De filosofie van Bertrand Russell over de vrede en de logica

In 1950 won Bertrand Russell de Nobelprijs voor Literatuur. Hiermee erkende men zijn gevarieerde en belangrijke geschriften over vrijheid van denken en humanitaire idealen, onderwerpen die in dit artikel aan de orde komen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Laatste update: 31 mei, 2023

De opvattingen van Bertrand Russell vertegenwoordigden een van de meest invloedrijke benaderingen in de geschiedenis van de moderne filosofie. Hij was een Britse geleerde en logicus, wiens werk van invloed was op de epistemologie, de metafysica, de theorie van de kennis en de wetenschapsfilosofie.

De gedachten van deze intellectueel werden getekend door de twee wereldoorlogen. In feite dacht hij na over gewapende conflicten en hun gevolgen voor de mensheid. Dit artikel verkent de filosofische opvattingen van Russell, en ook zaken die te maken hebben met ethiek en samenleven in de samenleving die hij aan de orde stelde.

Bertrand Russell en intellectuele transcendentie

Bertrand Russell was een Brits filosoof, wiskundige, logicus en pacifist. Hij werd in 1872 geboren in Trellech, een stad in Wales. Van jongs af aan was hij betrokken bij politieke kwesties, volgens de familietraditie. Bovendien werd hij verschillende keren gevangen gezet, vanwege zijn ideologie en zijn felle verdediging van de vrijheid van meningsuiting.

Russells intellectuele leven was vruchtbaar. Als lid van de Wiener Kreis was hij een van de pioniers van de logische analyse. Hij betoogde dat taal en kennis zijn opgebouwd uit linguïstische atomen. Dit zijn basiseenheden van betekenis die volgens logische regels gecombineerd worden tot complexe taaluitingen.

Russell leverde ook waardevolle bijdragen aan de moderne wiskundige logica. Het UNAM Instituut voor Wiskunde (Spaanse link) noemt de volgende wapenfeiten:

• Russell’s paradox.
• Eerste-orde logica.
• Inleiding tot de theorie van de typen.
• Verdediging van het logicisme of de formele logica van de wiskunde.

De ideeën achter de filosofie van Bertrand Russell

Russells opvatting over filosofie was revolutionair. Hij vond dat die ergens tussen theologie en wetenschap in viel. Hij stelde dat theologie niet kan streven naar exacte kennis, terwijl wetenschap een beroep doet op de menselijke rede.

Russell probeerde een verhelderende filosofie te ontwikkelen met betrekking tot de metafysische speculaties die tot nu toe gedaan waren. Zijn methode richtte zich op de logische analyse van taal. De filosofische stroming die Russell aanhing is het logisch atomisme. Dit wordt bevestigd in een artikel (Spaanse link)dat een eerbetoon aan hem brengt, gepubliceerd in het National University Magazine.

Het logisch atomisme gaat ervan uit dat de wereld bestaat uit eenvoudige feiten. Ze worden uitgedrukt via taal en kunnen worden bestudeerd vanuit hun logische vorm.

Atomische feiten hebben de eigenaardigheid dat ze verwijzen naar één enkel object en zijn eigenschap op een bepaald moment. Een voorbeeld hiervan is de zin “De appel is nu rood.”

Op basis van zulke feiten ontstaan complexere betekenissen of semantische structuren. Ze zijn in staat een breder bereik van de werkelijkheid te bestrijken. Russell geloofde echter dat atomaire feiten de basisconstructie van de wereld vormen.

De rol van taal in de filosofie van Bertrand Russell

De analyse van taal stond centraal in de filosofie van Russell. Hij analyseerde de betekenis van woorden. Ze verwijzen naar objecten en eigenschappen van de werkelijke wereld.

De analyse van taal begint met zinnen die worden opgevat als proposities. Dit betekent dat ze beschouwd worden als taalkundige uitdrukkingen die de waarden hebben van waar of onwaar. Tegelijkertijd drukt elke zin of propositie feiten uit over de echte wereld en abstracties daarvan. Bijvoorbeeld: “De lucht is blauw” of “De driehoek bevat een rechte hoek.”

Volgens deze opvatting vervult taal de functie om de fouten aan te geven die voortkomen uit slecht gebruik van de grammatica. De analyse ervan vormt een oplossing voor filosofische problemen.

Russell’s ethiek

Bertrand Russell schreef niet alleen over problemen met betrekking tot de kennisfilosofie. In feite was hij ook geïnteresseerd in de ethiek. Daarmee legde hij een relatie tussen geluk en goedheid. Volgens deze filosoof zal het goede en vriendelijke individu gelukkig zijn.

Russell ontwikkelde dus een ethiek van welwillendheid, door zijn moraliserende karakter en compromitterende en liberale stijl, beweert een werk (Spaanse link) gepubliceerd in Estudi General. Zijn dimensie van de ethiek staat haaks op die welke gebaseerd is op de universaliteit van plicht en normen. Hij stelt ook een pseudo-subjectivisme voor.

Bijgevolg neemt elk individu waarden aan als leidraad. Dit is een kwestie van persoonlijke keuze. Bovendien schrijven we allemaal onze eigen definities van wat een goed leven is. Het is een activiteit die gestimuleerd wordt door onze persoonlijke gevoelens en emoties.

Op het eerste gezicht lijkt het misschien dat Russell werkte volgens het principe van ethisch individualisme of moraliteit waarbij ieder van ons geregeerd wordt door zijn eigen regels. Maar de werkelijkheid is dat hij er rekening mee hield dat vriendelijkheid of goede daden sociale gevolgen hebben.

Russell en de vrijheid van meningsuiting

Geheel in de geest van het tijdperk na de Tweede Wereldoorlog verdedigde Russell dat vrijheid het hoogste streven is dat een mens kan bereiken. Deze opvatting leverde echter problemen op voor de filosoof, die verschillende keren in de gevangenis belandde.

Russell geloofde in vrijheid van denken en van meningsuiting. Bovendien beweerde hij dat macht niet moet komen door geweld, nog minder door dwang of beperking van de vrijheid. Integendeel, hij prees de vrijheid om te zeggen en te doen wat we denken, ongeacht wat de autoriteiten zouden kunnen zeggen.

Een boodschap voor de toekomst in de filosofie van Bertrand Russell

Bertrand Russell viel op door zijn pacifistische opvattingen. Hij richtte zich op de verdediging van sociale coëxistentie. Met betrekking tot kennis benadrukte hij het belang van verwijzing naar de feiten bij het bestuderen of overwegen van welke filosofie dan ook.

Met andere woorden, hij stelde zich vragen over het werkelijke verloop ervan en trok de waarachtigheid van alle bijbehorende verhalen in twijfel. Vanuit deze positie is het moeilijker voor verlangens om de criteria vast te stellen.

Doorgaand met zijn morele nalatenschap benadrukte Bertrand Russell de noodzaak van harmonie tussen mensen, evenals tolerantie, ondanks de verschillen die we onderling kunnen hebben. Hij bevorderde inderdaad de waarden van zowel verdraagzaamheid als mededogen en zag ze als noodzakelijk voor ons om succesvol in de samenleving te kunnen leven.