Wat zijn intrusieve gedachten en hoe kun je ermee omgaan?

Intrusieve gedachten zijn ongewenst, verontrustend en onverwacht. Laten we alles te weten komen over de angsten die je kwaliteit van leven vertroebelen, evenals enkele trucs om om te gaan met de negatieve ideeën die je vrede stelen.

Je wilt de straat oversteken, maar je bent bang dat een auto je overrijdt. Of je verlaat het huis niet op dinsdag, uit angst dat er die dag iets tragisch zal gebeuren. Intrusieve gedachten zijn voor veel mensen een bron van zorg. Het gevoel dat het rationele deel alle gebieden van het leven overneemt, tot het punt dat het volledig overheerst, is helemaal niet prettig.

Hoewel deze ideeën wijdverbreid zijn onder de algemene bevolking, worden ze zelden geraadpleegd. Schaamte of de overtuiging dat ze normaal zijn zorgt ervoor dat mensen ermee leven en zich uiteindelijk neerleggen bij hun ongemak.

Dit zou echter niet het geval moeten zijn, want door ze te behandelen verbetert de stemming en de kwaliteit van leven. Dus hier lees je wat ze zijn en hoe je ermee om kunt gaan.

Wat zijn intrusieve gedachten?

Opdringerig denken is ruimte geven aan ideeën of beelden, meestal van verontrustende of verontrustende aard, die zonder waarschuwing in je geest opkomen. Ze variëren sterk in aard; veel voorkomende thema’s zijn herinneringen aan het verleden, gewelddaden, seksuele handelingen en sociaal onaanvaardbaar gedrag.

In het algemeen zijn gedachten immers psychische producten, dingen die onze geest produceert zonder dat we ons vaak bewust zijn van het waarom. In de loop van één dag hebben we er tientallen. En de meeste verdwijnen als ze komen en we herinneren ze ons niet meer.

Er is echter een kleine hoeveelheid die niet weggaat en ons lange tijd bijblijft. Zulke overpeinzingen vervangen de belangrijkste ideeën totdat onze mentale toestand verstoord raakt. En ze blijven omdat we geneigd zijn er belang aan te hechten: als het idee zich herhaalt en we de hersenen vertellen dat het relevant is, blijft het daar.

Waarom intrusieve gedachten optreden

De oorsprong van intrusieve gedachten is veelvoudig en komt niet bij alle mensen die ze ontwikkelen op dezelfde manier voor. Toch is het zo dat er in veel gevallen een proces of een zich herhalend patroon met eigenaardigheden bij elke persoon kan worden waargenomen, wat ons helpt om de wortel van deze cognities beter te begrijpen.

Er zijn situaties waarin een externe trigger (een stressfactor) de ontsteker is, maar dit komt niet vaak voor. Normaal gesproken is het niet mogelijk om een externe oorzaak vast te stellen; de oorsprong ligt in iemands eigen evaluatie van zijn of haar gedachten en het belang dat hij of zij eraan hecht.

Ze komen meestal voor bij mensen met een hoog verantwoordelijkheids- en plichtsgevoel. Een gedachte die toevallig en toevallig verschijnt, wordt niet als zodanig behandeld, maar integendeel. De persoon begint de relevantie ervan te overschatten en ze meer aanwezig te laten zijn; zo ontstaat er een rationele lus waar je maar moeilijk vanaf komt.

Kenmerken van intrusieve gedachten

Kort samengevat hebben deze verontrustende en obsessieve gedachten de volgende kenmerken gemeen:

• Terugkerend: ze komen steeds weer terug zonder verandering.
• Onaangenaam: hun inhoud is aversief of wekt negatieve emoties op.
• Onproductief: ze helpen ons niet om onze dagelijkse taken te plannen en te organiseren.
• Hinderlijk: ze belemmeren de concentratie, het geheugen en andere cognitieve processen.
• Plotseling: ze verschijnen plotseling zonder dat er een aanleiding voor is aan te wijzen.
• Oncontroleerbaar: pogingen om te stoppen met denken zijn zinloos en hebben zelfs het tegenovergestelde effect.

