De maaiveldcultuur: het probleem van een goede presteerder op het werk

Soms wordt degene die het meest schittert en het meeste talent heeft in een werkomgeving gezien als een bedreiging, zowel voor de rest van de collega's als voor het management zelf. Hoge blootstelling of het syndroom van grote klaprozen heeft ook ernstige psychologische effecten.

De maaiveldcultuur suggereert dat wanneer een bloem groter en mooier is dan de andere, dit wordt gezien als iets dat de harmonie en het evenwicht van de rest van het veld schaadt. Daarom is de oplossing om het te verminderen. Dit komt vaak voor in werksettings. Het staat bekend als het probleem van een hoge presteerder.

Het is merkwaardig hoe de maatschappij ons zulke duidelijk tegenstrijdige ideeën bijbrengt. Aan de ene kant word je gedreven naar uitmuntendheid, om al je menselijk potentieel te ontwikkelen. Inderdaad, van heel jonge leeftijd leer je dat het positief is om vaardigheden te ontwikkelen. Bovendien wordt je ertoe gebracht te geloven dat degenen die slimmer zijn, hogere posities moeten bekleden.

De realiteit is echter een beetje grijzer, ironischer en veel wreder. Want vaak is degene die uitsteekt als een spijker, degene die door een hamer wordt geraakt om hem weer op zijn plaats te zetten. Daarnaast betekent het concurrentievermogen van de zakelijke omgeving dat de slimste en meest bekwame mensen vaak als een bedreiging worden beschouwd.

Een goede presteerder heeft de neiging om wantrouwen in anderen op te wekken. Bovendien wekken ze gevoelens van ongemak op vanwege hun capaciteiten en vaardigheden. Ze kunnen zelfs een risico vormen voor de organisatie zelf.

Want ineens staan hun collega’s voor iemand die een frisse wind heeft geblazen in een organisatie die, verre van innovatie te promoten, liever doorgaat met traditionele gevestigde patronen. Dit zijn complexe situaties waar veel mannen en vrouwen dagelijks mee te maken hebben.

Het probleem van de hoge presteerder

De maaiveldcultuur bestaat uit het gevoel van afwijzing en vijandigheid dat iemand met hoge vaardigheden en talent ervaart in een werkomgeving.

Vaak goed of ‘te goed’ zijn in bepaalde contexten zorgt ervoor dat deze mensen ervoor kiezen om zich onopvallend te houden. Met andere woorden, ze proberen om hun prestaties te minimaliseren. Zo kunnen ze opgaan in anderen en conflicten te vermijden.

Dit is duidelijk een problematisch en vernederend fenomeen. Het komt echter zeer vaak voor. In feite is het heel gewoon dat collega’s of teamleiders rechtstreeks kritiek uiten. Het kan ook zijn dat ze subtiele strategieën toepassen om het werk van de hoge presteerder te boycotten. Bovendien zouden ze geruchten kunnen verspreiden, onderwaarderen en zelfs ondermijnen.

De wens om de hoogste klaproos in het veld om te hakken, verbergt een reeks psychologische dimensies. Deze zijn de moeite waard om te weten.

Afgunst, wantrouwen en angst voor verandering

De maaiveldcultuur op het werk benadrukt een onmiskenbare feit. Onze samenleving weet nog steeds niet hoe te profiteren van menselijk kapitaal en talent. Veel organisaties nemen de houding aan om ervoor te zorgen dat er niets verandert.

In veel gevallen betekent dit protectionismebeleid het kappen van meer dan één klaproos. Het verbannen de getalenteerde arbeiders naar de hoeken van de vergetelheid omdat hun ideeën en talenten als weinig meer dan een bedreiging worden gezien.

Naast de angst voor verandering zijn collega ‘s vaak jaloers. Het feit dat ze iemand hebben die briljanter, productiever, met veel charisma en persoonlijke impact is, veroorzaakt inderdaad ongemak en wrijving.

• Wanneer een grotere klaproos verschijnt, zijn er slechts twee opties. De rest van de klaprozen moet ofwel op hetzelfde niveau groeien of er wordt naar gestreefd degene die het meest opvalt te kappen. Meestal kiest men voor de laatste optie.
• Degenen die het meest lijden aan het beroepsblootstellingssyndroom zijn vrouwen. Studies zoals die van de McMaster University (Canada) (Engelse link) benadrukken dit feit.

Het lijkt erop dat wanneer vrouwen kiezen voor hoge posities in een bedrijf in het licht van hun waarden en vaardigheden, er vaak meerdere obstakels ontstaan. Deze hebben de neiging om ze te laten struikelen. Vaak zelfs voordat ze in staat zijn om die gewenste promotie aan te vragen.

De ernstige gevolgen van de maaiveldcultuur

Wie afstand doet van zijn talent, doet afstand van zichzelf. Om dit te begrijpen, moet je jezelf even in de plaats stellen van iemand die lijdt aan het maaiveldcultuur. Je kiest ervoor om je onopvallend te houden als overlevingsmechanisme. Dit is echter een manier om je zelfrespect te vernietigen.

Aan de andere kant, als je een stap voorwaarts durft te zetten en jezelf laat schitteren, kan dit riskant zijn. Omdat je omgeving je licht misschien snel uitdoet om het simpele feit dat je het lef had om je talent te tonen. Het is gemakkelijk in te zien hoe dit syndroom kan leiden tot angststoornissen en depressie.

Studies zoals die uitgevoerd door Dr. Norman Feather van de Australian Psychological Society (Engelse link) tonen aan dat het syndroom van de klaproos in de meeste bedrijven voorkomt, waardoor hun productiviteit tot 20 procent afneemt.

Tot op de dag van vandaag blijft de houding ten opzichte van degenen die talent hebben of die veranderingen voorstellen die vooruitgang vertegenwoordigen, helaas negatief. Deze dynamiek doet niets anders dan de voortgang inperken en gevoelens van onbehagen in elke organisatie vergroten.

Het is de moeite waard om de boodschap in gedachten te houden die de schrijver Elbert Hubbard ons heeft nagelaten: “Het is fijn om bekwaamheden te hebben, maar het vermogen om bekwaamheden bij anderen te ontdekken is een echte test.” Het is de moeite waard om over na te denken.