De kenmerken van menselijke ontwikkeling
Menselijke ontwikkeling is een sociaal geconstrueerd begrip, geladen met ideologische inhoud en culturele connotaties. Alle samenlevingen in de wereld streven eigenlijk naar vooruitgang, volgens hun eigen opvatting van welzijn.
Menselijke ontwikkeling impliceert vooruitgang in de levensomstandigheden van mensen. Er zijn dus per definitie geen “ontwikkelde” en “onontwikkelde” stadia. In plaats daarvan gaan alle mensen en alle samenlevingen vooruit, gaan achteruit of komen tot stilstand. Veel mensen vatten de menselijke ontwikkeling dan ook op als een onuitputtelijk proces.
Ondanks dat vervallen mensen vaak in semantische tegenstrijdigheden, zoals het onderscheid tussen “ontwikkelde landen” en “ontwikkelingslanden.” Het doel van dit artikel is een van de varianten van dit begrip te analyseren: menselijke ontwikkeling.
Mensen vatten menselijke ontwikkeling namelijk op als een multidimensionaal concept. Zo zien zij menselijke ontwikkeling als een onvervreemdbaar mensenrecht.
“Je kunt de uitkomst van de menselijke ontwikkeling niet voorspellen. Het enige wat je kunt doen is, net als een boer, de voorwaarden scheppen waaronder het zal beginnen te bloeien.”
De conceptuele ontwikkeling
Het concept van menselijke ontwikkeling is betrekkelijk recent. Het dateert uit het midden van de twintigste eeuw. In de loop van zes decennia debat is het concept veranderd van een eendimensionale (economische) opvatting in een multidimensionale (economische, sociale, politieke, culturele en ecologische) opvatting.
De opvatting van ontwikkeling als een proces van structurele verandering ontstond na de Tweede Wereldoorlog. Ontwikkeling was het transformatieproces waardoor landen van een traditionele (agrarische) economie overgingen naar een moderne (stedelijke en industriële) economie. Deze benadering werd gemeten aan de hand van het tempo van de inkomensgroei.
Deze zuiver economische opvatting van ontwikkeling kent echter een aantal problemen, namelijk:
- Ten eerste gaat men ervan uit dat economische groei het algemeen welzijn van de samenleving doet toenemen. Ook gaat men ervan uit dat economische groei de algemene welvaart van de samenleving verhoogt en van de hogere inkomens (die welke investeringen genereren en het leeuwendeel van de voordelen van de groei ontvangen) doorsijpelt naar de lagere inkomens.
- Ten tweede is er een tendens naar “historisch determinisme,” afgeleid van de veronderstelling dat vooruitgang bestaat uit het reproduceren van de ervaringen die in ontwikkelde landen zijn opgedaan in landen die verder achterop zijn geraakt. Zo zien zij industrialisatie als de “universele weg” naar economische vooruitgang. Zoals je ziet, zien zij economische groei als het uiteindelijke doel van ontwikkeling en niet als een middel om de levensomstandigheden van de mensen te verbeteren.
Economie
Zoals je kunt zien, begonnen een aantal economen kritiek te leveren op de prioritering van economische groei in ontwikkelingsstrategieën. Zij betoogden dat het noodzakelijk is sociale en politieke veranderingen te bevorderen om het welzijn te verbeteren. Dus, noch industrialisatie noch economische groei is een haalbare welzijnsstrategie. Dat wil zeggen, tenzij ze vergezeld gaan van herverdelingsmaatregelen.
Mensen beginnen menselijke ontwikkeling te begrijpen als een multidimensionaal concept. Ze beginnen zelfs andere indicatoren te gebruiken om het welzijn te meten, en niet alleen het inkomen.
Als gevolg daarvan is de menselijke ontwikkelingsindex (HDI) ontstaan. Deze index maakt het mogelijk de vooruitgang te meten aan de hand van drie dimensies:
- gezondheid (levensverwachting bij geboorte)
- onderwijs (gemiddeld en verwacht aantal schooljaren)
- levensstandaard (nationaal inkomen per hoofd van de bevolking)
Deze index is zeer nuttig gebleken omdat hij het mogelijk heeft gemaakt de complexe multidimensionale informatie over de menselijke ontwikkeling in één enkele indicator samen te vatten. Hij is dan ook bijzonder aantrekkelijk gebleken voor de media en de publieke opinie.
Menselijke ontwikkeling vandaag
Na zes decennia van debat over doctrines, begrijpen mensen menselijke ontwikkeling als een “proces van het vergroten van de vrijheid van mensen om een gezond, lang en creatief leven te leiden, om de doelen te bereiken die zij belangrijk vinden, en om actief deel te nemen aan het vormgeven van ontwikkeling op een duurzame en rechtvaardige manier op een gedeelde planeet” (UNDP).
Mensen zijn dus zowel begunstigden als motiverende factoren van menselijke ontwikkeling, zowel collectief als individueel.
Zoals je kunt zien, wordt ontwikkeling gezien als een proces dat door mensen en ten behoeve van mensen wordt gevormd. Daarom moet het beleid voor menselijke ontwikkeling op een participatieve manier worden opgezet en moeten de voordelen ervan worden herverdeeld.
Uiteindelijk komt het erop aan de grote conflicten die zich voordoen in een groeiende gemeenschap, binnen een eindige en gedeelde wereld, op een gepaste manier aan te pakken.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.