Veranderen nieuwe technologieën de werking van de hersenen?
Het zou naïef zijn te geloven dat nieuwe technologieën geen effect hebben op de werking van de hersenen. Computers en zogenaamde “slimme toestellen” zijn eigenlijk zoals het woord al doet vermoeden, verlengingen van de verschillende functies van onze hersenen. Ze zijn ontworpen om de werking van de hogere vermogens te vergemakkelijken.
We worden op een bepaalde manier met nieuwe technologieën geconfronteerd. Dit verandert ook onze manier van denken wanneer we vele activiteiten uitvoeren.
De Homo sapiens leerde zijn handen op nieuwe manieren gebruiken. Die leidde tot veranderingen in zijn hersenen. Op dezelfde manier brengen wij tegenwoordig wijzigingen in de werking van de hersenen aan die gebaseerd zijn op hoe we opdrachten uitvoeren.
Tot nu toe bestaat er geen onderzoek dat bewijs levert van radicale veranderingen. Dit zijn slechts kleine wijzigingen die in elk geval snel en in grote getale ingevoerd zijn. Waar zal dit ons brengen? Dat weten we nog niet. Wat we wel weten, is dat we bepaalde vaardigheden kwijtgeraakt zijn en andere ontwikkeld hebben.
“Technologie is niets. Belangrijk is dat je in mensen gelooft, dat ze eigenlijk goed en slim zijn, en als je hen instrumenten heeft, dan ze zullen hiermee prachtige dingen doen.”
Van memoriseren tot zoeken: een effect van nieuwe technologieën op de werking van de hersenen
Vóór de verschijning van nieuwe technologieën gebruikten we ons geheugen veel meer. De toegang tot informatie was toen immers niet zo gemakkelijk als nu. We konden wel dingen opschrijven om ze dan later in te kijken. We behielpen onszelf dus met notities, telefoonboeken of trucjes om de gegevens te onthouden die we bij de hand moesten hebben.
Met het opduiken van nieuwe technologieën begon het geheugen in belang te verliezen. Dit komt ook om de hoeveelheid gegevens online overweldigend zijn. Geen enkel geheugen kan zonder ophouden zoveel informatie bewaren. Ons geheugen is dus veranderd.
Mensen selecteren bovendien de gegevens die ze willen onthouden. Op dezelfde manier hebben we ook niet langer zoveel geheugen als vroeger. Misschien hebben we er ook niet zoveel vertrouwen meer in.
We ontwikkelen echter steeds meer vermogens om de informatie te zoeken die we nodig hebben. De eerste contacten met nieuwe technologieën zorgden voor verwarring.
Velen van ons wisten niet waar we moesten beginnen zoeken naar de antwoorden op de gestelde vragen. Dat is nu iets van het verleden. Nu bezitten we veel meer vaardigheden om gegevens op te zoeken. We kunnen ook sneller hun geldigheid beoordelen.
Videogames en breedtezicht
Vele bronnen beweren dat videogames verbonden zijn met dwangmatig gedrag. Ze zouden weinig bijdragen tot de werking van de hersenen en mensen zelfs ziek maken. Men zegt ook dat ze de spelers hun realiteitszin kunnen laten verliezen. Hun enige effect zou zijn dat ze mensen vervreemden.
Dit alles is in extreme situaties waar. Het is echter ook waar dat videogames een interessante manier kunnen zijn om onze geest te testen. We kunnen bijvoorbeeld door middel van videogames de scherpte van ons breedtezicht verbeteren. Dit is vooral van toepassing bij oorlogsvideogames.
Het visuele systeem heeft een centrale focus. Die maakt het mogelijk om jouw blik op iets te fixeren. Je kan dan alle details onderzoeken. Tegelijkertijd bestaat er nog een andere zone die we de periferie noemen. Die krijgt een gedeeltelijke grip om enkele details van de omgeving.
Bij oorlogs- of gevechtsspelletjes worden we gedwongen om een veel bredere focus te gebruiken. De vijanden kunnen immers uit elke hoek te voorschijn komen.
Mobiele toestellen en sociale netwerken
Het gebruik van mobiele telefoons heeft in minder dan tien jaar een exponentiële groei meegemaakt. Er zijn maar weinig mensen die deze toestellen nog niet omgevormd hebben tot een verlenging van hun lichaam. Vanaf deze toestellen kunnen we berichten, gegevens of allerlei soorten informatie uitwisselen.
De wetenschap bestudeert dit fenomeen. Sommige wetenschappers tonen aan dat de hersenen de manier waarop ze de hand sturen, veranderd hebben wanneer mensen mobiele telefoons gebruiken. Het hersengebied dat de duimen bestuurt, is op een aanzienlijke manier uitgebreid. Dit is een reactie op de nieuwe manier waarop we onze vingers gebruiken.
Omtrent de sociale netwerken bestaan er nog steeds vele mysteries. Niemand kan ontkennen dat ze de manier veranderd hebben waarop we met anderen omgaan en hoe we ons tegenover anderen gedragen. Uiteraard vraagt ook dit een verandering in de werking van de hersenen.
Tot op heden heeft men de echte invloed van deze veranderingen niet vastgesteld. De manier waarop we communiceren en met elkaar omgaan verandert. We kunnen ons zelfs niet voorstellen wat de gevolgen van al deze verandering zullen zijn.
Nieuwe technologieën hebben ongetwijfeld de manier veranderd waarop we leven en dingen doen. Net als alle andere grote verandering in een beschaving lijkt ook deze onomkeerbaar. Natuurlijk omvat het verliezen en winsten.
Nieuwe technologieën vertegenwoordigen een nieuw stadium in de geschiedenis van de menselijke hersenen. We moeten nu proberen om hun volledig potentieel te ontdekken en te gebruiken.