De psycholinguïstiek of de psychologie van de taal
Hoe vaak sta je even stil en denk je na over hoe belangrijk communicatie is? Wanneer de taal faalt, dan tast dit je namelijk op cognitief, emotioneel en gedragsniveau aan. Dat is ook de reden waarom verschillende vakgebieden de taal bestuderen en proberen om het beter te begrijpen. Eén van die vakgebieden is de psychologie van de taal of de psycholinguïstiek.
“Communicatie leidt tot gemeenschap, dat betekent tot begrip, tot innige verbondenheid en wederzijdse waardering.”
-Rollo May-
Wat is de psychologie van de taal?
Ten eerste is het belangrijk om te verduidelijken dat de psycholinguïstiek uit twee specifieke vakgebieden put: de psychologie en de linguïstiek. De psychologie bestudeert de menselijke gedachten, emoties en gedrag. De linguïstiek onderzoekt de taal en zijn uitingsvormen.
Beide vakgebieden komen dus samen om de menselijke taal te bestuderen. De psycholinguïstiek is echter niet alleen maar de som van de delen. Het put daarentegen uit de theorieën uit beide werkvelden en onderzoekt daarnaast ook nieuwe dingen.
Jacob Robert Kantor is de vader van de psycholinguïstiek. Hij was de eerste om de term in zijn boek An Objective Psychology of Grammar te gebruiken. Wetenschappers begonnen de term echter pas regelmatiger te gebruiken nadat de auteur NH Pronko zijn artikel “Language and Psycholinguistics: A Review” gepubliceerd had.
De psycholinguïstiek is een wetenschap die onderzoekt hoe mensen taal verwerven, begrijpen en produceren. Het bestudeert ook aandoeningen of problemen die te maken hebben met de taal. Bovendien legt dit vakgebied de klemtoon op de cognitieve mechanismen die tussenkomen wanneer de hersenen psycholinguïstische informatie verwerken.
De psycholinguïstiek is dus de studie van zowel de psychologische als de neurologische factoren die de taal beïnvloeden. Het is bovendien zowel een theoretische als een experimentele wetenschap.
Hoe onderscheidt de psycholinguïstiek zich van andere vakgebieden?
De psychologie van de taal verschilt van andere vakgebieden in de manier waarop het de taal benadert. In een notendop kunnen we eigenlijk stellen dat de psycholinguïstische benadering bestaat uit:
- De studie van hoe de taal gebruikt wordt. De psycholinguïstiek richt zich op het gebruik van de kennis en van de psychologische processen die bij de taal betrokken zijn.
- Handeling. De psychologie van de taal evalueert ook de reeks procedures door middel waarvan kennis toegepast wordt om taalkundige uitdrukkingen te produceren en te begrijpen.
- Handelingsprocessen. Dit vakgebied richt zich eveneens op die processen die ervoor zorgen dat het taalkundige instinct in actie komt.
Ook andere vakgebieden bestuderen de taal. Toch doen ze dit vanuit een ander perspectief. De sociolinguïstiek onderzoekt bijvoorbeeld het verband tussen socioculturele en taalkundige fenomenen. De linguïstiek (taalkunde) zelf onderzoekt de oorsprong, de evolutie en de structuur van de taal.
Je kan de linguïstiek ook makkelijk verwarren met de psycholinguïstiek. In zijn artikel “Introduction to Psycholinguistics” maakt Xavier Frías Conde het gemakkelijk om de verschillen te begrijpen. Dit is een vrijblijvende lijst van de verschillen:
- Begrijpen. In de linguïstiek is het foneem de kleinste akoestische eenheid. In de psycholinguïstiek is dat echter de lettergreep.
- Productie. De ideale moedertaalspreker is de persoon die in de linguïstiek bestudeerd wordt. Daarentegen onderzoekt de psycholinguïstiek de reële spreker.
- Het onderzoeksonderwerp. In termen van taalgebruik gaat de linguïstiek op zoek naar het meest elegante, formele en abstracte taalgebruik. De psycholinguïstiek bestudeert echter de operationele principes.
Psycholinguïstisch onderzoek
Nu je de grondbeginselen kent, vraag je je wellicht af hoe onderzoekers een psycholinguïstische studie uitvoeren. In het algemeen gebruiken ze een tweeledige aanpak:
- Observationeel. De onderzoekers halen informatie uit linguïstische gedragstests. Ze verzamelen ook gegevens uit relevante dagelijkse situaties.
- Experimenteel. Door middel van de wetenschappelijke methode voeren de onderzoekers in de psycholinguïstiek bovendien ook laboratoriumexperimenten uit.
Net als de meeste vakgebieden van de tweede generatie volgt ook de psycholinguïstiek een zorgvuldige methodologie. Het gevolg is dat de experimenten in dit werkveld vaak opmerkelijk goed ontworpen en uitgevoerd worden.
Het psycholinguïstisch onderzoek roept eveneens voortdurend nieuwe vragen op en spoort aan tot verdere studies. Het is dus een heel actief vakgebied.
Psycholinguïstische vermogens
Psycholinguïstische vermogens zijn essentieel voor menselijke communicatie. De reden is dat het namelijk die vermogens zijn die mensen gebruiken om met elkaar te communiceren. Dit zijn:
- Taal
- Gedachten
- Schrijven
- Auditief begrip
- Sequentieel auditief geheugen
- Visueel begrip
- Visuele associatie
- Verbale uitdrukking
- Motorische uitdrukking
- Visuele integratie
- Auditieve integratie
- Visueel-motorisch sequentieel geheugen
Om deze psycholinguïstische vaardigheden te evalueren vertrouwen wetenschappers op het denkmodel van het onderzoek uit de cognitieve psychologie. Dit model is gebaseerd op de psychische theorieën, de functie-, informatica- en restrictietheorieën.
Samengevat kunnen we stellen dat de psycholinguïstiek of de psychologie van de taal een hedendaags vakgebied is. Dankzij dit vakgebied komen we langzaam dichter bij een volledig inzicht in de complexiteit van de menselijke taal.
Elke dag begrijpen we steeds meer hoe mensen de taal produceren, systematiseren en als een instrument gebruiken om te communiceren.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Zanón, J, (2007). Psicolingüística y didáctica de las lenguas: una aproximación histórica conceptual. REvista de didáctica español lengua extranjera, (5), 1-30.
- Frías Conde, X. (2002). Introducción a la psicolingüística. Revista Phiologica Romanica.