Volgens een onderzoek dat werd gerapporteerd in het Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, heeft bijna 94% van de mensen regelmatig intrusieve gedachten. Het onderzoek beoordeelde hun aanwezigheid op zes continenten en hield rekening met episodes gedurende de laatste drie maanden. Het komt dus in alle culturen voor (Engelse link).

Indringende gedachten en psychische stoornissen

Het is waar dat dit soort obsessieve gedachten wijdverbreid is onder de bevolking. Als regel wordt aangenomen dat we er allemaal wel eens last van hebben gehad of nog zullen krijgen. Maar de impact van deze gedachten wordt pathologisch.

In feite vormen ze de kern van psychische stoornissen zoals gegeneraliseerde angst of obsessieve-compulsieve stoornis (OCS). Wat ze beide gemeen hebben, is dat het leed wordt veroorzaakt door zorgen of ruminaties die als indringend en oncontroleerbaar worden ervaren. Als dit het geval is, zijn ze eerder een symptoom dan een voorbijgaande episode.

Aan de andere kant kunnen deze angsten zich ook ontwikkelen bij eetstoornissen, posttraumatische stressstoornis, depressie (zelfs postpartum depressie) en bij traumatisch hersenletsel. Nogmaals, in zulke gevallen gaan ze gepaard met andere symptomen, dus op zichzelf zijn ze geen indicatoren van deze aandoeningen.

Voorbeelden van intrusieve gedachten

Een gewone situatie kan een obsessieve gedachte triggeren, waardoor er een verband ontstaat tussen een intrusieve gedachte en angst. Welke situaties zouden dat zijn? Hier zijn de meest voorkomende voorbeelden van intrusieve gedachten:

• Mystiek of religieus. Je taferelen voorstellen die in strijd zijn met wat je religie predikt en het gevoel hebben dat je daardoor zondigt.
• Traumatische gebeurtenis. Je iets uit het verleden herinneren waardoor je je angstig of bezorgd voelt.
• Bijgelovig. Geloven dat denken aan een nare gebeurtenis ervoor zorgt dat het gebeurt. Of dat als je een bepaalde gedachte niet hebt, er iets vreselijks zal gebeuren.
• Schadelijk voor anderen. Over straat lopen en denken dat je iemand anders pijn zult doen, dat je de controle verliest en iemand in je omgeving aanvalt, ook al was dat nooit je bedoeling.
• Seksueel. Bezwaar maken tegen je seksuele geaardheid of voorkeuren, ook al had je daar eerder geen twijfels over. Er is ook de angst om een illegale seksuele daad te plegen, om een vriend of vriendin van je partner te ontmoeten en te denken dat hij of zij jou leuk zal vinden of dat jij hem of haar leuk zal vinden.
• In verband met gezondheid. De angst om een ernstige ziekte te krijgen, geloven dat je een ongeluk krijgt of dat er op een bepaalde dag iets ergs zal gebeuren of twijfelen over je geestelijke gezondheid, je afvragen of je op een bepaald moment aan een stoornis zult lijden of dat je dat al hebt en het niet weet.

Hoe kun je intrusieve gedachten beheersen?

Als het gaat om het beheersen van intrusieve gedachten, zijn er twee stromingen: behandelingen die zich richten op het uitschakelen van negatieve gedachten en behandelingen die ons leren ermee te leven en er op een andere manier mee om te gaan. Zoals we al eerder zeiden, is een van hun meest basale eigenschappen dat ze oncontroleerbaar zijn. Het lijkt paradoxaal, maar hoe harder je probeert om niet te denken, hoe sterker de gedachte wordt.

Denk bijvoorbeeld even na over een roze olifant. Probeer dat beeld nu uit je gedachten te krijgen: zelfs als je het probeert uit te bannen, verschijnt het duidelijker in je bewustzijn.

