Donald E. Brown en menselijke universalia

De theorie van menselijke universalia heeft tot veel debatten geleid. Velen van hen zijn nog steeds open en er is nog steeds geen overeenstemming over wat de menselijke natuur precies is. Laten we een beetje graven.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 22 juni, 2023

Menselijke universalia zijn een heet onderwerp van discussie, vooral in de sociologie en antropologie. Ze gaan uit van de vraag of er elementen zijn die deel uitmaken van de menselijke essentie, ongeacht opvoeding of cultuur. In dit verband hebben denkers als Emile Durkheim, George Murdock, Claude Lévi-Strauss en Donald E. Brown gesproken.

Deze figuren geloven allemaal dat er universalia of patronen zijn die de hele soort gemeen heeft en die evolutionair bepaald zijn.

Anderzijds kiezen sommige filosofen voor een andere benadering. Die staat bekend als cultuurrelativisme. Volgens dit standpunt zijn er geen menselijke universalia, maar wordt alles bepaald en gevormd door de omgeving. Uiteindelijk gaat het om het eeuwenoude debat van nature versus nurture.

Donald E. Brown en menselijke universalia

Donald E. Brown is een Amerikaanse antropoloog die probeerde een lijst van menselijke universalia aan te vullen. Met andere woorden, een inventarisatie van essentiële eigenschappen die bij alle mensen aanwezig zijn, ongeacht tot welke cultuur ze behoren.

Brown beweert dat er geen uitzonderingen zijn op deze universalia. Op basis hiervan ontwierp hij zijn beroemde lijst die is overgenomen door andere hoog aangeschreven theoretici zoals Steven Pinker. De lijst, die bestaat uit enkele honderden menselijke universalia omvat het volgende:

Taal en cognitie

• Planning.
• Taboe-uitdrukkingen (Spaanse link).
• Eenheden van tijd.
• Synesthetische metaforen.
• Antoniemen en synoniemen.
• Vertaalbare taal.
• Figuratieve spraak en metaforen.
• Symboliek en symbolisch discours.
• Binaire cognitieve onderscheidingen.
• Kleurentermen. Bijv. zwart en wit.
• Reeksen (geordende cognitieve patronen).
• Abstractie in spraak en denken.
• Taal om anderen te manipuleren.
• Speciale spraak voor speciale gelegenheden.
• Taalgebruik om te manipuleren, verkeerd te informeren of te misleiden.
• Discrepanties tussen spreken, denken en handelen.
• Beloning voor vaardig taalgebruik (bijv. poëzie).
• Logische begrippen als ‘en’, ‘niet’, ‘tegenover’, ‘equivalent’, ‘deel/geheel’ en ‘algemeen/bijzonder’.
• Leeftijdsclassificatie, gedragsneigingen, lichaamsdelen, kleuren, fauna, flora, interne toestanden, verwantschap, geslacht, ruimte, gereedschap en weersomstandigheden.

Samenleving

• Leiders.
• Labels.
• Conflicten.
• Handel.
• Bezit.
• Mededogen.
• Coalities.
• Huwelijk.
• Bezoek aan anderen.
• Seksuele jaloezie.
• Staten en rollen.
• Territorialiteit.
• Familie of thuis.
• Genderrollen.
• Seksueel geweld.
• Leeftijdsgroepen/staten/termen.
• Erfelijkheidsregels.
• Oligarchie (de facto).
• Teamwork.
• Beloften/verplichtingen.
• Morele gevoelens.
• Verwantengroepen.
• Identiteit, collectief (Spaanse link).
• Geuite en gevoelde genegenheid.
• Prestige ongelijkheden.
• Besluitvorming, besluitvorming, collectief.
• Herstel van misstanden.
• Sommige vormen van verboden geweld.
• Man gemiddeld ouder dan vrouw.
• Individuele namen voor mensen.
• Groepen die niet gebaseerd zijn op familie.
• Recht: Rechten/verplichtingen. Regels/ lidmaatschappen.
• Copulatie normaal gesproken in privacy.
• Vrijgevigheid bewonderd.
• Onderscheid tussen goed en kwaad.
• Incest voorkomen of vermijden. Incest tussen moeder en kind is taboe.
• Stemmings- of bewustzijnsveranderende middelen en/of technieken.
• Mannen leggen in hun leven gemiddeld grotere afstanden af.
• Acties onder zelfcontrole worden onderscheiden van acties die niet onder controle zijn.
• Driehoeksbewustzijn (beoordelen van relaties tussen het zelf en twee andere mensen).

Overtuigingen

• Kunst.
• Feesten.
• Kapsels
• Spelen.
• Toekomst. Pogingen om te voorspellen.
• Overgangsrituelen.
• Lichaamsversiering.
• Spreekwoorden, gezegden.
• Magie.
• Geboortegewoonten.
• Verhalen.
• Droomuitleg.
• Poëzie/retoriek.
• Overtuigingen over de dood.
• Rituelen rond de dood.
• Genezing van zieken (of pogingen daartoe).
• Beheersing van het weer (pogingen daartoe).
• Overtuigingen over ziekte.
• Overtuigingen over geluk en ongeluk.
• Magie om het leven te vergroten/het leven te ondersteunen/liefde te winnen.
• Muziek. (Gezien als kunst. Gerelateerd aan religieuze activiteit/dans. Kinderen/zang).
• Ritme.

Technologie

• Wapens.
• Koken.
• Onderdak.
• Hefboom.
• Verwevenheid (b.v. weven).
• Containers.
• Vuur.
• Gereedschap en het maken van gereedschap.

Stellingen ten aanzien van Brown’s menselijke universalia

Het feit dat Donald Brown een lijst van menselijke universalia heeft geconstrueerd en dat veel geleerden hebben vastgesteld dat het inderdaad elementen zijn die in alle culturen voorkomen, betekent niet dat zijn theorie door iedereen wordt aanvaard.

In feite denken sommige antropologen dat ze te wijten zijn aan toeval. Zij geloven dat mensen op verschillende plaatsen en in verschillende culturen vergelijkbare problemen ervaren. Als mensen bezitten ze vergelijkbare capaciteiten en kunnen ze vergelijkbare oplossingen vinden. Dit betekent echter niet dat het menselijke universalia zijn.

Bovendien is het niet mogelijk vast te stellen in hoeverre sommige culturen andere hebben beïnvloed. Met andere woorden, er kan niet worden bevestigd in hoeverre bepaalde culturen oplossingen of producten hebben ontwikkeld die anderen later hebben geïmiteerd en geassimileerd. Daarom blijft de discussie over menselijke universalia open voor debat.