hevigere aanvallen van slapeloosheid. Dit creëert een vicieuze cirkel, waarbij de ene conditie de andere verergert.

Voortdurend nadenken over het feit dat je moet slapen (omdat je denkt dat je niet genoeg hebt geslapen) kan je slaperig maken, zelfs als je eigenlijk helemaal niet zo moe bent. Deze slaperigheid kan betekenen dat je de hele dag niet alert kunt blijven, wat invloed heeft op je werk- of schoolprestaties.

Degenen die worstelen met hypersomnie, kunnen ook voor een ander probleem komen te staan: proberen te slapen terwijl ze niet echt moe zijn. Dit kan ertoe leiden dat ze uren in bed doorbrengen met de gedachte dat ze moe zijn, maar merken dat ze niet in slaap kunnen vallen. Hierdoor kunnen ze geloven of het gevoel hebben dat ze aan slapeloosheid lijden.

Depressie en verlangen naar slaap

Aan de andere kant kan hypersomnie soms een groter onderliggend probleem maskeren. Mensen met een depressie bijvoorbeeld kunnen de hele dag nadenken over het naar bed gaan. Voor hen is dit namelijk het moment waarop de dag eindelijk ten einde komt. Het moment waarop ze kunnen stoppen met denken, piekeren en lijden.

Melancholische depressie gaat vaak gepaard met moeilijk in slaap vallen en ’s ochtends vroeg wakker worden. In gevallen van atypische depressie is het overheersende slaapprobleem echter vaak hypersomnie.

Als een arts vermoedt dat iemand aan hypersomnie lijdt, moet hij ook bevestigen of de patiënt voldoet aan de andere diagnostische criteria voor depressieve stoornissen. Op die manier kunnen ze een weloverwogen diagnose stellen en het meest effectieve behandelplan kiezen.

Mogelijke behandelingsopties bij verlangen naar slaap en slapeloosheid

Om de beste behandelingsoptie te kiezen, moet een arts eerst een evaluatie uitvoeren om te bepalen of de hypersomnie het resultaat is van een groter onderliggend probleem. Ook zal de arts een functionele analyse moeten uitvoeren om de mogelijke oorzaken en gevolgen van het probleem te bepalen.

Als de arts na de evaluatie concludeert dat het probleem door slapeloosheid wordt veroorzaakt, kan de arts een aantal verschillende behandelingsopties aanbieden om het onder controle te houden.

Omdat het dus misschien wel de oorzaak van de hypersomnie is, is het aanpakken van de slapeloosheid essentieel. Als de patiënt erin slaagt om de kwaliteit of de kwantiteit van zijn of haar slaap te verbeteren, dan kan de persoon in kwestie het gemakkelijker vinden om met zijn of haar obsessie om te gaan. Enkele technieken zijn:

• Progressieve spierontspanningstechnieken of autogene oefeningen om het lichaam te helpen ontspannen.
• Stimulus controletechnieken: verschillende manieren om gedrag te vermijden dat onverenigbaar is met een goede nachtrust en om te helpen om een vaste dagelijkse routine vast te stellen.
• Richtlijnen voor slaaphygiëne: Goede gewoonten die het gemakkelijker maken om in slaap te vallen.
• Slaapbeperkingen om het aantal uren die je wakker in bed doorbrengt te beperken.
• Paradoxale intentie: een veelgebruikte techniek om te voorkomen dat patiënten zich zorgen maken over hun slapeloosheid.

Paradoxale intentie

Deze laatste techniek kan heel handig zijn in gevallen waarin hypersomnie zowel de oorzaak als het resultaat is van slapeloosheid. In deze gevallen leidt het feit dat de persoon in kwestie vaak slecht slaapt ertoe dat hij geobsedeerd raakt door het idee dat hij meer slaap nodig heeft.

Deze obsessie wordt op zijn beurt datgene dat hen ervan weerhoudt om goed te slapen. Paradoxale intentie kan worden gebruikt om die vicieuze cirkel te doorbreken.

Deze techniek bestaat uit de persoon in kwestie te vragen zoveel mogelijk tijd wakker in bed door te brengen. Door het commando te veranderen van “je moet slapen” naar “je moet wakker blijven,” verdwijnt plotseling de obsessie met slapen. Deze verschuiving in focus betekent vaak dat de persoon in kwestie het veel gemakkelijker vindt om in slaap te vallen.

Ons brein speelt spelletjes met ons

Het verband tussen hypersomnie en slapeloosheid is een duidelijk voorbeeld van hoe onze eigen hersenen ons kunnen saboteren. Iedereen maakt zich af en toe wel eens zorgen.

In veel gevallen kan het ons helpen om een oplossing voor onze problemen te vinden. Te veel zorgen maken kan de zaak echter ook verergeren. Het is bijna alsof onze hersenen een ‘aanvaardbare zorgdrempel’ hebben. Als we die overschrijden, verliezen we het vermogen om problemen op te lossen, zelfs als de oplossing binnen handbereik is.

Sommige mensen besteden zoveel van hun tijd aan het piekeren over hoeveel slaap ze vannacht hebben gekregen, waardoor ze er zo een chronische aandoening van maken.

Hoewel dit niet betekent dat je niet goed op je slaapgewoonten moet letten, is het belangrijk om je op een nuttige en constructieve manier zorgen te maken, zonder dat je zorgen je van een goede nachtrust beroven.