Zelfmoordbrieven: wat vertellen ze je?

Zelfmoordbrieven geven een stem aan het menselijk lijden achter een stilzwijgende dood.
Zelfmoordbrieven: wat vertellen ze je?

Laatste update: 18 november, 2021

Wanneer een overlijden plaatsvindt in traumatische of twijfelachtige omstandigheden, kan de aanwezigheid van een door het slachtoffer geschreven notitie belangrijke informatie over de gebeurtenis opleveren. In feite maakt de analyse van zelfmoordbrieven deel uit van het proces van een psychologische autopsie.

Dit is een grondige studie uitgevoerd door professionals die sterfgevallen als gevolg van zelfmoord reconstrueren.

Zelfmoord staat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in de top tien van doodsoorzaken. Elke dag zouden minstens 1.110 mensen zelfmoord plegen. Duizenden meer proberen het. Bovendien is het meestal onafhankelijk van geografie, cultuur, etniciteit, religie en sociaaleconomische positie. Het is overduidelijk dat dit mondiale probleem aandacht nodig heeft.

In een wereld waar iedereen worstelt om te overleven, wat het ook kost, hoe kan men dan oordelen over de mensen die besluiten te sterven? Niemand kan oordelen. Elke persoon kent de omvang van zijn eigen lijden of de totale afwezigheid van zin in zijn leven.”

 Paulo Coelho

Een depressieve vrouw

Wat is een psychologische autopsie?

Zelfmoord blijft een taboe in de huidige samenleving. In feite is er altijd veel schaamte en schuld rondom dit soort sterfgevallen.

Zelfmoord is de belangrijkste oorzaak van niet-natuurlijke dood in de bevolking als geheel. Bovendien is het vaak onduidelijk. Om deze reden dient wanneer de overledene een briefje heeft achtergelaten, dit vaak ter verduidelijking van bepaalde punten.

Dit is waar psychologische autopsie in het spel komt. Het is een proces dat zelfmoord onderscheidt van andere soorten dood, zoals moord of gesimuleerde zelfmoord die wordt gebruikt om een moord te verdoezelen.

Psychologische autopsie heeft tot doel een vitale reconstructie van het slachtoffer te ontwikkelen. Het proces omvat het reconstrueren van de zelfmoord door middel van interviews met familieleden van de overledene. Het doel is om te achterhalen hoe de gebeurtenis daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Een psychologische autopsie moet drie vragen beantwoorden:

  • Waarom deden ze het? Het onderzoekt de beweegredenen van de overledene om zelfmoord te plegen.
  • Wanneer en hoe zijn ze overleden? Het bepaalt waarom het overlijden op dat specifieke moment plaatsvond. Bovendien, wat waren de psychopathologische omstandigheden rond de zelfmoord?
  • Hoe zijn ze gestorven? Als er twijfels zijn, probeert het deze te verduidelijken.

De doelen van een psychologische autopsie

Om ervoor te zorgen dat de psychologische autopsie aan zijn doelstellingen voldoet, moet hij bepaalde factoren onderzoeken. Voorbeelden hiervan zijn het suïcidale risico van het individu, het niveau van agressie dat ze toonden tegenover zichzelf en anderen, hun levensstijl en hun persoonlijkheid en mentale toestand.

Bovendien, of er een bepaald conflict in hun leven was en of er waarschuwingssignalen waren dat ze dreigden zelfmoord te plegen. Verder wordt onderzocht of de persoon een afscheidsbrief heeft achtergelaten. Dat komt omdat het waarschijnlijk belangrijke persoonlijke informatie zal opleveren voor het voltooien van de analyse.

Psychologische autopsie is zowel valide als betrouwbaar. Het wordt verkregen via een proces waarbij professionals gestandaardiseerde forensische procedures uitvoeren. Het is ook volledig objectief en houdt geen enkele andere vorm van klinische of emotionele relatie in met een van de betrokkenen.

Dit type autopsie kan worden gebruikt als deskundig bewijsmateriaal op verzoek van een belanghebbende partij, of indien vereist tijdens een gerechtelijke hoorzitting.

Hoewel het rapport veel informatie en verduidelijking bevat, is het nog steeds geen onweerlegbaar bewijs van wat er werkelijk is gebeurd. Het is een indicatieve en waarschijnlijke conclusie over wat er is gebeurd, gebaseerd op zorgvuldig verzamelde en bestudeerde gegevens.

“Het gaat dus niet om de zin van het leven in het algemeen, maar om de specifieke betekenis van iemands leven op een bepaald moment.”

