Afwijzing is de diepst mogelijke emotionele wond

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 27 december, 2022

Er bestaan wonden die je niet kunt zien, maar die zich diep in onze ziel kunnen wortelen. En die daar de rest van ons leven kunnen blijven. We hebben het over emotionele wonden, sporen van moeilijkheden die we in onze kindertijd hebben ondervonden. Die soms bepalend zijn voor onze kwaliteit van leven als we eenmaal volwassen zijn. Een van de diepste emotionele wonden is die van afwijzing. Omdat degene die eraan lijdt zich van binnen verworpen voelt. En dat hij alles wat er om zich heen gebeurt interpreteert door het filter van zijn wond. Hij voelt zich soms zelfs afgewezen als daar geen sprake van is.

Laten we gedetailleerder ingaan op de kenmerken van zo’n verwonding.

Oorsprong van een emotionele wond door afwijzing

Afwijzen betekent weerstaan, verachten of ontkennen, hetgeen vertaald kan worden naar het ‘niet houden van’ iets of iemand. Deze wond vloeit voort uit de afwijzing van een kind door zijn ouders, of soms uit het gevoel afgewezen te worden door zijn ouders, ook al is er bij hen geen enkele sprake van opzet.

Bij de eerste tekenen van afwijzing beginnen we met het creëren van een masker om onszelf te beschermen tegen dit hartverscheurende gevoel. Dat gekoppeld gaat met het onderwaarderen van onszelf en dat wordt gekenmerkt door een ontwijkende persoonlijkheid. Dit volgens een onderzoek uitgevoerd door Lise Bourbeau. Zo zal de eerste reactie van degene die zich afgewezen voelt het op de vlucht slaan zijn. Hierdoor is het niet ongebruikelijk dat kinderen een denkbeeldige wereld om zich heen verzinnen.

In gevallen van overbescherming, verdergaand dan het oppervlakkige aspect gemaskeerd door liefde, zal het kind zich afgewezen voelen omdat hij niet wordt geaccepteerd zoals hij is. De boodschap die het kind ontvangt is dat zijn capaciteiten niet goed genoeg zijn. Dat hij daarom beschermd moet worden.

Wat voor iemand is degene die beschadigd is door afwijzing?

Gebaseerd op de emotionele wonden die in de kindertijd worden opgelopen, wordt een deel van onze persoonlijkheid gevormd. Daarom wordt degene die lijdt onder een verwonding door afwijzing gekenmerkt door het onderwaarderen van zichzelf en het streven naar perfectie, ten koste van alles. Deze situatie leidt hem naar een voortdurende zoektocht naar de erkenning van anderen. Iets dat heel moeilijk te bewerkstelligen zal zijn.

De woorden ‘niets,’ ‘niet bestaand’ of ‘verdwijnen’ zullen deel uitmaken van zijn gebruikelijke vocabulaire. Dit zal het geloof en het gevoel van afwijzing, waarmee de betreffende persoon zo doordrenkt is, bevestigen. Op deze manier is het normaal dat hij de eenzaamheid verkiest. Want hoe meer aandacht hij krijgt, des te groter is de kans om veracht te worden. Als hij dingen met andere mensen moet doen, doet hij dit op zijn tenen. Onder het harnas dat hij heeft geconstrueerd, door nauwelijks te praten en als hij dat wel doet, zal het alleen maar zijn om zichzelf naar beneden te halen.

Bovendien leeft hij in constante tweeslachtigheid, omdat hij het niet gelooft als hij wordt gekozen. Omdat hij zichzelf afwijst en zelfs probeert de situatie te saboteren. En wanneer hij niet wordt gekozen, voelt hij zich afgewezen door de anderen. Met het verstrijken van de tijd kan degene die is beschadigd door afwijzing en van wie de wond niet heelt, rancuneus worden en zelfs haatdragend. Dit is de vrucht van zijn intense lijden.

Het helen van emotionele wonden door afwijzing

Hoe dieper de wond door afwijzing, des te groter zal de afwijzing van zichzelf of van anderen zijn. Dit kan verborgen worden achter een gevoel van schaamte. Daarnaast zal er een grote neiging bestaan om te vluchten. Echter, dit is slechts een masker om zichzelf te beschermen tegen het leed veroorzaakt door de beschadiging.

De wonden veroorzaakt door afwijzing kunnen worden genezen als we speciale aandacht besteden aan het gevoel van eigenwaarde. En als we een begin maken om onszelf te waarderen en onszelf te erkennen. Zonder de goedkeuring van anderen nodig te hebben. Hiervoor is het nodig de volgende stappen te maken:

• Een essentiële stap is het accepteren van de beschadiging als onderdeel van onszelf, om alle gevoelens los te kunnen laten. Als we de aanwezigheid van ons lijden ontkennen, kunnen we niet aan de genezing werken.
• Eenmaal geaccepteerd, zal vergeving de volgende stap zijn, om ons los te maken van ons verleden. In de eerste plaats moeten we onszelf vergeven, voor hoe we onszelf behandeld hebben. En ten tweede de anderen, omdat degenen die ons pijn hebben gedaan zelf waarschijnlijk ook lijden of een pijnlijke ervaring ondergaan.
• Zorg voor jezelf met liefde, en geef jezelf voorrang. Onszelf aandacht, liefde en de waarde die we verdienen geven is een essentiële emotionele behoefte om te kunnen blijven groeien.

Hoewel we het leed wat we in het verleden hebben geleden niet kunnen uitwissen, kunnen we wel altijd de wonden verlichten en helpen om ze te helen. Zodat de pijn verdwijnt of op zijn minst wordt verzacht. Want zoals ook Nelson Mandela al zei, op de een of andere manier zijn we zelf de aanvoerders van onze ziel.