Daarom hebben cognitie-onderdrukkende methoden een beperkte effectiviteit. In plaats daarvan zijn technieken die ons in staat stellen om gedachten te accepteren en ze te behandelen als wat ze zijn, een toevallig product van onze geest, interessanter.

Cognitieve defusie heeft hetzelfde doel. Dit hulpmiddel, dat zijn oorsprong vindt in Acceptance and Commitment Therapy (ACT), probeert de relatie met onze oordelen te veranderen. Ze zijn producten van de geest, maar ze weerspiegelen niet de werkelijkheid.

Volgens een onderzoek (Engelse link) van de Autonome Universiteit van Madrid was de cognitieve defusietechniek effectief in het verminderen van zowel het aantal obsessieve gedachten als de mate van ongemak die ze veroorzaakten.

Als je dus geconfronteerd wordt met opdringerige ideeën, bedenk dan dat ze als een wolk zijn. Ze hangen aan de hemel en verhinderen soms dat we de zon kunnen zien, maar later zullen ze bewegen en verdwijnen. Andere trucs die helpen, zijn degene die we nu met je delen.

Zorg voor voldoende  slaap

Een van de beste remedies als je je gedachten niet kunt stoppen, is een poging doen om meer uren te slapen. Gebrek aan rust is een factor die obsessieve gedachten in de hand werkt. Niet alleen dat, maar hoe minder slaap je krijgt, hoe schrijnender en werkelijker ze lijken. Daarom zal zorgen voor je rust je helpen om beter gehumeurd te zijn en dingen te relativeren .

Praat over zorgen met mensen die dicht bij je staan

Zorgen hebben en ze niet externaliseren is overweldigend. Het voelt als een snelkookpan, waarbij de dampen de gedachten zijn die druk zetten op de snelkookpan, d.w.z. je hoofd. Gedachten onder woorden brengen vermindert deze druk. En de steun van anderen troost en kalmeert ons.

Probeer ademhalingstechnieken om de mate van onrust te verminderen

Een andere oplossing voor negatief denken is om het ongemak dat deze gedachten veroorzaken direct aan te pakken. Soms wordt er een lus gevormd tussen gedachten en ongemak waarin beide op elkaar terugkoppelen.

In die zin dragen ademhalingstechnieken bij aan het verlagen van angst, vooral op lichamelijk niveau. Rustig ademhalen vertraagt zowel de hartslag als de snelheid van het hoofd.

Heb verrijkende hobby’s om de geest te ontspannen en jezelf af te leiden

We moeten niet vergeten dat hobby’s en leuke activiteiten een positieve invloed hebben op de geestelijke gezondheid. Jezelf afleiden met iets wat je leuk vindt is een effectieve manier om van onaangename gedachten af te komen. Het ontspant ook de geest en je stemming wordt positiever. Probeer te lezen, te sporten, te schilderen of te schrijven.

Als de obsessieve gedachten niet weggaan, weet dan dat een geestelijk verzorger je de middelen biedt om ze te kanaliseren. Aarzel niet om hulp te vragen.

Je moet de manier veranderen waarop je naar nare gedachten kijkt

Het hoofd heeft, net als elk lichaamsdeel, rust nodig. Piekeren en herkauwen maken het moeilijk om te stoppen en zijn vaak de bron van psychisch lijden. In feite is het in de meeste gevallen niet zozeer wat ons overkomt dat het ongemak veroorzaakt, maar de manier waarop we erover nadenken.

Ondanks het bovenstaande moet je niet wanhopen of je kalmte verliezen als de gedachten je dwarszitten. De kunst is om met deze ideeën te leren leven en ze de ruimte te geven die ze verdienen, zodat je een betere kwaliteit van leven krijgt.

Kortom, je moet voorkomen dat je ruzie krijgt, want het is per slot van rekening een gevecht tegen jezelf waar je altijd pijn van krijgt. Houd dit alles in gedachten. Verander de manier waarop je kijkt naar wat je bang maakt aan jezelf, je zult zeker dingen leren waar je nooit bij stil hebt gestaan.