Wat betekent het gebruik van eufemismen?

Het gebruik van eufemismen overheerst bij menselijke taboe-thema's zoals seksuele, fysiologische, eschatologische en andere "vulgaire" werkelijkheden. Ook komt het terug in het discours van de politieke correctheid.
Wat betekent het gebruik van eufemismen?

Laatste update: 17 juni, 2021

Het gebruik van eufemismen is in het dagelijks leven aan de orde van de dag. Als er bijvoorbeeld ontslagen vallen, hoor je over “strategische inkrimping van het personeelsbestand” (Engelse link).

Bij een stijging van de brandstofprijzen zegt de regering dat “een aanpassing van de brandstofprijzen” heeft plaatsgevonden. Dit zijn slechts enkele voorbeelden die erop wijzen dat termen die de sociale realiteit verhullen, de wereld binnendringen.

Je komt vaak verschillende begrippen tegen die je probeert te vermijden. Woorden die kwetsend, ontoereikend of vals klinkend kunnen zijn, vullen je woordenschat met eufemistische termen die je vaak gebruikt zonder je zelfs maar bewust te zijn van wat je uitdrukt.

In het artikel van vandaag gaan we na wat eufemismen zijn, wat hun oorsprong is, hoe ze gebruikt worden en wat hun nut is.

Een vrouw houdt geschokt haar handen voor haar mond

Wat is de oorsprong van de term?

Het woord eufemisme komt van het Griekse werkwoord εὐφημίζομαι: “goede woorden zeggen” -εὐ, betekent in het Grieks “goed”, en φημί, “spreken.”

Eufemismen zijn dus termen die vaak gebruikt worden om iets te vervangen wat je wilt zeggen, maar wat misschien hard of slecht is. De meeste mensen gebruiken deze woorden om negatieve, denigrerende of kwetsende connotaties te verzachten of te verminderen.

Het gebruik van eufemismen heeft alles te maken met taboes, of het nu gaat om seksuele, fysiologische, eschatologische of vulgaire werkelijkheden. Men gebruikt ze ook in het politiek-correcte discours met betrekking tot ras of etniciteit, leeftijd, handicaps, en sociale kwesties. Kortom, het omvat het concept van hoffelijk spreken.

Kenmerken van eufemismen

Om als eufemisme te kunnen fungeren, moet de interpretatie van een woord dubbelzinnig blijven voor de luisteraar. Hij zal het woord ofwel letterlijk ofwel eufemistisch interpreteren.

Bovendien kan je een eufemisme niet vervangen door een andere term en toch dezelfde cognitieve, sociale en stilistische effecten behouden. Er bestaan geen strikte en absolute synoniemen in de Engelse taal.

Naarmate het gebruik van een eufemisme toeneemt, gaat het meer lijken op een synoniem voor de oorspronkelijke term dan op een eufemisme. Het zijn de kennis, de sociale gebruiken en de overtuigingen van de gesprekspartners die echter bepalen hoe het eufemisme wordt herkend binnen de context waarin iemand het uitspreekt.

Wat zijn dysfemismen?

Het woord dysfemisme is het antoniem van eufemisme. Het is een vorm van sarcasme waarbij mensen pejoratieve en negatieve uitdrukkingen gebruiken om voorwerpen, feiten of mensen te beschrijven. Dit gaat vaak om schuttingtaal. Een voorbeeld van een dysfemisme is het gebruik van “zeikweer” om slecht weer aan te duiden.

Zowel dysfemisme als eufemisme zijn literaire constructies, een speciale klasse van metaforen die men gewoonlijk bestudeert in discoursanalyse.

Kan taal de werkelijkheid veranderen?

De filoloog Lázaro Carreter stelt dat “een eufemisme altijd een angst voor de werkelijkheid verraadt, een beschamend verlangen om haar te verbergen, een masker van taal opgelegd op haar ware gezicht, en, kortom, een gretigheid om haar te vernietigen.

Je kunt feiten echter niet uitwissen met woorden. Ik zou willen dat het mogelijk was in het geval van afschuwelijke zaken. Terrorisme, bijvoorbeeld. Vermomd door de moordenaars en woordvoerders als een gewapende strijd.”

Dit is een mening waar je het mee eens bent of niet. Want zij ontkent het gebruik van eufemismen, omdat deze de werkelijkheid waarnaar men verwijst niet kunnen veranderen.

Ook beweren sommigen dat, hoewel het duidelijk is dat het gebruik van andere termen het referentiepunt niet zal veranderen, het gebruik van eufemismen noodzakelijk is.

Bijvoorbeeld, al noem je iemand niet “dik,” hij zal nog steeds niet dun zijn. Het is echter een manier om wat respect en hoffelijkheid te tonen en decorum in acht te nemen. Zulke mensen verdedigen dus dat het gebruik van eufemismen deel uitmaakt van taal, aangezien het om een sociale activiteit gaat.

Letters op kleine blokjes

Eufemismen en politiek

Politiek is een van de gebieden waar eufemismen het meeste voorkomen. Door een eufemisme te gebruiken kan een politicus bijvoorbeeld een impopulaire beslissing verdoezelen en zijn voorstellen presenteren als iets dat draaglijker is voor de samenleving. Bij een belastingverhoging tegen de achtergrond van een crisis, hoor je ze bijvoorbeeld zeggen dat ze “een belastingaanpassing doen om groei te garanderen.”

Een ander veelvoorkomend voorbeeld van eufemismen in de politiek is bij oorlogsconflicten. Het gebruik van “nevenschade” bijvoorbeeld verzacht het idee dat legers onschuldige mensen vermoorden. Of de term “operatie” wanneer we het hebben over een invasie tijdens een internationale crisis.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.