Bang om een beslissing te nemen: welke invloed heeft het op jou?
Er bestaan niet zoveel angsten die zo vaak optreden als deze: de angst om een beslissing te nemen. Eigenlijk zouden we hierin experts moeten zijn. Want we nemen elke dag, bijna elke minuut beslissingen. Maar soms kom je vast te zitten en weet je niet welke keuze je moet maken.
Mensen uit alle verschillende culturen, beroepen en onderwijsniveaus en socio-economische lagen hebben er problemen mee. We leven in een maatschappij vol informatie en kennis. Dit verschaft ons heel veel mogelijkheden waaruit we voor bijna alles kunnen kiezen.
Aanvankelijk denk je misschien dat je het gemakkelijker zal hebben om beslissingen te nemen. Want je hebt al die verschillende informatiebronnen en keuzemogelijkheden. Maar vaak zorgt die hoeveelheid aan mogelijke keuzes ervoor dat het eigenlijk zo moeilijk is een keuze te maken.
Eén van de meestvoorkomende redenen voor deze remming bij het nemen van een beslissing is een emotie: angst. Je kan bijvoorbeeld bang zijn om een beslissing te nemen als je niet overtuigd bent of je in een relatie moet blijven of de relatie verbreken. Dit kan ook gebeuren wanneer je wilt veranderen van beroep of baan, of je al of niet kinderen zal hebben, enzovoort.
Wanneer het over de grote dingen in het leven gaat, dan kan deze angst erg sterk zijn. Bij onomkeerbare beslissingen kan de schrik zelfs nog erger zijn. Het kan er voor zorgen dat je de beslissing uitstelt. Maar je zal dan alleen maar een vaag onbehaaglijk gevoel ervaren. Toch doen we het vaak: als ik niet weet wat ik moet doen of welke weg ik moet nemen, dan stel ik de beslissing tot later uit.
Soms doe je het in de hoop dat je meer nieuwe informatie zal verwerven. Dit zal het dan gemakkelijker maken om te beslissen. Of misschien zal de tijd een mogelijkheid schrappen en de beslissing in jouw plaats nemen. Zoals je ziet, kan de schrik om een beslissing te nemen, jouw leven aanzienlijk beïnvloeden.
Bang zijn om een beslissing te nemen: de verkeerde beslissing
Dit is waarschijnlijk de situatie die het meeste voorkomt. Hoe belangrijker de beslissingen, hoe banger je bent dat je de verkeerde keuze zal maken. Dit heeft eigenlijk een erg belangrijke aanpassingsfunctie: voorzichtig zijn en onszelf en anderen beschermen. We zien een hoge klif en we maken een keuze.
Bang zijn om een keuze te maken is een soort angst die verbonden is met jouw verantwoordelijkheid voor de keuze. Het zorgt ervoor dat je over de eventuele mogelijkheden nadenkt voordat je een keuze maakt. Deze angst is erg normaal wanneer het een verandering betreft die moeilijk of onmogelijk ongedaan gemaakt kan worden. Het is dus een beslissing met grote gevolgen.
Dan zijn er ook de mensen die bang zijn om bijna elke beslissing te nemen, ook het soort dat achteraf toch hersteld kan worden en zelfs niet zo belangrijk is. Deze mensen ervaren zelfs nog meer angst. Het zijn vaak erg rationele personen die slechts erg zelden naar hun instincten luisteren.
Bang zijn om een beslissing te nemen: de gevolgen in je leven
Wanneer je angst ervaart omdat het mogelijk is dat je niet de juiste weg zal kiezen, dan kan dit jou verlammen. Het kan ervoor zorgen dat je lange tijd besluiteloos bent en trager reageert. Dan kom je terecht in een eindeloze zoektocht naar informatie over wat de beste beslissing is.
Eén van de grootste effecten die zich voordoen, is dat je altijd maar op zoek zal zijn naar meer informatie of een definitieve conclusie. Je zal met andere woorden ten onrechte geloven dat blijven nadenken je een veilig en zeker besluit zal opleveren.
Een intense angst hebben om de verkeerde keuze te maken kan, wat men in de psychologie “pathologische twijfel” noemt, veroorzaken. Het kenmerk van pathologische twijfel is een obsessieve zoektocht naar een absolute zekerheid. Deze zoektocht wordt versterkt door een mentale drang die tot uiting komt in een voortdurend gevoel van twijfel.
De angst om niet te bevallen
In dit geval weet een persoon duidelijk welke keuze hij zal maken. Maar hij twijfelt aan zijn vermogen om met de gevolgen van de beslissing om te gaan. Stel dat iemand bijvoorbeeld moet beslissen of hij al dan niet een toespraak zal houden op een conferentie. Dan kan het gebeuren dat zij alleen maar uit angst de uitnodiging weigeren. Want ze zijn bang dat ze niet zullen opwegen tegen de andere panelleden, of niet voldoen aan de verwachtingen van de mensen of aan hun eigen verwachtingen.
