Het verband tussen lezen als gezin en begrijpend lezen

De band die kinderen hebben met hun familie speelt een zeer belangrijke rol bij het ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van begrijpend lezen. Daarom is het cruciaal dat ouders en voogden kinderen leren lezen en hun leeservaringen zinvol maken.

Kinderen willen nieuwe dingen leren. Hun hele werkelijkheid bestaat uit voortdurende ontdekkingen in een wereld die nieuw voor hen is. Boeken, letters en woorden spelen een essentiële rol in dat proces. In feite zijn kinderen er al door gefascineerd voordat ze begrijpend lezen ontwikkelen.

Je hebt vast wel eens gezien hoe jonge kinderen boeken vasthouden en verhalen “lezen,” ook al weten ze nog niet hoe dat moet. Zo interpreteren ze de beelden die ze zien en stellen ze zich fantastische werelden voor, slechts beperkt door hun creatieve vermogens.

Toch leren kinderen wel degelijk lezen in de eerste stadia van hun ontwikkeling. Ze leren de symbolen die we letters noemen te interpreteren en ze aan elkaar te rijgen tot betekenisvolle woorden.

Zodra kinderen leren lezen, beginnen ze te werken aan een nieuwe vaardigheid waar veel ouders niet noodzakelijkerwijs rekening mee houden: begrijpend lezen. Welke rol speelt bijvoorbeeld het gezin in deze fase? Een heel belangrijke, zo blijkt.

Begrijpend lezen van kinderen en het gezin

Onderzoek van auteurs als Stevenson en Rasinski (Engelse link)  toont aan dat ouderlijke betrokkenheid bij het verbeteren van geletterdheid terwijl kinderen beginnen te leren lezen belangrijk is en ondersteund moet worden.

Rasinski en Stevenson onderzochten onder andere de effecten van ouderlijke betrokkenheid bij een project voor de ontwikkeling van leesvaardigheid. De studie betrof de gezinnen van leerlingen uit de eerste klas.

Tijdens de studie analyseerden de onderzoekers de vorderingen van kinderen met verschillende leesvaardigheidsniveaus. De kinderen werden willekeurig verdeeld in experimentele en controlegroepen.

De ouders van kinderen in de controlegroepen deden opdrachten met hun kinderen. Ze kregen instructies van de scholen om hun kinderen voor te lezen, maar niet systematisch. Ze werden geacht het slechts af en toe te doen, naast de andere taken die ze kregen opgedragen.

De ouders in de experimentele groepen kregen training om hun kinderen te helpen hun leesvaardigheid te verbeteren. Ze gebruikten specifiek door tutoren aanbevolen materialen en besteedden er 15 minuten per dag aan.

Het belang van familie

Volgens dit onderzoek boekten de leerlingen die tijdens het experiment specifieke hulp van hun ouders kregen meer vooruitgang dan de kinderen in de controlegroepen.

De kinderen in de experimentele groepen toonden een grotere woordherkenningsvaardigheid. Ook konden ze sneller woordherkenningstaken uitvoeren dan kinderen in de controlegroepen. De experimentele groepen verbeterden ook hun begrijpend en vloeiend lezen.

Daarnaast is het belangrijk te benadrukken dat de kinderen die deelnamen aan het onderzoek zeer enthousiast waren over de ervaring, die voor hen zeer plezierig was. In feite vonden ze dat ze beter hadden leren lezen, moeilijke woorden nu gemakkelijker begrepen en bij elke nieuwe lezing leerden.

Hoe het gezin erbij betrokken kan raken

Nu je weet hoe nuttig ouder- en gezinsbetrokkenheid is voor het begrijpend lezen van een kind, hoe kun je deze ideeën in daden omzetten? Hier is één voorstel:

• De tutor moet communicatiekanalen met het gezin bedenken. Ze kunnen informatieve verslagen, persoonlijk contact en ook periodieke bijeenkomsten gebruiken om leesactiviteiten thuis te helpen aanmoedigen.
• Ouders hebben meestal niet veel vrije tijd. Daarom zouden deze alfabetiseringsactiviteiten slechts ongeveer 10 tot 15 minuten per dag in beslag moeten nemen. Ouders moeten echter proberen ze consequent te doen, indien mogelijk elke dag.
• Ouders zijn geen professionele opvoeders, dus moeten ze training krijgen en demonstraties bekijken van professionals. Op die manier zijn ze toegerust om deze begrijpend leesprogramma’s uit te voeren.
• Ouders moeten specifieke materialen ontvangen voor leesvloeiendheidsactiviteiten. Bijvoorbeeld gedichten, boeken met liedjes, raadsels, enz. Het materiaal moet geschikt zijn voor het kind en vervolgens geleidelijk moeilijker worden.
• De beste soorten gedeelde leesactiviteiten zijn eenvoudig, aangenaam en kort. Dat zal de belangstelling van het kind helpen aanwakkeren.
• Leerkrachten moeten met evaluatieformulieren komen, zodat ouders en andere opvoeders de vorderingen van het kind kunnen zien.

Je weet nu hoe belangrijk het gezin is voor het begrijpend lezen van kinderen. Daarom is het de verantwoordelijkheid van ouders en verzorgers om hun best te doen voor optimale leeromstandigheden voor hun kinderen.