Viktor Frankl

Een depressieve vrouw

Soorten zelfmoordbrieven

Zelfmoordbrieven kunnen helpen te verduidelijken wat de slachtoffers naar de dood dreef. Er moet aan worden herinnerd dat een briefje waarin de overledene hun motieven uitlegt, aangeeft dat ze de zelfmoordactie met voorbedachten rade en gepland hadden. Sterker nog, als mensen in een opwelling zelfmoord plegen, laten ze meestal geen briefjes achter.

Als iemand een briefje achterlaat bij het afscheid, komt dat omdat hij al een tijdje heeft nagedacht over wat hij moet zeggen.

Zelfmoordbrieven geven meestal informatie op drie specifieke gebieden:

  • De mentale toestand van de persoon.
  • Hun omstandigheden.
  • Hun bedoelingen (door zelfmoord te plegen).

Geen twee zelfmoordbrieven zijn ooit hetzelfde. Bovendien zijn ze allemaal erg persoonlijk en daarom erg waardevol voor de analyse. Ze kunnen op verschillende soorten materiaal zijn geschreven. Bijvoorbeeld papier, huid, spiegels, muren, etc.

Hetzelfde geldt voor het schrijfgerei. Dit kan een pen, potlood, lippenstift, bloed, spuitverf, enz. zijn. Bovendien moet met elk klein detail rekening worden gehouden. Omdat deze details uiteindelijk bepaalde nuances van de handeling of de bedoelingen van de persoon volledig kunnen veranderen.

Studies suggereren dat zelfmoordbrieven de neiging hebben om in volgorde van belangrijkheid te worden geadresseerd aan broers en zussen, politie, partner, vrienden, ouders en andere familieleden.

De inhoud van de notities verwijst meestal naar de redenen voor hun acties. Dit kunnen zijn ziekte, geldproblemen, werkloosheid, eenzaamheid, ouderdom, verlies van een dierbare, schaamte, etc.

Berichten in afscheidsbrieven

Berichten in afscheidsbrieven kunnen meestal in deze categorieën worden gegroepeerd:

  • Afscheid. Ze nemen afscheid en bedanken een geliefde voor iets. Ze proberen hun goede vrienden gerust te stellen, zodat ze zich niet schuldig voelen over de zelfmoord.
  • Instructies. Ze laten instructies achter voor familieleden, advocaten of politieagenten over wat ze met hun bezittingen willen doen. Of wat ze bijvoorbeeld met hun lichaam willen doen.
  • beschuldigingen. Ze proberen anderen de schuld te geven van wat ze hebben gedaan. Deze berichten zijn vaak vol woede of verdriet.
  • Verzoek om vergeving. Ze verontschuldigen zich voor de schade die ze in hun leven hebben aangericht. Daarnaast verontschuldigen ze zich voor het leed dat ze hebben veroorzaakt door hun beslissing om zelfmoord te plegen.
  • Rechtvaardiging. Ze leggen uit waarom ze deze beslissing hebben genomen. Bijvoorbeeld redenen van moraliteit, eer, religie, niet verder kunnen, etc.

Een schreeuw om hulp

Bij de meeste zelfmoorden heeft het slachtoffer de beslissing genomen onder omstandigheden van ondraaglijk lijden. In feite is het een doel dat is gekozen door iemand die geen andere uitweg uit zijn situatie kan vinden of die zijn psychologische pijn gewoon niet kan verlichten. Bijgevolg hebben ze het gevoel dat er geen andere ontsnapping mogelijk is.

Als je denkt iemand te kennen die het risico loopt zelfmoord te plegen, moet je er met hen over praten. Dan ben je in een positie om ze te helpen. Stilte verhindert nooit zelfmoord. Om deze reden moet je altijd op je hoede zijn voor tekenen van zichtbaar leed.

Zo kun je ze ondersteuning bieden en doorverwijzen voor professionele hulp. Professionals die hen kunnen helpen om veilig te herstellen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Acinas, M., Robles, I. y Peláez-Fernández, M. (2015). Notas suicida y autopsia psicológica: Aspectos comportamentales asociados. Actas Españolas de Psiquiatría, 43(3), 69-79.
  • López-Castroman, J., Bustos-Mendez, P., Pérez-Fominaya, M. et al. (2015). Código 100: un estudio sobre la conducta suicida en lugares públicos. Actas Españolas de Psiquiatra, 43(3), 142-148. 
  • Pérez Barrero, S. (1999). El suicidio, comportamiento y prevención. Revista Cubana de Medicina General Integral. ISSN 1561-3038
  • Tejedor, C., Díaz, A., Faus G., Pérez, V. y Solà, I. (2011). Resultados del programa de prevención de la conducta suicida. Actas Españolas de Psiquiatría, 39(5), 280-287. 

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.