Achtervolgingswaanzin

Achtervolgingswaanzin is een symptoom dat voorkomt in de context van bepaalde psychische stoornissen. Degenen die eraan lijden geloven dat ze achtervolgd worden.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Yurdey Fernanda Herran Murillo.

Laatste update: 27 december, 2022

“Buitenaardse wezens achtervolgen me, ze willen me ontvoeren, ik kan het huis niet uit want dan pakken ze me.” Dit zouden heel goed de woorden kunnen zijn van iemand die aan achtervolgingswaanzin lijdt. Voor een buitenstaander klinken ze vreemd, maar voor de mensen die aan deze stoornis lijden zijn de situaties die ze beschrijven echt, waardoor de spanning die ze ervaren immens is.

Mensen met achtervolgingswaanzin kunnen dit soort bedreigingen ervaren, zelfs als ze niet echt in een gevaarlijke situatie verkeren of als er geen bewijs is dat hun verhaal echt is. Bovendien noemen ze vaak hooggeplaatste groepen als onder andere de FBI, de CIA, buitenaardse wezens, God en de duivel als hun achtervolgers.

Achtervolgingswaanzin: ziekte of symptoom?

Wat sommigen achtervolgingswaanzin of achtervolgingsmanie noemen, is voor anderen een delirium (Spaanse link), zoals beschreven in de DSM-5 (een van de belangrijkste diagnostische handboeken voor de geestelijke gezondheidszorg). De term ‘manie’ wordt in verband gebracht met de manische toestand die sommige patiënten met de diagnose bipolaire stoornis kunnen vertonen.

Mensen met vervolgingsmanie hebben, hoewel ze geen intellectuele achteruitgang vertonen, de neiging hun ideeën op een ongewone manier met elkaar te associëren. Deze associatie neigt er meestal toe het idee te bevestigen dat ze gevolgd of achtervolgd worden.

Vervolgingsmanie is een symptoom dat gekenmerkt wordt door angst voor vervolging of ontvoering. De symptomen duren meestal langer dan een maand. De aandoening kan verband houden met vele soorten psychische stoornissen. Zo kan een patiënt die aan schizofrenie of bipolaire stoornis lijdt vervolgingsgedachten hebben.

De oorzaken van achtervolgingswaanzin

Hoewel de oorzaken onbekend zijn, blijkt uit statistieken dat het vaker kan voorkomen bij mensen van middelbare of oudere leeftijd. Sommige specialisten menen dat het voorkomen ervan in verband kan staan met narcistische trekken. Dat geldt ook voor een hoge mate van angst en frustratie.

Er zijn ook verschillende risicofactoren die een combinatie zijn van familiale of biologische voorgeschiedenis. Binnen de omgevings- of situationele, vallen de volgende factoren:

• Hoog-stress gebeurtenissen.
• Drugsgebruik. Van de effecten van bepaalde recreatieve drugs is bijvoorbeeld bekend dat ze een episode van achtervolgingsmanie kunnen doen neerslaan.
• Sociaal isolement.
• Slaapstoornissen.
• Biografische omstandigheden van de patiënt. Bijvoorbeeld iemand die tot een etnische minderheid behoort en het slachtoffer is geworden van een situatie van pesterijen.

Hoe de symptomen te herkennen

Iemand met achtervolgingswaanzin kan al zijn aandacht, tijd en zelfs geld steken in pogingen om zich veilig te voelen voor de gevaren van achtervolging. Er zijn bepaalde gedragskenmerken die erop kunnen wijzen dat iemand aan vervolgingswaanzin lijdt. Bijvoorbeeld:

• Ze maken zich zorgen over de loyaliteit van de mensen in hun omgeving. Als ze een relatie hebben, kunnen ze zich zorgen maken dat hun partner een minnaar heeft en ontrouw is. Dit kan zowel veel conflicten als ongemak veroorzaken voor de lijder.
• In normale situaties interpreteren ze bedreigende betekenissen. Ze hebben de neiging obsessief te zijn over het idee in gevaar te zijn en aangevallen te worden. Verder kunnen ze uren doorbrengen met het herkauwen van gesprekken en denken dat iets wat iemand tegen hen zei een verborgen betekenis had.
• Ze voelen zich bespioneerd of vervolgd. Dit is het belangrijkste kenmerk van de stoornis, die ze tot het uiterste doorvoeren.

Dit soort gedrag kan ook voorkomen bij mensen die niet per se aan een psychische stoornis lijden, maar gewoon een moeilijke tijd doormaken die hun emotionele en cognitieve hulpbronnen te boven gaat. Dit betekent niet dat ze aan vervolgingswaanzin lijden.

Professionele hulp

Als je denkt dat iemand in je omgeving aan achtervolgingswaanzin lijdt, ben je misschien geneigd hem ervan te overtuigen dat zijn geest in een parallel universum werkt. Dat doen kan echter uiterst ingewikkeld zijn en ook averechts werken.

Daarom raden we je aan een professional te raadplegen. Niet alleen zodat ze de lijder kunnen behandelen, maar ook zodat ze je kunnen begeleiden in de richting van hulp bij het volgen van therapie.