Het Flynn-effect: hoe komt het dat we slimmer worden?

Het Flynn-effect stelt dat onze geest verandert. We worden slimmer en hebben ons abstract redeneren verbetert. Een stijging in IQ-scores gaat echter niet altijd samen met tevredenheid of geluk. Het is waar dat we bepaalde problemen elke keer beter oplossen. Toch is het emotionele aspect nog steeds niet gekend.

Sinds 1994 is er veel over deze theorie geschreven. Toen deelde de onderzoeker James R. Flynn van de universiteit van Otago in Nieuw-Zeeland het volgende nieuwsbericht: het IQ van de bevolking vertoont een aanhoudende stijging. Dit stelt men al sinds het begin van de 20e eeuw vast.

Bovendien wijzen andere wetenschappers en deskundigen in de menselijke intelligentie zoals Joe Rodgers van de universiteit van Oklahoma op nog een ander interessant aspect. De stijging in de scores treedt elk jaar op.

Rogers kwam tot dit besluit nadat hij de intelligentietests onderzocht had die de laatste 30 jaar afgenomen zijn zoals de Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC). Dit krijgt veel aandacht en laat ons nadenken. Betekent dit dat onze kleinkinderen in vergelijking met ons genieën zullen zijn?

Het Flynn-effect en de technologische vooruitgang

Het Flynn-effect zegt ons dat een kind vandaag ongeveer 10 punten meer op een intelligentietest zal halen dan zijn ouders. Volgens dit effect lijkt het dat de toekomst van de mensheid hand in hand gaat met veel vaardigere en meer verfijnde geesten die een groter potentieel bezitten.

Deskundigen in de menselijke intelligentie hebben echter enkele essentiële aspecten verduidelijkt. Die stijging in het IQ die zich weerspiegelt in intelligentietests, betekent niet dat ons “bruto-” hersenpotentieel op dezelfde manier vermeerdert.

De verbetering in onze intellectuele prestatie heeft een opmerkelijke sprong genomen sinds de industriële revolutie. Aspecten zoals opvoeding, betere voeding of technologische vooruitgang zijn prikkels die de fundamenten gelegd hebben zodat onze geest vooruitgang kon maken.

Het Flynn-effect is rechtstreeks verbonden met de maatschappij en met de technologie

De intelligentie gaat met andere woorden vooruit naarmate de maatschappij zich ontwikkelt. We doen het om ons beter aan te passen. We moeten immers afgestemd zijn op deze wereld waar de informatie veel sneller stroomt. Het is belangrijk dat we deel uitmaken van elke technologische vooruitgang, elke verandering en elke vernieuwing.

In intelligentietests heeft men nog een feit waargenomen: de stijging in de snelheid van de reactie en het vermogen van hedendaagse kinderen om relaties tot stand te brengen tussen voorwerpen.

Het abstracte denken van kinderen en ook de snelheid van hun waarneming verbeteren jaar na jaar. Neurologen zeggen ons dat dit alles een gevolg kan zijn van de nieuwe technologieën. Interactieve schermen, spelletjes en virtuele werkelijkheden vereisen snelle reacties. Dit verandert de manier waarop de menselijke hersenen informatie verwerken.

We worden niet alleen slimmer maar… worden we ook gelukkiger?

Eigenlijk moeten we eerder over persoonlijke tevredenheid dan over geluk spreken. We weten nu dat mensen jaar na jaar grotere vaardigheden vertonen om problemen op te lossen. Ze vernieuwen en vergemakkelijken de vooruitgang van onze maatschappij. Betekent dit dat we dan ook hogere niveaus van tevredenheid en/of persoonlijk welzijn ervaren?

Jean Twenge is professor in de psychologie aan de San Diego State University. Hij heeft een artikel in het tijdschrift American Psychological Association gepubliceerd dat ons uitnodigt om hierover na te denken. Sommige auteurs noemen de nieuwe generatie al iGen.

Het bestaat uit adolescenten die duidelijk ongelukkig zijn. Deskundigen omschrijven hen als “hyperconnected” (hyperverbonden met het internet) jongens en meisjes die ontevreden en onvolwassen zijn.

Technologische afhankelijkheid schept dus een nieuw en ingewikkeld scenario. De technologie ontwikkelt zich voortdurend verder en wordt steeds ingewikkelder. Voor vele mensen is de manier waarop we met onszelf en met anderen omgaan, veranderd.

Dit gaat ook over de manier waarop we onszelf en de wereld begrijpen. Het Flynn-effect maakt ons op intellectueel vlak vaardiger. We moeten echter ook leren hoe we in een steeds meer technologische en gesofisticeerde context kunnen overleven.

Het Flynn-effect en de theorie van het transhumanisme

Anderzijds is er een vreemd feit dat de moeite waard is om te vermelden: de theorie van het transhumanisme. Volgens deze filosofische beweging onder leiding van David Pearce en Nick Bostrom, twee professoren aan de universiteit van Oxford, ziet de toekomst van de mensheid er inderdaad heel rooskleurig uit.

Zij beweren dat de mensheid in de volgende eeuw een evolutionaire sprong zal maken. We zullen dan niet alleen slimmer zijn. Onze maatschappij zal echter ook uitsluitend gericht zijn op gelukkig zijn.

Waarom zal dit dan gebeuren? In wezen zal dit te danken zijn aan de vooruitgang in de gen-theorie, de farmacologie, intracraniale stimulatie en moleculaire nanotechnologie. Die zullen ziekten uitroeien en het verouderingsproces op een drastische manier vertragen.

We kunnen dus gericht zijn op plezier maken. Of we kunnen daarentegen melancholische wezens worden die in een technologische maatschappij leven. We kunnen echter eigenlijk maar één ding doen: ons focussen op het heden.

We moeten onze geest en onze intelligentie zowel op persoonlijk welzijn als op intelligentie richten. Enkele extra IQ-punten zijn tenslotte nutteloos als we niet in staat zijn om een meer vervullende werkelijkheid te creëren.