De angst om niet te bevallen kan ertoe leiden dat je posities met verantwoordelijkheid vermijdt. Je focust je dan op onbelangrijke beslissingen en je laat de belangrijkste keuzen over aan anderen. Dit leidt dan meestal tot een lage eigenwaarde.
Bang zijn om niet te voldoen kan er ook voor zorgen dat je kansen voorbij laat gaan. Dat komt omdat je het gevoel hebt dat je niet voorbereid bent voor wat nodig zal zijn. We hebben het hier over het soort angst dat jou in je comfortzone houdt. Het verhindert dus dat je groeit. Eén doeltreffende manier om deze angst te overwinnen is dus dat je aan je eigenwaarde werkt.
De angst om geen controle te hebben of de controle te verliezen
Mensen die een sterke behoefte aan controle hebben, ervaren deze angst het meest. Als iemand deze behoefte in sterke mate bezit en ziet dat hij niet alles betreffende de beslissing onder controle heeft, dan zal hij het proces van besluitvorming stopzetten. Vele mensen wijzen bijvoorbeeld uiteindelijk een baan af omdat het groepsprojecten inhoudt. Ze doen dit alleen als gevolg van deze angst.
Deze behoefte beheersen of omgaan met een controlefreak kan een echt stressvolle uitdaging zijn. Want het is tenslotte een erg sterke behoefte. Een extreme vorm van deze behoefte is de obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.
Hoe stel je vast of jij bang bent om de controle te verliezen?
We kunnen het zowel tijdens het proces van het nemen van de beslissing vaststellen als op het moment dat de gevolgen van de beslissing optreden. De effecten van deze angst tijdens het beslissingsproces zijn meestal de volgende:
- De persoon voelt de behoefte om alle beschikbare informatie te controleren voordat hij een keuze maakt.
- Ze hebben een onbepaalde hoeveelheid tijd nodig om over een keuze na te denken.
- Bovendien analyseren ze steeds opnieuw de voor- en de nadelen van alle mogelijke keuzes.
We kunnen soms ook angst zien om controle te verliezen, wanneer de beslissing het vermogen van de persoon om de controle in handen te hebben verandert. Wat bedoelen we hiermee? Je hebt wel de controle over de keuze. Maar de optie waarvoor je wilt kiezen, betekent dat je wat controle opgeeft. Je zegt tegen jezelf dat je in je dagelijkse routine zal ophouden met de resultaten van bepaalde dingen te controleren. Dat kan een goede start zijn om de angst te overwinnen.
Angst voor sociale afwijzing
Eén van de meest fundamentele menselijke behoeften is je geliefd, gerespecteerd en aanvaard voelen. Angst voor sociale afwijzing komt erg vaak voor wanneer alle mogelijke keuzes op één of andere manier negatief zijn.
We hebben het hier over situaties waarbij de keuze voor om het even wat onvermijdelijk zal lijden tot het verwaarlozen van enkele van je eigen behoeften of die van anderen. Denk maar eens aan momenten waarop jij de rol van bemiddelaar in een conflict hebt en een beslissing neemt voor de mensen die betrokken zijn.
Problemen als gevolg van angst voor sociale afwijzing
Wanneer je bang bent voor sociale afwijzing dan creëert dit problemen. Eén van de problemen is dat je beslissingen neemt op basis van de goedkeuring van anderen en niet op basis van jij echt nodig hebt. Je kiest dan niet voor wat jou het gelukkigste maakt of wat het gunstigste is voor jou. Want wanneer je bang bent voor sociale afwijzing, zal je kiezen voor wat anderen leuk vinden of voor wat ervoor zorgt dat jij er het beste uitziet.
Mensen die aan hun angst voor sociale afwijzing willen werken, kunnen technieken uit de Derde Golftherapie gebruiken. Een voorbeeld hiervan is de Acceptance and Commitment Therapy. Deze technieken leren je bepaalde aspecten in je leven en de gedachten die je niet kan veranderen, te aanvaarden. Dit helpt je om beslissingen te nemen op basis van jouw waarden en behoeften.
Onthoud dat keuzes maken iets is dat je niet kan verwerpen of delegeren. Jij hebt het stuur van je keuzes in handen. Zij zullen je toekomst bepalen. Voor die beslissingen moet jij de verantwoordelijkheid nemen. Als één van de angsten die we hier besproken hebben, jou verlamt, dan kan je altijd professionele hulp zoeken.