De emotionele kenmerken van hoogbegaafde kinderen

Hoogbegaafde kinderen verschillen niet alleen in hun intellect, maar ook in hun manier van emoties ervaren. Lees hier meer.
De emotionele kenmerken van hoogbegaafde kinderen
José Padilla

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 09 maart, 2023

Hoogbegaafde of begaafde kinderen hebben de neiging ongelooflijk snel te leren. Toch is niet alles voor hen eenvoudig. Hoewel ze sneller vooruitgaan dan hun leeftijdsgenoten, hebben ze vaak ondersteuning nodig om hun emoties te beheersen en met bepaalde sociale situaties om te gaan.

Bovendien wordt de complexiteit van hun ontwikkeling niet alleen waargenomen in hun intellect, maar ook in hun emotionele domein. Ze worden bijvoorbeeld vaak geconfronteerd met situaties in de sociale sfeer die overeenkomen met hun academisch niveau, maar waarop ze niet voorbereid zijn op het niveau van emotionele beheersing.

In feite wordt hun vitale intensiteit niet gekenmerkt door meer te voelen dan anderen, maar door de bijzondere manier waarop zij de wereld ervaren: als levendiger, indringender, intenser en complexer.

Kind met bril
Hoogbegaafde kinderen zijn emotioneel gevoeliger voor hun omgeving.

Hoogbegaafde kinderen

Deze kinderen zijn niet allemaal hetzelfde. Ieder van hen heeft zijn eigen kwaliteiten die hen tot een bijzonder individu maken. Dat gezegd hebbende, zijn er meerdere eigenschappen die ze gemeen hebben, hoewel ze die niet allemaal binnen hetzelfde gebied vertonen. Hier volgen er enkele, volgens Clark (2008).

Cognitieve eigenschappen

  • Groot abstractievermogen.
  • Belangstelling voor het oplossen van problemen.
  • Vurige leesgewoonten.
  • Grote woordenschat.
  • Intellectuele nieuwsgierigheid.
  • Kritisch denken, scepsis en zelfkritiek.
  • Doelgericht gedrag.
  • Vermogen om zelfstandig te studeren.
  • Diversiteit van interesses en ook vaardigheden.

Creatieve eigenschappen

  • Creativiteit en inventiviteit.
  • Goed gevoel voor humor.
  • Goed voorstellingsvermogen.
  • Openstaan voor prikkels.
  • Intuïtie.
  • Flexibiliteit.
  • Zelfacceptatie en minachting voor sociale normen.
  • Toewijding aan zelfgekozen werk.

Affectieve eigenschappen

  • Ongebruikelijke emotionele diepte en intensiteit.
  • Gevoeligheid of empathie voor de gevoelens van anderen.
  • Hoge verwachtingen van zichzelf en anderen.
  • Groter zelfbewustzijn.
  • Behoefte aan emotionele steun.
  • Behoefte aan samenhang tussen abstracte waarden en persoonlijke handelingen.
  • Gevorderde niveaus van moreel oordeel.
  • Idealisme en daarnaast gevoel voor rechtvaardigheid.

Gedragskenmerken

  • Spontaniteit.
  • Enthousiasme.
  • Gericht op hun passies.
  • Verzetten zich tegen het veranderen van activiteiten als ze opgaan in hun eigen interesses. Extreem energiek.
  • Hebben weinig slaap of vrije tijd nodig.
  • Stellen voortdurend vragen.
  • Onverzadigbare nieuwsgierigheid.
  • Impulsief, angstig en energiek.
  • Vastberadenheid op belangrijke gebieden.
  • Hoge mate van frustratie.
  • Vluchtig temperament, vooral ook wat betreft de perceptie van falen.

Nu je een algemeen idee hebt van de karakteristieke eigenschappen die een hoogbegaafd kind kunnen identificeren, gaan we ons verdiepen in hun emotionele dimensies.

De emotionele dimensie van hoogbegaafde kinderen

Veel mensen zijn geneigd te denken dat hoogbegaafde kinderen kleine introverten zijn, met de neiging zich af te zonderen. Ze zien hen misschien ook als nogal neurotisch en onaardig, enz. Dit zijn echter niet meer dan stereotypen.

Bovendien beweren sommige studies (Engelse link) dat er een reeks vooroordelen bestaat over hoogbegaafdheid die sociaal in stand worden gehouden en mensen doen geloven dat dit soort kinderen sociaal en emotioneel worstelen.

Hoogbegaafde kinderen zijn niet per se teruggetrokken, zoals mensen vaak geneigd zijn te denken. Evenmin hebben ze duidelijke problemen met de omgang met anderen of zijn ze bijzonder angstig, depressief of suïcidaal. Het is zelfs zo dat hoogbegaafden minder vatbaar zijn voor depressie, angst of zelfmoord (Reis & Renzulli, 2004; Martin et al., 2010; Eklund et al., 2015).

Bovendien kunnen ze vergelijkbare niveaus van welzijn en stress vertonen (Engelse link)  als de gemiddelde persoon. Ook kunnen ze even aangenaam en consciëntieus zijn, en sociale vaardigheden bezitten die even goed zijn als die van iemand met gemiddelde intellectuele capaciteiten (Baudson, 2016).

Niet alle hoogbegaafde kinderen functioneren echter goed in emotionele en sociale dimensies, net zoals niet alle gemiddelde mensen, intellectueel gezien, weten hoe ze met hun emoties moeten omgaan.

Wat we willen benadrukken is dat niet alle hoogbegaafde kinderen emotionele en sociale problemen ervaren, zoals mensen vaak geneigd zijn te geloven. Bij het onderzoek naar de affectieve problemen die hoogbegaafde kinderen zouden kunnen bezitten, vonden we een reeks studies die licht werpen op het onderwerp.

