Denken aan de toekomst: 4 verschillende houdingen

Er zijn verschillende manieren om over het leven na te denken. We kunnen dus verschillende houdingen aannemen waarop we denken aan de toekomst. De toekomst is wat nog moet komen en wat nog niet gebeurd is.

We kunnen dus nooit met totale zekerheid weten wat er zal gebeuren. Het is onmogelijk om de toekomst te raden. Dit feit zorgt ervoor dat we negatieve emotionele toestanden ervaren.

Gewoonlijk veroorzaakt het onbekende angst, bezorgdheid en onzekerheid. De toekomst, die grote vreemdeling, laat deze gevoelens ontstaan wanneer we eraan denken. Toch is de toekomst niet volledig somber. We kunnen immers dingen doen om het te verbeteren.

Hoewel we het niet kunnen voorspellen, hebben we altijd de mogelijkheid om een bepaalde houding te vertonen. Die zal ons helpen om ons voorbereid te voelen wanneer we met de toekomst geconfronteerd worden.

Ruim bekeken kunnen we vier houdingen aannemen ten aanzien van de toekomst. We hebben deze kenmerken vooral gebruikt om de houdingen van leiders te omschrijven. Ze zijn echter op om het even welke context van toepassing:

• De houding van de struisvogel (passiviteit)
• Die van de brandweerman (reactiviteit)
• De houding van de verzekeraar (pre-activiteit)
• De houding van de samenzweerder (pro-activiteit)

Denken aan de toekomst

De struisvogel en passiviteit

Ondanks het populaire idee steken struisvogels hun kop niet in het zand wanneer ze voelen dat ze in gevaar zijn. Deze houding krijgt echter de naam “struisvogel” vanuit deze verkeerde overtuiging.

De houding van de struisvogel is gebaseerd op passiviteit, op niets doen. Deze houding is eigenlijk weigeren om de wereld te zien zoals het is tot de veranderingen opgelegd worden.

We beschouwen dit als een negatieve houding. Het houdt immers in dat je niet voorbereid bent voor de confrontatie met wat kan gebeuren. Toch is het niet altijd slecht. Niets doen is een legitieme strategie die soms heel doeltreffend kan zijn.

Deze houding is echter ook heel riskant. Als de toekomst vereist dat we veranderen, dan kunnen we vele kansen missen als we ons als struisvogels gedragen.

De brandweerman en reageren

In het algemeen komen brandweermannen alleen maar in actie wanneer er brand is. Het is dan te laat om nog in staat te zijn de brand te voorkomen. Deze houding van denken aan de toekomst is minder passief dan de vorige.

Het houdt in dat we wachten tot de brand zich voordoet vóór we het blussen. Wachten tot problemen optreden en ze pas dan oplossen is echter een heel risicovolle houding. De reden is dat het in sommige gevallen te laat kan zijn.

Reactieve mensen hebben te neiging om zonder na te denken te handelen op basis van prikkels (actie-reactie). Soms zijn deze strategieën doeltreffend, vooral wanneer er weinig tijd is. Haastige reacties zorgen er echter meestal voor dat we nog meer fouten maken.

De verzekeraar en pre-activiteit

Verzekeraars verkopen verzekeringen. Dit betekent dat onze bezittingen een prijs hebben. Als er dus iets met ons bezit gebeurt, dan kunnen we de economische waarde terugkrijgen.

Deze houding van denken aan de toekomst gaat nog een stap verder dan de houding van de brandweerman. Het probeert te voorkomen dat iets gebeurt. Bovendien zorgt het er tenminste voor dat niet alles verloren zal zijn indien het toch gebeurt.

We beschouwen de houding van de verzekeraar als pre-actief. Het houdt in dat iemand anticipeert op wat er kan gebeuren vóór het zich voordoet. Het is inderdaad beter om voorbereid te zijn op wat er kan gebeuren.

Toch heeft deze houding ook een negatieve kant. Angst kan er namelijk toe leiden dat we te pre-actief zijn. We gaan dan alles aan een hoge kostprijs verzekeren wanneer de kans dat iets negatief gebeurt, heel klein is.

De wantrouwige en pro-activiteit

Wantrouwige mensen zijn altijd opmerkzaam. Welk signaal dan ook brengt hen ertoe om mensen te wantrouwen. Deze houding van denken aan de toekomst noemen we pro-activiteit. Het is gebaseerd op handelen vóór iets gebeurt.

Een pro-actieve houding gaat dus nog een stap verder. Die probeert de toekomst te veranderen. Mensen met een pro-actieve houding proberen tussen te komen zodat de werkelijkheid past bij hun gedachten en hun plannen.

Als iemand naar een specifieke toekomst streeft, dan zal een pro-actieve houding proberen om al het mogelijk te doen om het te laten gebeuren.

Verschillende houdingen om te denken aan de toekomst

We hebben nu alle houdingen gezien waarop mensen denken aan de toekomst. De normale situatie is dat je neigt naar de laatste twee. Kies er dus voor om de pre-actieve waakzaamheid van een verzekeraar te combineren met de pro-activiteit van een samenzweerder.

Wat bedoelen we hiermee? Neem een houding aan die gericht is op het anticiperen van toekomstige bedreigingen en op de kansen die aan de horizon kunnen opduiken. Op die manier kan je jouw weg corrigeren zonder je doelen te moeten opgeven.