Deze bevindingen kunnen echter niet gegeneraliseerd worden. Dat komt omdat, zoals we eerder zeiden, niet alle hoogbegaafde kinderen hetzelfde zijn.

Moeder en zoon
Hoogbegaafde kinderen hebben de neiging perfectionistisch te zijn en zich veel zorgen te maken.

Wat suggereert onderzoek?

Onderzoek naar het onderwerp hoogbegaafde kinderen leverde de volgende resultaten op:

  • Hoogbegaafde kinderen zijn emotioneel en fysiologisch gevoeliger voor hun omgeving (Engelse link).
  • Hoogbegaafde leerlingen (9 tot 15 jaar) met een laag zelfbeeld zijn kwetsbaar voor emotionele onbalans. Jongens ervaren meer gedrags- en emotionele problemen dan meisjes.
  • Hoogbegaafde kinderen hebben een lager niveau van zelfonthulling/openheid en zelfbeeld (Engelse link). Bovendien neemt hun niveau van empathie en sociale vaardigheden af naarmate hun leeftijd toeneemt.
  • Hoogbegaafde leerlingen  hebben hogere negatieve stemmingen (Engelse link). Ze komen tot uiting in lagere niveaus van subjectief welzijn en emotionele intelligentie dan bij niet-hoogbegaafde leerlingen.
  • Hoogbegaafde kinderen vertonen meestal hogere scores op zorgen, overgevoeligheid, sociale zorgen en perfectionisme  (Engelse link).
  • Hoogbegaafde kinderen scoorden hoger op depressie en beschreven zichzelf als onoplettender, met een lage sociale functionaliteit  (Engelse link). Bovendien hadden ze een slechtere perceptie van hun lichamelijke gezondheidstoestand.

Zoals je ziet, is er geen harde en snelle regel die kan worden toegepast op hoogbegaafde kinderen. Sommige onderzoeken bieden namelijk resultaten die verenigbaar zijn met de hypothese van een grotere kwetsbaarheid voor angst- en stemmingsstoornissen.

Anderzijds bieden andere gegevens die deze hypothese verwerpen. Bovendien beweren sommige dat hoogbegaafde kinderen relatieproblemen kunnen ervaren, terwijl andere het tegendeel beweren.

Deze onderzoeken stellen ons dus in staat te bevestigen dat deze kinderen al dan niet affectieve problemen kunnen ervaren, net als niet-hoogbegaafde kinderen. Inderdaad moet altijd in gedachten worden gehouden dat niet iedereen hetzelfde is.

Zo zijn sommigen van ons sterker in bepaalde emotionele eigenschappen dan anderen. Uiteindelijk is ieder van ons anders. 


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Algaba Mesa, A., & Fernández Marcos, T. (2021). Características socioemocionales en población infanto-juvenil con altas capacidades: una revisión sistemática. Revista de psicología y educación.
  • Bainbridge, C. (August 10, 2021). Common Traits and Characteristics of Gifted Children. Verywellfamilyhttps://www.verywellfamily.com/characteristics-of-gifted-children-1449114#toc-social-and-emotional-traits
  • Baudson, T. G. (2016). The mad genius stereotype: Still alive and well. Frontiers in psychology7, 368.
  • Casino-García, A. M., García-Pérez, J., & Llinares-Insa, L. I. (2019). Subjective Emotional Well-Being, Emotional Intelligence, and Mood of Gifted vs. Unidentified Students: A Relationship Model. International journal of environmental research and public health, 16(18), 3266. https://doi.org/10.3390/ ijerph16183266
  • Clark, B. (2008). Growing up gifted. New Jersey: Merrill.
  • Eklund, K., Tanner, N., Stoll, K., & Anway, L. (2015). Identifying emotional and behavioral risk among gifted and nongifted children: A multi-gate, multi-informant approach. School Psychology Quarterly, 30(2), 197. https://doi.org/10.1037/ spq0000080
  • Eren, F., Çete, A. Ö., Avcil, S., & Baykara, B. (2018). Emotional and behavioral characteristics of gifted children and their families. Archives of Neuropsychiatry, 55(2), 105. https://doi.org/10.5152/ npa.2017.12731
  • Gere, D. R., Capps, S. C., Mitchell, D. W., & Grubbs, E. (2009). Sensory sensitivities of gifted children. American Journal of Occupational Therapy, 63(3), 288-295. http://doi.org/10.5014/ajot.38.1.13
  • Guignard, J. H., Jacquet, A. Y., & Lubart, T. I. (2012). Perfectionism and anxiety: a paradox in intellectual giftedness?. PloS one, 7(7). https://doi.org/10.1371/ journal.pone.0041043
  • Kostogianni, N., & Andronikof, A. (2009). Self-esteem, self-centeredness and socialemotional adjustment of gifted children and adolescents. L’Encephale, 35(5), 417-422. https://doi.org/10.1016/j. encep.2008.10.006
  • Martin, L. T., Burns, R. M., and Schonlau, M. (2010). Mental disorders among gifted and nongifted youth: a selected review of the epidemiologic literature. Gift. Child Q. 54, 31–41. doi: 10.1177/0016986209352684
  • Reis, S. M., and Renzulli, J. S. (2004). Current research on the social and emotional development of gifted and talented students: good news and future possibilities. Psychol. Sch. 41, 119–129. doi: 10.1002/pits.10144
  • Shechtman, Z., & Silektor, A. (2012). Social competencies and difficulties of gifted children compared to non gifted peers. Roeper Review, 34(1), 63-72. https://doi: 10.1080/02783193.2012.627555
  • Snyder, C. (March 24, 2022). Gifted Kids. Verywellfamily. https://www.verywellfamily.com/gifted-kids-4157326

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.